Απόψεις
Φθιώτιδα: Αγκαλιάζοντας τις αρχές του βιώσιμου τουρισμού
του Στέφανου Σταμέλλου
Κάνοντας μια απλή εκτίμηση μπορούμε ανεπιφύλακτα να πούμε ότι τα προβλήματα του Νομού Φθιώτιδας διαρκώς οξύνονται. Εργοστάσια κλείνουν, η αποβιομηχάνιση αυξάνεται, η αγροτική παραγωγή συρρικνώνεται, η ανεργία καλπάζει. Τα διάφορα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης πέρασαν ανεκμετάλλευτα, αφού σπαταλήθηκαν σε αντιπαραγωγικά έργα και με μικρή απορρόφηση, μέχρι στιγμής, σε ό,τι αφορά στο Γ’ Κ.Π.Σ.. Η δε επόμενη περίοδος 2006 – 20013 του Δ’ Κ.Π.Σ. αγγίζει ελάχιστα τη Φθιώτιδα. Αν πάρουμε υπόψη μας ότι ο τουρισμός, με τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις που ασκεί στο σύνολο της οικονομίας, συνεισφέρει στη χώρα μας περίπου το 18% του ΑΕΠ, καταλαβαίνουμε πόσο η καθυστέρηση, που παρατηρείται στο νομό μας στον τουρισμό, είναι σε αναντιστοιχία με την υπόλοιπη χώρα και τις πραγματικές δυνατότητες.
Ο οικοτουρισμός, που αποτελεί μία ταχύτατα αναπτυσσόμενη και οικονομικά αποδοτική αγορά του τομέα του τουρισμού στην Ευρώπη, μπορεί να παίξει ρόλο – κλειδί για την κάλυψη του χάσματος ορεινών και πεδινών περιοχών στο νομό μας, δίνοντας συμπληρωματική απασχόληση στους κατοίκους της υπαίθρου και συμφιλιώνοντας τη γεωργία με το περιβάλλον.
Ο Νομός Φθιώτιδας διαθέτει ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης του αγροτουρισμού και του οικοτουρισμού λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του. Χρειάζεται όμως η πολιτεία και οι υπεύθυνοι να το πιστέψουν και να κάνουν τις σωστές κινήσεις. Έχει ένα πλούσιο ανάγλυφο συνδυάζοντας το μεγάλο μήκος των ακτών με τους σημαντικούς ορεινούς όγκους, την όμορφη φύση με την πλούσια χλωρίδα και τους βιότοπους, σημαντικό αριθμό ιαματικών πηγών, αρχαιολογικά, ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία. Κι όλα αυτά σε μικρή απόσταση από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη όντας στο κέντρο της Ελλάδας και πάνω στον άξονα της Εθνικής Οδού.
Πρώτη και σπουδαιότερη κίνηση και στόχος όλων των προσπαθειών πρέπει να είναι η με κάθε τρόπο ευαισθητοποίηση των επισκεπτών και των κατοίκων για την ανάγκη του σεβασμού, της διατήρησης και της βελτίωσης της ποιότητας του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος ως προϋπόθεση για την επίτευξη της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Είναι αυτονόητο ότι η τυχόν υποβάθμιση ή, ακόμη χειρότερα, η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος με την αλόγιστη και άναρχη ανάπτυξη του τουρισμού θα έχει μόνο αρνητικές επιπτώσεις, οι οποίες στο τέλος θα πλήξουν τον ίδιο τον τουρισμό, με τρόπο μη αντιστρεπτό. Η τουριστική συγκέντρωση σε μια περιοχή, όπως είναι σήμερα η Αράχωβα και τα περίφημα Λιβάδια της Αράχωβας, είναι παράδειγμα προς αποφυγή. Χρειάζεται μια ισόρροπη ανάπτυξη με ήπιες μορφές, με σεβασμό στο περιβάλλον, τη φύση, την παράδοση και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τόπου.
Για την οργάνωση, θα μπορούσαμε να παραπέμψουμε σε άλλες χώρες της Ευρώπης για το πώς οργανώνουν και παρουσιάζουν τις ομορφιές, που διαθέτουν, και πώς οργανώνουν την ενημέρωση των επισκεπτών. Επίσης μπορούμε να δούμε πώς και οι άλλοι νομοί της πατρίδας μας αντιμετωπίζουν, ή προσπαθούν να αντιμετωπίσουν, το ζήτημα, και να κάνουμε τη σύγκριση. Οι δραστηριότητές τους πλαισιώνουν Εταιρίες Τουριστικής Προβολής και Ανάπτυξης ή Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας, με σκοπό την προστασία και ανάδειξη των αξιόλογων περιοχών, καθώς και την παροχή τουριστικών υπηρεσιών αναβαθμισμένης ποιότητας στους επισκέπτες. Πολλά τουριστικά προγράμματα φυσιολατρικού τουρισμού έχουν αναπτυχθεί και αποδίδουν επιχειρηματικά, ενώ περιοχές γνωστές για το φυσικό τους πλούτο – όπως οι Πρέσπες, το Νυμφαίο, τα Ζαγόρια, ο Αμβρακικός και ο Έβρος – έχουν γίνει τόποι προορισμού πολλών επισκεπτών με όρους οικοτουρισμού.
Μήπως δεν πέρασαν από τη Φθιώτιδα τόσα προγράμματα ευρωπαϊκά για τον αγροτουρισμό και τον οικοτουρισμό, μήπως δεν έγιναν συνέδρια και ημερίδες; Ας θυμηθούμε το περίφημο συνέδριο για το Αρχαιολογικό και Οικολογικό Πάρκο της Όρθρης. Πού πήγαν τα τόσα όμορφα συμπεράσματα και οι υποσχέσεις του τότε Νομάρχη; Ας θυμηθούμε τις ημερίδες, που έγιναν στα Λ Υπάτης και στην Υπάτη για τον Προστασία του Εθνικού Δρυμού της Οίτης και την Ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής της Οίτης, ημερίδες στα Καμένα Βούρλα για τον Ιαματικό Τουρισμό και τόσα άλλα.
Ευθύνες δεν έχει μόνο η Νομαρχία, έχει και η ΤΕΔΚ και οι δήμοι, που θα μπορούσαν να έχουν σαν προτεραιότητα τον οικοτουρισμό και να έχουν τουλάχιστον έναν ειδικό σύμβουλο για θέματα τουρισμού και οικοτουρισμού, με σκοπό την προώθηση ανάλογων δράσεων με συγκεκριμένους στόχους και σε στενή συνεργασία με τους επιχειρηματίες της περιοχής τους. Όμως όποιος έχει μια απλή σχέση με τα όμορφα ορεινά μας χωριά, η εικόνα που εισπράττει είναι η εγκατάλειψη, η έλλειψη υποδομών, τα σκουπίδια σε κάθε ρεματιά και η μιζέρια. Αυτή είναι η εικόνα που μας αντιστοιχεί;
Περπατώντας στην Οίτη δεν θα δείτε ούτε μια ταμπέλα που να σας παραπέμπει στο πιο όμορφο βουνό της Κεντρικής Ελλάδας με την πλουσιότερη χλωρίδα και πανίδα. Πανίδα και πανίδα, όση της απέμεινε, γιατί ενώ αναφερόμαστε στον Εθνικό Δρυμό και την απόλυτη προστασία του, έχει καταντήσει κυνηγότοπος και βοσκότοπος, όπως όλες οι άλλες περιοχές. Θα περίμενε κανείς περισσότερα από τους αρμόδιους φορείς και τον Φορέα Διαχείρισης της Οίτης.
Τα αρχαιολογικά μας μνημεία εγκαταλειμμένα στη φθορά του χρόνου και των αρχαιοκαπήλων. Το Κάστρο της Λιλαίας, της Δρυμαίας, η Πυρά του Ηρακλή, ο Κούβελος, το Ναρθάκι και τόσα άλλα μνημεία δεν έχουν καν αξιωθεί να έχουν μια ταμπέλα ή μια στοιχειώδη προστασία.
Θα ήταν πρόκληση για μας να είχαμε μια απάντηση για τον τουριστική πολιτική της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φθιώτιδας για κάθε περιοχή και για κάθε τομέα. Και ας μην εξαντληθούν στα “θα”, αλλά σ’ αυτά που έγιναν. Όχι για την συμμετοχή στις διάφορες εκθέσεις του εξωτερικού. Ούτε για την απειλούμενη ανάπτυξη του Ιαματικού Τουρισμού, γιατί έχουμε χορτάσει από υποσχέσεις τόσα χρόνια. Ούτε για τα ΟΠΑΧ και τις διάφορες Αναπτυξιακές Εταιρίες. Για τα έργα τους να μας πουν, για τα αποτελέσματα των προσπαθειών τους τόσα χρόνια που διοικούν το Νομό, για τα μετρήσιμα αποτελέσματα και το πόσο ικανοποιημένοι νοιώθουν.
