Η γαστρονομία της Σίφνου παρουσιάζει για την επικοινωνία του τουρισμού σημαντικό ενδιαφέρον.
των Φώτη Παντόπουλου και Πέπης Βλαχάκου*
Η πρόσφατη επίσκεψή μου στη Σίφνο σε συνδυασμό με τη θεματολογία που αναπτύσσω τελευταία για θέματα ταυτότητας και τοπικότητας στον τουρισμό είναι τα ερεθίσματα του συγκεκριμένου άρθρου. Για την περίπτωση της Σίφνου, την οποία έχω επισκεφθεί πολλές φορές και γνωρίζω τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, αντάλλαξα απόψεις με την κα Πέπη Βλαχάκου, ερευνήτρια τοπικής γαστρονομίας. Η κα Βλαχάκου, με σπουδές και πολυετή ενασχόληση στον χώρο της μαγειρικής, την τελευταία δεκαετία έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη γαστρονομική παράδοση της Σίφνου και τη σχέση της με τον τουρισμό του νησιού.
Η γαστρονομία της Σίφνου παρουσιάζει για την επικοινωνία του τουρισμού σημαντικό ενδιαφέρον. Κι αυτό, γιατί η πληθώρα των τοπικών πιάτων-εδεσμάτων έχει αντιμετωπιστεί μέσα στο χρόνο με ιδιαίτερη προσοχή από τους κατοίκους του νησιού, ώστε να μην παρατηρούμε σήμερα σε αυτά τις γνωστές «αλλοιώσεις» που συχνά διαπιστώνουμε σε τουριστικούς προορισμούς. Τοπικές γεύσεις όπως η παραδοσιακή ρεβιθάδα, το αρνί στο μαστέλο, η ξινομυζήθρα, η μανούρα, η μελόπιτα, θεωρώ πως έχουν επικοινωνιακό ενδιαφέρον αναφορικά με τον τρόπο που απηχούν την παράδοση του νησιού και το πολιτιστικό του στίγμα στο χρόνο. Αν μάλιστα σκεφτούμε πως ο συγκεκριμένος προορισμός συγκέντρωσε από νωρίς υψηλό τουριστικό ενδιαφέρον, η διατήρηση των γαστρονομικών χαρακτηριστικών θεωρείται πολύ σημαντική και άξια ενδιαφέροντος και παρατήρησης. Η οπτική βέβαια της προσέγγισης του θέματος είναι ο τρόπος με τον οποίο ο επισκέπτης «εισπράττει» την έννοια της ταυτότητας σε μια εποχή που αυτή απειλείται.
Ένα άλλο στοιχείο τοπικότητας, όμως, που δε θα μπορούσα να παραλείψω στα πλαίσια της παραπάνω προσέγγισης -και που σε κάποιο σημείο ίσως διαπλέκεται και με τη γαστρονομία- είναι αυτό που αφορά καθημερινά χρηστικά αντικείμενα-σκεύη, αλλά και ευρύτερα η τοπική αρχιτεκτονική. Αναφορικά με την αγγειοπλαστική, που χαρακτηρίζει τη Σίφνο στο χρόνο, η παράδοση φέρνει αναλλοίωτα στη σύγχρονη εποχή είδη οικιακής χρήσης, σκεύη για μαγειρική (μαστέλα, σκεπασταριές, κ.ά.), ή σκεύη για μεταφορά υγρών (στάμνες, κανάτες, λαήνια, κ.ά.). Σημασία για την προσέγγισή μας έχει ότι αυτά δεν παράγονται σήμερα απλά για τουριστικούς λόγους, αλλά αποτελούν μέρος της καθημερινότητας σε συγκεκριμένες χρήσεις τους (π.χ. πήλινη σκεπασταριά για τη ρεβιθάδα ή πήλινο μαστέλο για το αρνί στο φούρνο). Όσο για την παραδοσιακή τοπική αρχιτεκτονική, ο τρόπος/βαθμός ενσωμάτωσης του παραδοσιακού και κυρίως ο σεβασμός σε αυτό και η διατήρησή του είναι στοιχεία που επικοινωνιακά ενδιαφέρουν. Συγκεκριμένα, οι περισσότεροι παραδοσιακοί οικισμοί είναι συγκεντρωμένοι στο κεντρικό οροπέδιο του νησιού, με αποτέλεσμα να μην διαχωρίζονται τα όριά τους, δίνοντας την εντύπωση ενός συνεχόμενου οικισμού χωρίς αρχή και τέλος.
Η προσπάθεια διατήρησης αυτής της ενότητας αποτελεί επιβεβαίωση της γενικότερης αντιμετώπισης που περιγράψαμε. Βασικά στοιχεία των οικισμών αυτών είναι η ομοιογενής κυβική αρχιτεκτονική κυκλαδικού ρυθμού και το λευκό χρώμα, γνήσια χαρακτηριστικά των Κυκλάδων, όπως και η ύπαρξη πολλών κατάλευκων εκκλησιών, που είναι ενταγμένες μέσα στους οικισμούς και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι τους.
*Ο Φώτης Παντόπουλος είναι Ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Για τυχόν ερωτήσεις ή παρατηρήσεις, επικοινωνείτε μαζί του στο info@prsolutions.gr.
Η Πέπη Βλαχάκου είναι ερευνήτρια τοπικής γαστρονομίας και ιδιοκτήτρια του ξενοδοχείου Delfini στις Καμάρες Σίφνου.
Ο Φώτης Παντόπουλος είναι επικοινωνιολόγος, ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Είναι δημιουργός του έργου Innovatebiz στην Ολλανδία και της εταιρείας INVESTIMA στις ΗΠΑ, όπου και δραστηριοποιείται σε πεδία που άπτονται της Επικοινωνίας. Ακόμη, ερευνητής στο Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, διευθυντής Ασφαλείας, Ψηφιακού Μετασχηματισμού & Εκπαίδευσης του Ινστιτούτου Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών (ΙΔΑΦΚ) και επιστημονικός υπεύθυνος του “Σχολείου Διδακτικής”.
