Αυτό που οι tour operators θέλουμε είναι ίσοι όροι ανταγωνισμού
Το Athens News πρόσφατα είχε ένα άρθρο σχετικά με τη συνάντηση στις 21 Οκτωβρίου μεταξύ των αεροπορικών εταιριών χαμηλού κόστους, του Αναπληρωτή Υπουργού Τουρισμού κ. Γιώργου Νικητιάδη, των περιφερειακών αρχών και στελεχών της τουριστικής βιομηχανίας. Κατά τη συνάντηση, η Ryanair ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αυξήσει τις αφίξεις στην Ελλάδα κατά 1,5 εκατ. ετησίως. Ο κ. Νικητιάδης, σύμφωνα με το Athens News, κάλεσε εκείνους που ήταν σε αυτή τη συνάντηση να συνεργαστούν στενότερα, προσφέροντας διαβεβαιώσεις ότι η κυβέρνηση θα στηρίξει αυτή την προσπάθεια. Ο κ. Ανδρέας Ανδρεάδης, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, ο οποίος ήταν επίσης παρών στη συνεδρίαση, επικρότησε αυτή την πρωτοβουλία του υπουργού.
Σε αντίθεση βρέθηκε η πιο πάνω συνάντηση με εκείνη που έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο, κατά τη διάρκεια της World Travel Market στις αρχές Νοεμβρίου, όπου ο κ. Νικητιάδης κάλεσε ορισμένους από εκείνους που ασχολούνται με τον τουρισμό στην Ελλάδα από το Ηνωμένο Βασίλειο σε γεύμα «sandwich lunch» στον επάνω όροφο του πολύ θορυβώδους ελληνικού περιπτέρου στη μέση της έκθεσης. Δεν θα μπορούσαμε να ακούμε ούτε τον εαυτό μας να μιλάει, πόσο μάλλον να κάνουμε μια σοβαρή συζήτηση. Την τελευταία φορά που ήταν στο Λονδίνο έκανε μια παρόμοια συνάντηση απέναντι από ένα πολύ θορυβώδες συγκρότημα που έπαιζε μπουζούκι στο ελληνικό περίπτερο που είχε στηθεί στον Τάμεση, στην εκδήλωση ΅Greek Beach on the ThamesΆ.
Αυτός ο Υφυπουργός βέβαια πιστεύει ότι μπορεί να λύσει τα προβλήματα του τουρισμού στην Ελλάδα απλώς και μόνο με την ενθάρρυνση των χαμηλού κόστους αεροπορικών εταιριών (που πραγματικά είναι no-frills) για να εκτελούν πτήσεις στην Ελλάδα. Πώς μπορείτε να έχετε μια σοβαρή συζήτηση με κάποιον, όταν δεν μπορείτε να ακούσετε τι λέει, λόγω του θορύβου, και που είναι απρόθυμος να ακούσει εκείνους που διαθέτουν σημαντικά περισσότερη εμπειρία στον τουρισμό από ό,τι έχει εκείνος; Αυτό που οι υπουργοί πρέπει να καταλάβουν, και ειδικά οι υπουργοί στην Ελλάδα, είναι ότι είναι μόνο εκεί για μερικούς μήνες ή ένα χρόνο, και ότι σε αυτό το διάστημα έχουν καθήκον να διαβουλεύονται με αυτούς που έχουν εμπειρία στον κλάδο και οι οποίοι θα να είναι εκεί πολύ καιρό μετά αφού οι υπουργοί θα έχουν εξαφανιστεί.
Όταν υπήρξε αμφισβήτηση κατά τη διάρκεια της συνάντησης στη WTM για τη στήριξη του έδινε στις εταιρίες χαμηλού κόστους, ο κ. Νικητιάδης έσπευσε να απαντήσει ότι η κεντρική κυβέρνηση δεν έδινε βοήθεια ή διευκόλυνση, αλλά η υποστήριξη στο marketing που δόθηκε για να διευκολυνθούν αυτές οι αεροπορικές εταιρίες να πετάξουν σε συγκεκριμένους προορισμούς προερχόταν από τις τοπικές αρχές και τους ξενοδόχους των περιοχών. Αναρωτιέμαι αν ο κ. Νικητιάδης έχει ποτέ αναφέρει σε αυτές τις τοπικές αρχές και τους ξενοδόχους ότι θα πρέπει να προσφέρουν ίσως την ίδια υποστήριξη σε εκείνους τους Tour Operators που έχουν βάλεις τις περιοχές αυτές στο χάρτη του τουρισμού εδώ και πολλά χρόνια χωρίς ποτέ να τους προσφερθούν κανενός είδους υποστηρίξεις στο marketing ώστε να βοηθούν; Αμφιβάλλω πάρα πολύ. Δεν νομίζω ότι κατανοεί πραγματικά πώς λειτουργεί ο τουρισμός.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο κ. Ανδρεάδης παραδέχθηκε, κατά την ίδια θορυβώδη συνάντηση στη WTM, ότι ήταν ίσως άδικο το γεγονός ότι οι Tour Operators, οι οποίοι έχουν συμβάλει στη δημιουργία των προορισμών, δεν ελάμβαναν την ίδια υποστήριξη marketing, όπως οι αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους. Ίσως θα πρέπει να έχει μια κουβέντα με τον Υφυπουργό Τουρισμού και, επίσης, με τις τοπικές αρχές και τους συναδέλφους του ξενοδόχους. Στην πραγματικότητα, ορθώς έκρινε ότι δεν πρέπει να υπάρχει καθόλου επιδότηση. Ίσως θα έπρεπε να το τονίσει αυτό στον κ. Νικητιάδη.
Επίσης, θυμάμαι ότι ο κ. Νικητιάδης ή ο κ. Ανδρεάδης, δήλωναν ότι δεν ενθαρρύνουν χαμηλού κόστους αερομεταφορείς να εκτελούν πτήσεις από τα αεροδρόμια που ήδη εξυπηρετούνται από καθιερωμένους Tour Operators και αεροπορικές εταιρείες, όταν μάλιστα αυτοί δεν λαμβάνουν καμία βοήθεια μάρκετινγκ, ενώ οι πρόσφατα ενθαρυμένοι χαμηλού κόστους αερομεταφορείς λαμβάνουν. Έτσι, αναρωτιέμαι πώς συμφώνησαν να αφήσουν την easyJet να πετάξει από το Gatwick προς τα Χανιά και από το Λονδίνο-Gatwick προς τη Ζάκυνθο το 2010, όταν υπήρχε ήδη άφθονη χωρητικότητα προς αυτούς τους προορισμούς από αυτό το αεροδρόμιο; Η easyJet, βεβαίως, έλαβε βοήθεια μάρκετινγκ. Είναι πολύ εύκολο να αρχίσει να πετάει σε έναν προορισμό, όταν η σκληρή δουλειά έχει ήδη γίνει από άλλους που διακινδύνευσαν σημαντικά χρηματικά ποσά και δεν έχουν λάβει βοήθεια καθόλου, είτε από το ελληνικό κράτος, είτε από τις τοπικές αρχές ή τους ξενοδόχους.
Οπότε, ας τα δούμε όλα αυτά αναλυτικά. Ασχολούμαι με τον τουρισμό στην Ελλάδα από το 1975 και η εταιρεία μου, Sunvil Holidays, η οποία έχει επίσης τα ονόματα Greek Islands Club, Sunvil Sailing και Hidden Greece στέλνει στην Ελλάδα πάνω από 20.000 ποιοτικούς πελάτες κάθε χρόνο από τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Αυτοί είναι πολλοί επισκέπτες! Σε αυτό το διάστημα έχουμε λάβει ¤ 5.000 συνολικά για βοήθεια μάρκετινγκ. Πολύ γενναιόδωρη, δεν συμφωνείτε; Ω, είχαμε πολλές υποσχέσεις και υποβάλαμε πολλές προτάσεις, αλλά αυτά ήταν που τελικά πήραμε. Θυμάμαι κάποτε ότι ενώ συμφωνήσαμε για επιμήκυνση της σεζόν, επειδή μας προσφέρανε ένα κίνητρο για κάθε θέση από την ελληνική κυβέρνηση, παρόλλο που το είχαμε αυτό γραπτώς, η προσφορά αποσύρθηκε στη συνέχεια, επειδή θεωρήθηκε ότι ήταν αντίθετη προς τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εν τω μεταξύ, προσθέσαμε έχτρα charters που στη πραγματικότητα δε θέλαμε, και έτσι χάσαμε πολλά χρήματα με αυτή τη διαδικασία. Έτσι, πάνω από 35 περίπου χρόνια, έχουμε λάβει στην πραγματικότητα αρνητική επιδότηση για τις προσπάθειές μας για την προώθηση του τουρισμού στην Ελλάδα! Αναρωτιέμαι αν η Ryanair ή η easyJet θα αποδέχονταν τέτοια μεταχείριση;
Έχω χάσει τον λογαριασμό πόσους Διευθυντές του Γραφείου του ΕΟΤ στο Ηνωμένο Βασίλειο έχω βοηθήσει όλα αυτά τα χρόνια στις προσπάθειές τους να προωθήσουν την Ελλάδα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν αμοιβαία βοήθεια, αλλά στην πργαματικότητα τείνει να είναι μάλλον μονόπλευρη.
Αυτό που οι tour operators θέλουμε είναι ίσοι όροι ανταγωνισμού. Γιατί οι εταιρίες χαμηλού κόστους να λαμβάνουν βοήθεια ώστε να μπορέσουν να πετάξουν προς την Ελλάδα και τα νησιά της, όταν εμείς δεν λαμβάνουμε; Είμαι βέβαιος ότι η Ryanair έλαβε χρήματα από την περιοχή του Βόλου, προκειμένου να αρχίσει να πετά εκεί, αλλά, όταν η Sunvil, η πρώτη εταιρεία που έβαλε απευθείας πτήση προς τον αερολιμένα από το Ηνωμένο Βασίλειο πριν από πολλά χρόνια, ζήτησε κάποια βοήθεια μάρκετινγκ, μας είπαν ότι δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια. Η απάντηση από την περιοχή ήταν να κάνει την προσπάθεια μόνη της.
Η Sunvil ήταν, επίσης, η πρώτη εταιρεία που πέταξε στα Χανιά το 1986, αλλά, το 2010, όταν ρωτήσαμε αν θα έπρεπε να έχουμε επιδότηση μάρκετινγκ και εμείς επειδή καταλάβαμε ότι η easyJet λάμβανε τέτοια επιδότηση, με πολύ αγένεια λάβαμε αρνητική απάντηση, τόσο από αχάριστους ξενοδόχους όσο και από τον Δήμαρχο, που στην πραγματικότητα αρνήθηκε ότι η easyJet είχε λάβει καθόλου βοήθεια. Στην πραγματικότητα ο Δήμαρχος, και φοβούμαι ότι έχω ξεχάσει το όνομά του, ήταν πολύ αναστατωμένος που του είχα καταναλώσει χρόνο για να έρθω σε επαφή μαζί του για το θέμα. Αναρωτήθηκε ποιος είμαι. Αναρωτιέμαι αν είχε καθόλου ασχοληθεί για να μάθει πόσα χρήματα η εταιρεία μου έχει φέρει στην περιοχή του.
Τώρα, ας δούμε αν οι χαμηλού κόστους αερομεταφορείς από το Ηνωμένο Βασίλειο φέρνουν επιπλέον τουρίστες στους ήδη καθιερωμένους τουριστικούς προορισμούς. Διαβάστε την προηγούμενη πρόταση με προσοχή, ειδικά αν είστε ο κύριος Νικητιάδης, διότι ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, όταν πρόκειται για τον τουρισμό. Ας δούμε άλλες χώρες και πως χειρίστηκαν τις επιδόσεις τους. Η περιοχή Algarve της Πορτογαλίας είναι 30% κάτω φέτος. Ωστόσο, ένας σημαντικός αριθμός αερομεταφορέων χαμηλού κόστους πετούν στο Faro από πολλά βρετανικά αεροδρόμια. Γιατί είναι η περιοχή κάτω; Το Algarve έχει βιώσει μια πτώση στον τουρισμό, διότι οι αεροπορικές εταιρίες χαμηλού κόστους έχουν αυξήσει τις θέσεις τους, ενώ οι παραδοσιακοί Tour Operators έχουν αποσυρθεί. Οι ξενοδόχοι διαμαρτύρονται, όμως ήταν οι ξενοδόχοι της περιοχής οι οποίοι πίστευαν ότι οι εν λόγω αερομεταφορείς θα τους έφερναν μεγάλο αριθμό πελατών και θα αντικαθιστούσαν του “διαβολικούς” Tour Operators που τους ασκούσαν πιέσεις για να δώσουν πολύ χαμηλές τιμές. Αυτό που οι ξενοδόχοι δεν καταλαβαίνουν είναι ότι οι παραδοσιακοί Tour Operators, οι οποίοι παρουσιάζουν τα ξενοδοχεία και τα διαμερίσματα στις μπροσούρες τους, πωλούν κατευθείαν, αυτές τις ιδιοκτησίες διότι, αν δεν το πράξουν, τότε τα τσάρτερ τους θα παραμείνουν άδεια. Δεν υπάρχουν κέρδη από την πώληση μόνο θέσεων στα αεροπλάνα και όλες οι αεροπορικές εταιρίες το γνωρίζουν αυτό. Είναι η πώληση του πακέτου που φέρνει στον Tour Operator, στην αεροπορική εταιρεία, και στον ξενοδόχο τα οικονομικά περιθώρια που χρειάζονται για να παραμείνουν κερδοφόροι.
Οι ξενοδόχοι της Algarve επίσης παραπονούνται ότι η κίνηση των συνεδρίων και ταξιδιών κινήτρων (MICE) μειώθηκε λόγω του ότι τα παραδοσιακά charters σταμάτησαν να πετούν προς την Algarve. Η κίνηση των MICE χρειάζεται κρατήσεις αεροπορικών θέσεων στο αεροπλάνο με τέτοιο τρόπο που δεν είναι εύκολο να γίνει με την Ryanair και την easyJet.
Ας πάρουμε περισσότερα παραδείγματα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ισπανοί ξενοδόχοι σε παραδοσιακά θέρετρα έχουν τα ίδια παράπονα. Σε περίπτωση που νόμιζαν ότι οι χαμηλού κόστους αερομεταφορείς θα έφεραν επιπλέον δουλειές, ανακάλυψαν ότι και οι πληρότητας τους αλλά και τα περιθώρια κέρδους τους έχουν μειωθεί. Όσο οι χαμηλού κόστους αερομεταφορείς αύξησαν τις συχνότητες πτήσεων, τόσο οι παραδοσιακοί Tour Operators μείωναν τα τσάρτερ τους, και έτσι τα κρεβάτια των ξενοδοχείων έμεναν κενά. Οι χαμηλού κόστους αερομεταφορείς εξυπηρετούσαν τους ιδιοκτήτες βιλών και όχι τα ξενοδοχεία.
Οι επισκέπτες στην Κύπρο από το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν μειωθεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, όμως υπάρχουν πολύ περισσότερες χαμηλού κόστους αεροπορικές εταιρίες από το Ηνωμένο Βασίλειο τόσο προς την Πάφο όσο και τη Λάρνακα. Για την Κύπρο ήταν κυβερνητική πολιτική η Κύπρος να βοηθάει αυτούς τους μεταφορείς με την υποστήριξη marketing αλλά αυτό που συνέβη ήταν ότι οι Tour Operators μείωσαν τα νούμερα τους, ενώ οι χαμηλού κόστους αερομεταφορείς αύξαναν συνέχεια με αποτέλεσμα τελικά οι συνολικοί αριθμοί από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την Κύπρο να μειωθούν. Η διαφορά μεταξύ των κυπριακών Αρχών και αυτών στην Ελλάδα είναι ότι οι Κύπριοι αναγνωρίζουν ότι οι Tour Operators, μεγάλοι και μικροί, έχουν ένα ρόλο να παίξουν στην προώθηση του τουρισμού και, συνεπώς, υποστηρίζουν με βοήθεια marketing όλα τα επίπεδα.
Ας δούμε δύο πρόσφατα παραδείγματα στην Ελλάδα. H easyJet βοηθήθηκε από τους τοπικούς δήμους και τους ξενοδόχους στη Ζάκυνθο και στα Χανιά για να πετάξει στα νησιά από το Gatwick, μια διαδρομή που ήδη εξυπηρετείται επί σειρά ετών από Tour Operators που δημιούργησαν τον τουρισμό και στα δύο αυτά νησιά. Ας αφήσουμε κατά μέρος το γεγονός ότι, αν οι εν λόγω αρχές είχαν κοινό νου, θα ενθαρρύνανε και θα υποστηρίζανε τις πτήσεις από νέα αεροδρόμια και όχι από εκείνα που εξυπηρετούν κατά παράδοση τους τόπους προορισμού. Ωστόσο, έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που δεν ξέρουν πώς ο τουρισμός λειτουργεί, αλλά που, δυστυχώς, παίρνουν τις τελικές αποφάσεις. Ρωτήστε τους ξενοδόχους εάν έχουν δει μια αύξηση στην πληρότητα τους λόγω της έναρξης πτήσεων της easyJet και η απάντηση είναι ένα ηχηρό «όχι». Το μόνο που έχει συμβεί είναι ότι οι νέες αυτές πτήσεις που προστέθηκαν έκοψαν από το Gatwick άλλους αερομεταφορείς που παραδοσιακά εξυπηρετούσαν αυτούς τους προορισμούς.
Και τι θα συμβεί το 2011; Λοιπόν, η Πρέβεζα σκέφτεται να καλέσει μια αεροπορική εταιρία χαμηλού κόστους από το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά πολλοί τουριστικοί πράκτορες εισερχόμενου τουρισμού έχουν ήδη πει ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να πληρώσουν μια άλλη αεροπορική εταιρεία να πετάξει αφού η Monarch έχει χιλιάδες θέσεις προς πώληση και δεν έχει πάρει ποτέ επιδότηση . Η Κεφαλονιά έχει ήδη δηλώσει ότι δεν ενδιαφέρεται. Μπορεί να υπάρχουν άλλοι που πιστεύουν ότι θα σωθούν, καλώντας μια αεροπορική εταιρία χαμηλού κόστους να πετάξει στους προορισμούς τους.
Οπότε, ποιος ωφελείται από αυτές τις αεροπορικές εταιρίες χαμηλού κόστους αν δεν ωφελούνται οι ξενοδόχοι; Η απάντηση είναι ότι ωφελούνται οι κατασκευαστικές εταιρίες παραθεριστικής κατοικίας, οι ιδιοκτήτες βίλων, οι φίλοι τους, οι συγγενείς τους, και μεμονωμένοι πελάτες οι οποίοι γεμίζουν αυτά τα αεροσκάφη. Αυτοί οι ιδιοκτήτες βιλών ενοικιάζουν τις ιδιοκτησίες τους, που έχουν αγοράσει ως επενδύσεις ή ως κατοικίες για τη σύνταξη τους, ιδιαιτέρως μέσω του διαδικτύου. Αποτελούν απειλή για τους ξενοδόχους και σε όλους εκείνους που διαθέτουν ακίνητα μέσω επίσημων καναλιών. Πόσα από τα αυτά χρήματα που εισπράττονται μέσω του Διαδικτύου από αυτούς τελικά πάνε στην Ελλάδα; Φοβάμαι πολύ λίγα, καθώς τα χρήματα καταβάλλονται στην αλλοδαπή και ως επί το πλείστον σε ξένους ιδιοκτήτες ακινήτων στην Ελλάδα. Αυτοί οι ιδιοκτήτες δεν πληρώνουν ΦΠΑ, δεν παρέχουν απολύτως καμία οικονομική ασφάλεια για τους πελάτες τους και δεν έχουν επαρκή ασφάλεια αστικής ευθύνης. Γενικά, αποτελούν καθαρή διαρροή για την ελληνική οικονομία.
Πότε οι αρχές του τουρισμού στην Ελλάδα θα κατανοήσουν πώς λειτουργεί ο τουρισμός από τη Μεγάλη Βρετανία και πότε θα είναι έτοιμες να ακούσουν συμβουλές από επαγγελματίες οι οποίοι δεν έχουν λάβει ούτε ένα ευρώ, προκειμένου να προωθήσουν μια από τις πιο όμορφες χώρες του κόσμου, και οι οποίοι έχουν στην καρδιά τους τα συμφέροντα της Ελλάδας; Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν στην Ελλάδα, προτού προσπαθήσουμε να αυξήσουμε τον αριθμό των αφίξεων. Ας τακτοποιήσουμε την ακτοπλοΐα, τις υποδομές, το περιβάλλον και την αειφορία πρώτα. Η λύση σε αυτά τα θέματα θα προστατεύσει τον ελληνικό τουρισμό μακροπρόθεσμα. Κανείς από εμάς δεν χρειάζεται χρηματικά κίνητρα για να εξυπηρετήσει ένα καθιερωμένο τουριστικό προορισμό, και λιγότερο από όλους η Ryanair και η easyJet, δύο από τις μεγαλύτερες και πιο κερδοφόρες αεροπορικές εταιρίες στην Ευρώπη. Έχουν ήδη πάρει αρκετά κίνητρα.
* Ο Noel Josephides είναι CEO/Ιδιοκτήτης του tour operator Sunvil
Ο Noel Josephides είναι CEO/Ιδιοκτήτης του tour operator Sunvil
