Θάνατος στη Βενετία
του Κίκου Παπαδόπουλου
«Θάνατος στη Βενετία» με 12 εκατομμύρια τουρίστες το χρόνο καλεσμένους στην κηδεία της. Η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού από τις κυβερνητικές πολιτικές, αλλά και από πολλούς Βενετούς που «ξεπούλησαν» τον τόπο τους, έθεσε κατώτερο τον πολίτη και κάτοικο της Βενετίας προς όφελος του μαζικού τουρισμού. Χέρι-χέρι με τον απρογραμμάτιστο μαζικό τουρισμό, η Βενετία των 12 εκατομμυρίων τουριστών το χρόνο αλλάζει πρόσωπο και σκέψεις για ένα καλύτερο μέλλον.
«Πρέπει να χτυπάμε το κεφάλι μας στον τοίχο που επιτρέψαμε εμείς οι Βενετοί σε αυτά τα τελευταία 60 χρόνια κυβερνητικής πολιτικής, τη σταδιακή διάλυση του κοινωνικού ιστού της πόλης -νομίζοντας προς ώφελος μας- πως ο μαζικός τουρισμός θα έφερνε ανάπτυξη σε πολλούς τομείς. Όμως η απρογραμμάτιστη ροή μαζών όλα αυτά τα χρόνια είναι η κύρια αιτία των ζημιών της Βενετίας», υποστηρίζει η μεγάλη μερίδα των επαγγελματιών και των 60.000 εναπομείναντων κατοίκων της Γαληνοτάτης. Για χρόνια και με την βοήθεια της τοπικής κυβέρνησης, η τουριστική ανάπτυξη στηρίζεται στα συμφέροντα των λίγων που τρέφονται από την ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση του μαζικού τουρισμού, κατάσταση η οποία δίνει το έναυσμα για δραστηριότητες με αρνητικό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή και στο αστικό σύστημα και πολλές φορές κατά παράβαση των φορολογικών και άλλων νόμων.
Η πόλη είναι συγκλονισμένη από την τεράστια ανάπτυξη του τουρισμού και την παντελή έλλειψη ενός πραγματικού πολιτικού προγράμματος οικονομικής διακυβέρνησης. Κανείς δε από τους κυβερνώντες μέχρι τώρα, δεν είχε την πολιτική αλλά και πνευματική εντιμότητα, το θάρρος και πάνω από όλα την παρόρμηση να ορίσει τον μαζικό τουρισμό της Βενετίας «ως πρόβλημα». Και είναι τουλάχιστον περίεργο που η πολιτική εξουσία δεν έχει κατανοήσει ακόμη τη σημασία των καταστροφικών αποτελεσμάτων του μαζικού τουρισμού που είναι φορέας της ασταμάτητης αύξησης της αξίας των ακινήτων στο νησί της Βενετίας με αποτέλεσμα οι άνθρωποι των μεσαίων και κάτω οικονομικών δυνατοτήτων να μην μπορούν να έχουν πρώτη κατοικία, αναζητώντας την σε άλλα μέρη του Ιταλικού βορά αρχίζοντας έτσι την εγκατάλειψη της πόλης τους και ευνοώντας την συνεχή ζήτηση και μαζική αγορά ακινήτων προερχόμενη από τουριστικούς παράγοντες, καταστώντας την πόλη ένα απέραντο ξενοδοχείο.
Σήμερα η Γαληνοτάτη υποφέρει πραγματικά σε πολλούς τομείς, όπως: Την παντελή έλλειψη προγραμματισμού και σχεδιασμού των δημόσιων πανεπιστημίων με πάνω από 23.000 φοιτητές οι οποίοι αναζητούν απεγνωσμένα χώρο διαμονής. Την ανάπτυξη κερδοσκοπικών επενδύσεων αμφίβολης ποιότητας π.χ. ενοικιαζόμενα δωμάτια με υψηλές μισθώσεις χωρίς συμβόλαιο και με μηδενική πολιτική ασφάλειας. Τη συνολική έλλειψη συγκεκριμένων σχεδίων με καινοτόμα μέσα μεταφοράς των πολιτών, όπως τα hovercraft. Την εξαφάνιση επαγγελμάτων και επαγγελματιών και των βιοτεχνιών αφού σχεδόν οι πάντες είναι πιά «υποχρεωμένοι» να εργάζονται στην εξυπηρέτηση του τουρισμού, εκτός των όσων δραστηριοποιούνται στο νησί Murano με το διάσημο γυαλί του. Την αύξησης της εκμετάλλευσης των εργαζομένων: μισθοί, ωράρια, συμβάσεις εργασίας, ασφάλεια στην εργασία και κοινωνική ασφάλιση, ανθρώπινα δικαιώματα).
Αλλά το σημαντικότερο απΆόλα είναι η πτώση της ποιότητας της ζωής του πολίτη: Η προοδευτική απώλεια του δημόσιου χώρου από την «ανάγκη» εξυπηρέτησης των τουριστών εις βάρος των κατοίκων, η έλλειψη δημοσίων τουαλετών στην πόλη με την αναπόφευκτη μετατροπή των στενών δρόμων σε αποχωρητήρια, τα μέσα μαζικής μεταφοράς γεμάτα όλες τις ώρες του εικοσιτετραώρου, η αύξηση του θορύβου σε πολλές κεντρικές περιοχές, τα κέντρα υγειονομικής περίθαλψης και νοσοκομεία γεμάτα με «ασθενείς τουρίστες» και η ανεξέλεκτη ρύπανση από τα mega-κρουαζιερόπλοια με σοβαρές ζημιές στην διάβρωση των θεμελίων της πόλης, κοστίζουν πολλά παραπάνω σε δημοτικό φόρο από μια άλλη Ιταλική πόλη. Τα τεράστια περιβαλλοντολογικά προβλήματα, όπως η αποκομιδή τεραστίου όγκου απορριμμάτων, η υπερφόρτωση των αποχετεύσεων, τα προβλήματα στην συντήρηση και στον έλεγχο των εδαφών, η υπερκατανάλωση ενέργειας, ο ημιτελής καθαρισμός των πεζοδρομίων, μόνο αρνητικό αντίκτυπο μπορούν να φέρουν σε μια πόλη «αληθινό στολίδι».
Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι ο τουρισμός δεν είναι πανάκεια, αλλά για την ιδιομορφία της Βενετίας, η μαζική μορφή τουρισμού απαιτεί μεγάλη προσοχή και πολιτικές που προσανατολίζονται προς τον έλεγχο της ροής των τουριστών, της διαχείρισης και της ανάπλασης. Αυτός είναι το μόνος δυνατός τρόπος για να σωθεί η πόλη από την κοινωνική και φυσική της καταστροφή και μέχρι να γίνει αυτό όμως, η Βενετία του νερού θα συνεχίσει να δείχνει ολοκάθαρα τις βλαβερές συνέπειες του μη προγραμματισμού και της προχειρότητας. Συνέχεια στην πραγματικότητα, αυτή είναι η μετοίκηση του πληθυσμού στην ηπειρωτική χώρα με αποτέλεσμα η πόλη από 74.000 κατοίκους το 2006 σήμερα να μετρά 60.052 και το χειρότερο είναι ότι οι πολίτες που φεύγουν είναι νέοι με όρεξη για εργασία και όραμα για την ζωή.
Αυτή την κατάσταση έρχονται να υπενθυμίσουν μεμονωμένοι πολίτες, αλλά και οργανώσεις ανεξάρτητων πολιτών, όπως η οργάνωση «Venessia», όπου μέσω του ιστοχώρου της http://venessia.ning.com οργανώνουν σε λίγες ημέρες -ίσως το μεγαλύτερο γεγονός μετά την διάσημη Biennale- την Κηδεία της Βενετίας. Η διοργάνωση θα λάβει χώρα σε ημερομηνίες που θα πρέπει ακόμη να οριστούν (μεταξύ 1 και 15 Οκτωβρίου) από τους διοργανωτές της Venessia.
Ο Κίκος Παπαδόπουλος έχει κάνει διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο Ca΄ Foscari της Βενετίας με θέμα την Τουριστική Ανάπτυξη Μικρών Κοινοτήτων. Έχει σπουδάσει Οικονομία και Διοίκηση στο Πανεπιστήμιο της Perugia, Δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο του Urbino και μεταπτυχιακά στο Διεθνές Marketing στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
