Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΗ ανεξήγητη (;) κακοδαιμονία του ελληνικού τουρισμού! (Β΄)

Η ανεξήγητη (;) κακοδαιμονία του ελληνικού τουρισμού! (Β΄)

Η ανεξήγητη (;) κακοδαιμονία του ελληνικού τουρισμού! (Β΄)

Αναφορικά με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις δικές της ευθύνες εύκολα καταρχήν θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως από τη φύση του ρόλου της δεν έχει ιδιαίτερη ευελιξία ή έχει περιορισμένο πεδίο δράσης. Χωρίς να παραγνωρίζουμε πως κάτι τέτοιο ισχύει σε μεγάλο βαθμό, εντούτοις σε πολύ λίγες περιπτώσεις η Τοπική Αυτοδιοίκηση ανταποκρίθηκε με αμεσότητα ακόμα και σε θέματα της άμεσης αρμοδιότητάς της. Το θέμα της υποδομής βέβαια (π.χ. χώροι πάρκινγκ, παραλίες, πλατείες, κ.λπ.) προσκρούει στην έλλειψη ή τη δυσκολία εκταμίευσης πόρων. Όμως, το θέμα της επικοινωνίας-προβολής των διαφόρων προορισμών πολύ λίγο έχει υποστηριχθεί από την ΤΑ. Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η προκλητική αδιαφορία παραγόντων της αυτοδιοίκησης, που -παρά την εμφανέστατη κρίση- δεν διευκολύνουν κινήσεις προβολής των περιοχών τους επικαλούμενοι από τον Αύγουστο τις δημοτικές εκλογές του Νοεμβρίου. Όσο για τα τοπικά γραφεία προβολής που λειτουργούν εντός ή σε συνεργασία με την ΤΑ, οι μη διακριτοί ρόλοι και οι ασαφείς αρμοδιότητες τα καθιστούν συνήθως αναποτελεσματικά.

Προς την κατεύθυνση του ρόλου των φορέων, τοπικών και μη, είναι απαραίτητο να ασχοληθούμε και με τις τοπικές Ενώσεις Ξενοδόχων και Ιδιοκτητών Ενοικιαζομένων Δωματίων και Διαμερισμάτων. Ακόμα και αν ο ιδιοκτήτης του καταλύματος δεν έχει την απαραίτητη επιχειρηματική αντίληψη, όπως προαναφέρθηκε, το όργανο που τον εκπροσωπεί οφείλει να έχει τη στελέχωση, τη γνώση και την κρίση ώστε να διαχειρίζεται τα διάφορα θέματα και γενικότερα να υπηρετεί τα συμφέροντα των μελών με τον πλέον επωφελή τρόπο. Η επικράτηση μιας συντεχνιακής αντίληψης αντί της ώριμης και επαγγελματικής στάσης ενός συλλογικού οργάνου επαγγελματιών ευρωπαϊκού κράτους καταδίκασε τα εν λόγω όργανα σε δυσλειτουργία και ανεπάρκεια έναντι των πολύπλευρων ευθυνών τους στο νέο τουριστικό χάρτη. Βέβαια, ένας ακόμα σχετικός με τους παραπάνω παράγοντας -που δε θα αναλυθεί διεξοδικά εδώ- είναι η ίδια η πολιτεία και συγκεκριμένα οι αρμόδιοι για τον τουρισμό φορείς της. Ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού και το αρμόδιο υπουργείο παγιδεύονται συχνά στη γραφειοκρατική δυσκινησία (κατά την καλόπιστη εκδοχή) αδυνατώντας έτσι να δώσουν λύσεις και να καθοδηγήσουν τους συναρμόδιους φορείς σε μια νέα αναπτυξιακή λογική, ιδιαίτερα μάλιστα σε περιόδους ύφεσης όπως αυτή που διανύουμε.

Για το μέρος της ευθύνης που αναλογεί στους τουριστικούς πράκτορες, ιδιαίτερα δε σε αυτούς που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στη γεωγραφική περιοχή του προορισμού και κατά συνέπεια μπορούν να γνωρίζουν άμεσα την ποιότητα του καταλύματος αλλά και τον τρόπο λειτουργίας του, οι απόψεις διίστανται. Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο πράκτορας απλώς μεσολαβεί για τη διάθεση του προϊόντος και αμείβεται για τις υπηρεσίες διασύνδεσης επιχείρησης-τελικού καταναλωτή, ενώ άλλοι πως είναι ένας από τους επαγγελματίες της επιχειρηματικής «αλυσίδας» του τουρισμού και κατά συνέπεια οφείλει να επιδεικνύει τον απαιτούμενο επαγγελματισμό σε όλα τα στάδια του έργου. Είναι προφανές πως η επιστημονική αντίληψη συμμερίζεται τη δεύτερη άποψη. Στις περιόδους ευημερίας του παρελθόντος, όταν οι περισσότεροι προορισμοί παρουσίαζαν υψηλούς δείκτες πληρότητας, οι τουριστικοί πράκτορες κατηγορήθηκαν συχνά πως συνέπρατταν με τους ιδιοκτήτες των καταλυμάτων στη λογική της ομηρίας του πελάτη με αποτέλεσμα την εκμετάλλευσή του. Αυτό σήμαινε πως καταλύματα αμφίβολης ποιότητας τιμολογούνταν σε απαράδεκτα υψηλές τιμές στο όνομα της σχέσης προσφοράς-ζήτησης. Η σχέση αυτή αφορά φυσικά την αγορά, αλλά σε καμία περίπτωση δε σημαίνει πως οι υγιείς αγορές μπορούν να παραβλέπουν τυπικούς και άτυπους κανόνες. Κατά τις περιόδους στις οποίες αναφερόμαστε είναι βέβαιο πως τέτοιοι κανόνες παραβιάστηκαν κατ’εξακολούθηση και -το κυριότερο- πως απαξιώθηκε σε μεγάλο βαθμό το επαγγελματικό προφίλ του εν λόγω κλάδου. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί πως (όπως άλλωστε σε πολλούς χώρους) στο συγκεκριμένο κλάδο εισχώρησαν τότε και πολλές επιχειρήσεις που -μη έχοντας αντιληφθεί τη νευραλγική θέση του τουριστικού πράκτορα στη διάθεση του τουριστικού προϊόντος- λειτούργησαν ευκαιριακά και κερδοσκοπικά δυσφημίζοντας μια ομάδα επαγγελματιών. Η κάμψη που γνωρίζει ο κλάδος τα τελευταία χρόνια, η οποία σχετίζεται μεταξύ άλλων και με την εξαφάνιση από την αγορά ή τη συρρίκνωση μεγάλων τουριστικών πρακτορείων του εξωτερικού, είναι ίσως ένας παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει μερική εξυγίανση του επαγγελματικού αυτού χώρου.

Από την προσέγγιση αυτή δε θα μπορούσαμε, τέλος, να εξαιρέσουμε την ακτοπλοΐα. Με το επιχείρημα ότι η χειμερινή περίοδος είναι εισπρακτικά ελλειμματική, οι ναυτιλιακές εταιρείες διέπρατταν κατά την περίοδο του καλοκαιριού σωρεία παραβάσεων και παρατυπιών σε θέματα ασφάλειας αλλά και συνολικής ποιότητας του παρεχόμενου έργου, συχνά και με την ανοχή της πολιτείας, της οποίας βέβαια η θέση κατανοούμε πως ήταν ιδιαίτερα δύσκολη όταν αφενός μεν έπρεπε να εξασφαλίσει την απαραίτητη τουριστική ροή προς τις νησιωτικές περιοχές, αφετέρου δε να μπορεί να εξυπηρετήσει συγκοινωνιακά τις περιοχές αυτές και το χειμώνα. Υπό το πρίσμα αυτό η αντιμετώπιση του ταξιδιώτη υποβαθμίστηκε έντονα και σχετικά παραδείγματα αναφορικά με τη συμπεριφορά του προσωπικού, τη διαχείριση των καμπινών ή/και την τήρηση των κανονισμών ασφαλείας στη φόρτωση και μεταφορά των οχημάτων μπορεί εύκολα να θυμηθεί κανείς είτε ως επαγγελματίας του τουρισμού είτε ως τουρίστας. Αργότερα, βέβαια, κάποια ναυτικά ατυχήματα ήταν η αφορμή για να γίνουν πιο αυστηροί οι έλεγχοι και να επιβληθούν κυρώσεις, αλλά θεωρώ πως ακόμα και σήμερα η ακτοπλοΐα εξακολουθεί σε πολλά ευαίσθητα σημεία να πάσχει από έλλειμμα επαγγελματισμού. Κανείς φυσικά δε διαφωνεί πως και εδώ πρόκειται για επιχειρήσεις που πρέπει να επιβιώσουν και να διασφαλίσουν το επιχειρηματικό τους κέρδος αντιμετωπίζοντας μεγάλες δαπάνες και αυξήσεις στη συντήρηση/ανανέωση των σκαφών, στα καύσιμα και στις αμοιβές των εργαζομένων. Τα παραπάνω όμως δε δικαιολογούν τις ληστρικές αυξήσεις των ναύλων σε βαθμό που τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα σε περίοδο οικονομικής κρίσης οι τιμές να έχουν καταστεί απαγορευτικές αποσυνδέοντας ουσιαστικά την ακτοπλοΐα από την αγορά. Επιβάλλεται εδώ να αναφερθούν κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν την τοποθέτηση αυτή. Την τελευταία τριετία τουλάχιστον ήταν περισσότερο συμφέρουσα η μετάβαση σε μεγάλα νησιά του Αιγαίου με αεροπλάνο και η ενοικίαση εκεί μικρού αυτοκινήτου από τη μεταφορά ταξιδιωτών και αυτοκινήτου με πλοίο. Επίσης, τελευταία παρατηρήθηκε αύξηση στην επιλογή παραθαλάσσιων ηπειρωτικών προορισμών ή τουλάχιστον νησιωτικών με μικρή απόσταση θαλάσσιας μετακίνησης έναντι των νησιωτικών προορισμών μεγάλων αποστάσεων. Τέλος, η οικονομική πολιτική της ακτοπλοΐας το καλοκαίρι 2010 με τις τεράστιες αποκλίσεις τιμών και τις προκλητικές προσφορές δημιούργησε μεγάλα ερωτηματικά σχετικά με τα πραγματικά περιθώρια κέρδους.

Η προσέγγιση αυτή θα ολοκληρωθεί με δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη αφορά μια σύσταση στον αναγνώστη να ξαναδιαβάσει τώρα τον πρόλογο στο α΄ μέρος του άρθρου αυτού. Θα αντιληφθεί πως η επιστημονική οπτική που συμμερίζομαι αντιμετωπίζει την Επικοινωνία ως διαρκή διαδραστική πρακτική που επιχειρεί να βελτιώσει αυτό που συνολικά εισπράττει ο αποδέκτης / καταναλωτής / πελάτης κάθε στιγμή, άμεσα ή έμμεσα, συνειδητά ή ασυνείδητα, και το οποίο τελικά θα διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό την άποψη και την προτίμησή του. ‘Ολα τα παραπάνω, λοιπόν, άπτονται της οπτικής αυτής. Η δεύτερη παρατήρηση πηγάζει από μια θέση που αξίζει να παραθέσουμε εδώ για να συμπεράνουμε τα αυτονόητα! ‘Εχει ειπωθεί πως «σημαντικοί παράγοντες τόνωσης της ελληνικής οικονομίας υπήρξαν η μετανάστευση, η ναυτιλία και ο τουρισμός». Για τους δύο πρώτους δεν υπάρχει νομίζω πλέον καμία απορία…

Σημασία έχει να μας απασχολήσει εγκαίρως η τύχη του τελευταίου!

Ο Φώτης Παντόπουλος είναι Ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Για τυχόν ερωτήσεις ή παρατηρήσεις, επικοινωνείτε μαζί του στο info@prsolutions.gr.

Εκπαιδευτικός - Επικοινωνιολόγος - Σύμβουλος Ασφαλείας - INVESTIMA LLC | + Άρθρα

Ο Φώτης Παντόπουλος είναι επικοινωνιολόγος, ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Είναι δημιουργός του έργου Innovatebiz στην Ολλανδία και της εταιρείας INVESTIMA στις ΗΠΑ, όπου και δραστηριοποιείται σε πεδία που άπτονται της Επικοινωνίας. Ακόμη, ερευνητής στο Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, διευθυντής Ασφαλείας, Ψηφιακού Μετασχηματισμού & Εκπαίδευσης του Ινστιτούτου Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών (ΙΔΑΦΚ) και επιστημονικός υπεύθυνος του “Σχολείου Διδακτικής”.

28/03/2024
27/03/2024
26/03/2024
22/03/2024
21/03/2024
20/03/2024