Ο αριθμός των ταξιδιωτών που επιλέγουν βιώσιμα πακέτα ταξιδιών, είτε επειδή διακατέχονται από περιβαλλοντική συνείδηση είτε επειδή αποτελούν τάση, αυξάνεται συνεχώς.
Η πανδημία του Covid 19 υπήρξε ο καταλύτης που οδήγησε σε μεγάλες αλλαγές στην τουριστική βιομηχανία. Η κρίση της πανδημίας έστρεψε την προσοχή σε θέματα υγείας, ασφάλειας και βιωσιμότητας. Δημιούργησε επίσης νέες προκλήσεις κι ευκαιρίες στην ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος και συνετέλεσε στην αναδιαμόρφωση της τουριστικής οικονομίας.
Οι προτιμήσεις και τα κριτήρια των ταξιδιωτών στην επιλογή προορισμών, καταλυμάτων και μέσων μεταφοράς έχουν διαφοροποιηθεί, γεγονός που καθορίζει την ταξιδιωτική τους συμπεριφορά και δημιουργεί νέες τάσεις στην ταξιδιωτική εμπειρία.
Ο αριθμός των ταξιδιωτών που επιλέγουν βιώσιμα πακέτα ταξιδιών, είτε επειδή διακατέχονται από περιβαλλοντική συνείδηση είτε επειδή αποτελούν τάση, αυξάνεται συνεχώς. Οι σημερινοί ταξιδιώτες αναζητούν εναλλακτικές μορφές τουρισμού με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αυθεντικές βιωματικές εμπειρίες και αναδυόμενους προορισμούς οι οποίοι δεν έχουν κατακλύζονται από τον μαζικό τουρισμό. Επιλέγουν δραστηριότητες, οι οποίες τους φέρνουν πιο κοντά στις γηγενείς κοινότητες, τη φύση, την παράδοση, τη γαστρονομία και τις εξερευνήσεις. Επιλέγουν να λάβουν ποιοτικές υπηρεσίες από τουριστικούς φορείς κι εταιρίες που επιδεικνύουν περιβαλλοντική υπευθυνότητα και θέτουν σε προτεραιότητα τη βιώσιμη ανάπτυξη. Επιπλέον, οι ταξιδιώτες και ιδίως οι νεαρότερες γενιές ταξιδιωτών δίνουν βαρύτητα σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι ενδιαφέρονται για τις αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας των εργαζομένους στον τουριστικό τομέα.
Η πανδημία ακόμη, επιτάχυνε και τη στροφή στην ψηφιακή αναβάθμιση η οποία επίσης προωθεί τη βιωσιμότητα. Η ψηφιακή αναβάθμιση δείχνει να κερδίζει όλο και μεγαλύτερο ταξιδιωτικό κοινό αφενός διότι επιτρέπει την διευκόλυνση παροχής υπηρεσιών μέσω αυτοματοποιημένων διαδικασιών χωρίς να είναι επιζήμια προς το περιβάλλον κι αφετέρου επειδή βοηθά σε μεγάλο βαθμό στην κατανόηση της αγοραστικής συμπεριφοράς των ταξιδιωτών.
Ωστόσο, η ανάγκη για στροφή στην αειφορία καθώς και η δημιουργία ενός βιώσιμου μοντέλου τουρισμού ήταν εμφανής πολύ πριν την έλευση της πανδημίας, ένεκα των διεθνών πολιτικό-οικονομικών εξελίξεων και της κλιματικής αλλαγής. Ως απόρροια αυτών, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού είχε θέσει από τα προηγούμενα έτη τις βασικές αρχές που θα πρέπει να διέπουν τον μοντέλο του βιώσιμου τουρισμού.
Ας δούμε όμως τί εννοούμε όμως όταν αναφερόμαστε στον βιώσιμο τουρισμό
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού ως βιώσιμος τουρισμός ορίζεται ο τουρισμός που λαμβάνει υπόψη τις τρέχουσες και μελλοντικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οι οποίες απευθύνονται στις ανάγκες των επισκεπτών, της τουριστικής βιομηχανίας, του περιβάλλοντος και των γηγενών κοινοτήτων. Οι αρχές του βιώσιμου τουρισμού μπορούν να εφαρμοστούν σε όλα τα είδη τουρισμού και αναφέρονται στις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικό-πολιτισμικές πτυχές της τουριστικής ανάπτυξης. Παρ’όλα αυτά, για να είναι εγγυημένη η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα, θα πρέπει να δημιουργείται η κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα σε τρεις παραμέτρους, σύμφωνα με τις οποίες ο βιώσιμος τουρισμός θα πρέπει:
- Να σέβεται, να ενισχύει και να εναρμονίζεται με τις γηγενείς κοινότητες, να διατηρεί και να ενισχύει τη συνοχή και την πολιτιστική τους κληρονομιά.
- Να θέτει με βεβαιότητα βιώσιμες μακροπρόθεσμα οικονομικές συνθήκες στις γηγενείς κοινότητες, προσφέροντας καλούς όρους και συνθήκες εργασίας.
- Να προωθεί τη χρήση και εφαρμογή οικολογικών μέσων και πρακτικών που σέβονται τη βιοποικιλότητα και το περιβάλλον.
Ως επακόλουθο των πιο πάνω η τουριστική βιομηχανία μεταβάλλεται κι εξελίσσεται. Το γεγονός αυτό, έχει ωθήσει τους επαγγελματίες του τουρισμού να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα ώστε να ανταπεξέλθουν στις οποιεσδήποτε προκλήσεις και να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις των ταξιδιωτών. Έτσι λοιπόν, επενδύουν σε δράσεις και πρακτικές που θέτουν σε προτεραιότητα τη βιώσιμη ανάπτυξη τις οποίες χρησιμοποιούν και για σκοπούς μάρκετινγκ ή να προσελκύσουν πελατολόγιο όπως για παράδειγμα τα βραβεία Πράσινης Ανάπτυξης ή κοινωνικής εταιρικής ευθύνης.
Οι παγκόσμιες οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις μας δείχνουν πως χρειάζεται να επικεντρωθούμε σε βιώσιμα μοντέλα ταξιδιών. Η ανάπτυξη βιώσιμου τουρισμού απαιτεί την ενημέρωση αλλά και τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων στην τουριστική βιομηχανία από τους ίδιους τους επαγγελματίες μέχρι τους πολιτικούς ηγέτες. Η επίτευξη βιώσιμου τουρισμού είναι μία συνεχής διαδικασία η οποία προαπαιτεί συλλογική προσπάθεια και παρακολούθηση των διεθνών και τοπικών εξελίξεων τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο και των ανάλογων βελτιώσεων. Ο βιώσιμος τουρισμός αφορά όλο το κοινωνικό σύνολο και η επίτευξη του αποτελεί παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενιές.
H Μαρία Γιαννάκου είναι απόφοιτη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με μεταπτυχιακές σπουδές στο University of Central Lancashire. Προέρχεται από οικογένεια ξενοδόχων κι έχει εργαστεί σε μεγάλες ξενοδοχειακές αλυσίδες.
