Απόψεις
Έγκλημα στο… ξενοδοχείο
του Γιώργου Τριανταφύλλου
Παραφράζοντας το γνωστό μυθιστόρημα της Αγκάθα Κρίστι «Έγκλημα στο Νείλο» με την διαφορά ότι η πρωταγωνίστρια της ιστορία η πλούσια κληρονόμος Λινέτ Ρίτζγουαίη στην δική μας περίπτωση αντιπροσωπεύει τους επισκέπτες – τουρίστες του νησιού μας οι οποίοι πολλές φορές πέφτουν θύματα κλοπής από επιτήδειους διαρρήκτες.
Το όλο θέμα έχει πολλές διαστάσεις τις οποίες θα προσπαθήσουμε να καταδείξουμε ώστε να αγγίξουμε το θέμα από όλες τις πτυχές του.
Το κύριο ερώτημα που τίθεται είναι πως η κατασκευή και η σχεδίαση ενός ξενοδοχείου μπορεί να διευκολύνει ή όχι την κλοπή. Υπό αυτόν τον όρο όταν αναφερόμαστε στο «design», στο σχεδιασμό δηλαδή και την κατασκευή ενός ξενοδοχείου, δεν εννοούμε την εξωτερική αισθητική του κτίσματος και την εσωτερική καλαισθησία, αλλά την αρχιτεκτονική διάταξη του ξενοδοχείου. Με άλλα λόγια αυτό που είναι σημαντικό δεν είναι το στυλ του καταλύματος, αλλά η σχέση μεταξύ δομικής διάταξης του χώρου και της ασφάλειας που προσφέρει στην έκταση της ιδιοκτησίας. Μπορούν τα μεγάλα παράθυρα στο ισόγειο του ξενοδοχείου ή τα φώτα στον δημόσιο δρόμο να διευκολύνουν τους ανεπιθύμητους «πελάτες» ή η θέση της υποδοχής απέναντι από την κεντρική είσοδο να τους αποθαρρύνει ; (Lawson 1995)
Στις ευρωπαϊκές χώρες όπου τα ξενοδοχεία δεν είναι “crime-friendly” οι ξενοδόχοι χρησιμοποιούν την ασφάλεια που παρέχουν τα ξενοδοχεία τους για να προσελκύσουν περισσότερους πελάτες.
Η ασφάλεια στα δωμάτια είναι ίσως το πιο σημαντικό σημείο που πρέπει να δίνεται βάση. Δεν πρέπει σαφώς να ξεχνάμε τις περιπτώσεις όπου πελάτες σκηνοθετούν οι ίδιοι την «κλοπή» τους με πρόθεση να αποζημιωθούν από τις ασφαλιστικές τους εταιρίες. Οι πελάτες αυτοί έχουν κοινές συμπεριφορές και ένας έμπειρος Διευθυντής ξενοδοχείου τούς αναγνωρίζει σχεδόν πριν αυτοί αναφέρουν την υποτιθέμενη κλοπή.
Κλειδαριές ασφαλείας παρέχουν στους πελάτες ένα υψηλό επίπεδο ασφάλειας αφού και η υποδοχή του ξενοδοχείου μπορεί μέσω ηλεκτρονικού συστήματος να παρακολουθεί ποιοι μπαίνουν στο δωμάτιο και σε ποια ώρα. Μη ανακαινισμένα ξενοδοχεία τα οποία διαθέτουν κλειδαριές παλαιού τύπου, έχει αποδειχτεί ότι μπορούν να ανοίξουν με μια απλή τηλεκάρτα.
Δυστυχώς τα πιο δελεαστικά δωμάτια για τους επίδοξους διαρρήκτες είναι τα δωμάτια που βρίσκονται στο ισόγειο. Κάποια ξενοδοχεία, πολύ έξυπνα τοποθετούν φράκτες από κάκτους ή άλλους θάμνους ώστε να απωθήσουν τους επίδοξους διαρρήκτες. Είναι σαφώς προτιμότερο οι φράκτες αυτοί να έχουν πλάτος τουλάχιστον 2 μέτρα παρά ύψος. Έχει διαπιστωθεί ότι το πλάτος του θάμνου λειτουργεί περισσότερο αρνητικά διότι ο εισβολέας είναι περισσότερη ώρα ορατός ενώ τον ψηλό φράκτη τον υπερπηδάει σε λιγότερο χρόνο και ένας ψηλός φράκτης κάνει ένα δωμάτιο λιγότερο ευάερο και ευήλιο.
Πολυτελή ξενοδοχεία με sharing pools (πισίνες οι οποίες είτε επικοινωνούν μεταξύ τους είτε τις μοιράζονται πελάτες 4-5 δωματίων) σπεύδουν να διαφημίσουν την υπηρεσία αυτή. Η εύκολη πρόσβαση από το μπαλκόνι ή την βεράντα δεν φάνηκε να προβλημάτισε ιδιαίτερα τους αρχιτέκτονες.
Σε τέτοιες περιπτώσεις η πρόσβαση είναι ιδιαίτερα εύκολη από τον επίδοξο εισβολέα ο οποίος δεν κινεί υποψίες ακόμα και αν τον εντοπίσει κάποιος από το προσωπικό του ξενοδοχείου.
Δανείζομαι λίγες σκέψεις από το μεταπτυχιακό με θέμα «Η εγκληματικότητα στα ξενοδοχεία» του καλού φίλου και συ-στοχαστή Μιχάλη Βολυράκη (ass. f&b manager στο Elounda Beach) όπου σε πρόσφατες εξορμήσεις μας σε ξενοδοχεία για αναψυχή παρατηρούσαμε πόσο η αρχιτεκτονική μεγάλων μονάδων στην ουσία υποβοηθά το ξενοδοχειακό έγκλημα. «Είναι το ίδιο με τα cat café που έχουν καθιερώσει κάποιες μονάδες, έναν ή δυο χώρους δηλαδή όπου ταΐζονται τα αδέσποτα γατάκια και σκυλάκια. Από την μια μεριά ικανοποιούμε το φιλοζωικό μας ένστικτο και από την άλλη δημιουργούμε ιδανικές συνθήκες συγκέντρωσης διαφόρων τρωκτικών και ζωυφίων».
Επίσης στο άλλο άκρο βρίσκονται πολλές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις όπου χτίζουν πολλούς τοίχους – φράκτες δημιουργώντας αρνητική επίδραση στην ψυχολογία του πελάτη ο οποίος αισθάνεται ότι βρίσκεται σε ένα ξενοδοχείο-φρούριο.
Ένα άλλο σημείο που είναι ιδιαίτερα αγαπητό στους σύγχρονους διαρρήκτες είναι η πρόσβαση από την παραλία.Παρατηρήθηκαν ξενοδοχειακές επιχειρήσεις στην Κρήτη όπου πολύ έξυπνα τοποθέτησαν «φυσική φρουρά» στα επικίνδυνα σημεία εισόδου του διαρρήκτη. Δηλαδή, το κέντρο με τα Water sports, το beach bar, το σημείο όπου αλλάζονται οι πετσέτες παραλίας των πελατών, τοποθετούνται σε μέρη της παραλίας όπου εκτιμάται πως αποτελεί μέρος εισόδου αγνώστων. Το μέτρο αυτό έχει χαμηλή αποτελεσματικότητα σε ώρες αιχμής όπου το προσωπικό δεν έχει σε πρώτη προτεραιότητα την οπτική παρατήρηση του χώρου.
Στην διπλανή φωτογραφία βλέπουμε πως ένα ξενοδοχείο χρησιμοποιεί φυσικούς φράκτες στο σύνορό του με την παραλία.
Η σωστή οργάνωση του χώρου μπορεί να αποτρέψει ουσιαστικά τις κλοπές στα παραθεριστικά ξενοδοχεία.
Η εκπαίδευση και η ενημέρωση του προσωπικού αποτελεί επίσης καθοριστικό παράγοντα πρόληψης. Προσωπικό όπως καμαριέρες, συντηρητές, κηπουροί, προσωπικό παραλίας και πισινών πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι στα πλαίσια των καθηκόντων τους είναι να αναφέρουν την ίδια στιγμή στους ανώτερους τους πιθανές ύποπτες κινήσεις, όπως άτομα που δεν έχουν ξαναδεί στους γύρω χώρους, που βρίσκονται σε μέρη που δεν προορίζονται για πελάτες, άτομα που τριγυρίζουν ασκόπως παρατηρώντας διαφορά πράγματα. Είναι συχνό το φαινόμενο οι εισβολείς να ζητάνε από την καμαριέρα να τους ανοίξει το «δωμάτιό τους» επειδή ξέχασαν κάπου το κλειδί.
Ο φωτισμός μαζί με την οπτική παρατήρηση θεωρείται από τους σύγχρονoυς εγκληματολόγους (Hughes & Pease) το θεμέλιο της αποτροπής εγκληματικής ενέργειας. Ο φωτισμός λόγω του υψηλού ενεργειακού κόστους αποτελεί δύσπεπτο παράγοντα υιοθέτησης από πολλούς ξενοδοχειακούς Διευθυντές – επιχειρηματίες. Στην προσπάθεια μείωσης λειτουργικών εξόδων είτε χρησιμοποιούνται λάμπες μειωμένης απόδοσης είτε περιορίζονται οι ώρες χρήσης τους. Ο Hughes (1994) αναφέρει σε μελέτες που έχει κάνει πως ο φωτισμός σε εσωτερικούς διαδρόμους συνέβαλε στην δραστική μείωση της εγκληματικότητας στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Υπό αυτήν την προϋπόθεση οι διάδρομοι σε μεγάλα μπλοκ ξενοδοχείων παραμένουν «crime free».
Στην έρευνα που πραγματοποιήσαμε σχετικά με την εγκληματικότητα στα ξενοδοχεία, εντύπωση έκανε ένας μεγάλος αριθμός διευθυντών οι οποίοι υποστήριξαν πως οι αρχιτέκτονες θα έπρεπε να δουν πρώτα πως λειτουργούν τα ξενοδοχεία και μετά να τα σχεδιάζουν. «Η τοποθέτηση μεγάλων παραθύρων στο ισόγειο, η καλύτερη οργάνωση του φωτισμού στα λιγότερα προσπελάσιμα σημεία του ξενοδοχείου, αλλά και η ειδική μέριμνα για τον χειμώνα -όπου τα ξενοδοχεία είναι κλειστά και γίνονται βορά σε διαρρήξεις- αποτελούν βασικές παραλείψεις». Στις μεσαίες – μεγάλες μονάδες του νησιού ο φύλακας χρειάζεται πάνω από 45 λεπτά για να ελέγξει όλα τα σημεία του ξενοδοχείου από μια φορά ενώ πολλές φορές επιφορτώνεται και με άλλα καθήκοντα όπως του groom, κηπουρού, καθαριστή στα πλαίσια μια ευρύτερης μορφής οικονομίας. Η οικονομία δεν έχει όρια αλλά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως από ένα σημείο και μετά όλες οι ενέργειές μας, γυρίζουν μπούμερανγκ με πολλαπλάσιο κόστος.
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός πως ο πιθανός διαρρήκτης μπορεί να είναι ένας εισβολέας εκτός ξενοδοχείου, αλλά και κάποιος από τους διαμένοντες πελάτες ή ακόμα και μέλος του προσωπικού. Όλοι είναι ύποπτοι και όπως έλεγε ο Ηρακλής Πουαρώ «Όταν δεν μπορείς να βρεις τον ύποπτο ψάξε ανάμεσα σε αυτούς που είναι υπεράνω υποψίας ή ξαναεξέτασε τον αυτόπτη μάρτυρα ο οποίος είναι ο πρώτος ύποπτος».
O Δρ. Γεώργιος Τριανταφύλλου είναι Επιθεωρητής Εργασίας και υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης με θέμα «Η βία και η παρενόχληση στον ξενοδοχειακό χώρο και ο ρόλος της Επιθεώρησης Εργασίας στην καταπολέμηση του φαινομένου»
