Ο καθηγητής Πάρις Τσάρτας αναλύει τον υπερτουρισμό, την ανάγκη δυναμικής διαχείρισης των πόρων και τη σημασία της καινοτομίας στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων του τουρισμού.
Ο υπερτουρισμός αποτελεί ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα στον τομέα της τουριστικής ανάπτυξης, με τις επιπτώσεις του να είναι εμφανείς σε πολλές περιοχές παγκοσμίως. Ο ομότιμος καθηγητής του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, Πάρις Τσάρτας, αναλύει το φαινόμενο του υπερτουρισμού και τις προκλήσεις που αυτό θέτει για τη βιώσιμη ανάπτυξη των τουριστικών προορισμών. Μέσα από την πολυετή του εμπειρία, ο καθηγητής Τσάρτας προσφέρει πολύτιμες γνώσεις για τον τρόπο με τον οποίο οι τουριστικοί προορισμοί μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτό το φαινόμενο, διατηρώντας παράλληλα τη φέρουσα ικανότητά τους και την περιβαλλοντική τους βιωσιμότητα.
Τι Είναι ο Υπερτουρισμός και Γιατί Είναι Σημαντικός;
Ο υπερτουρισμός, όπως εξηγεί ο καθηγητής Τσάρτας, δεν είναι απλώς ζήτημα μεγάλου αριθμού τουριστών σε έναν προορισμό, αλλά αφορά τις συνεχιζόμενες πιέσεις που ασκούνται στις υποδομές και τους φυσικούς πόρους μιας περιοχής. Αυτές οι πιέσεις μπορεί να οδηγήσουν σε περιβαλλοντική υποβάθμιση, μείωση της ποιότητας ζωής για τους κατοίκους, και τελικά σε απώλεια της αυθεντικότητας του προορισμού, κάτι που πλήττει και την ίδια την τουριστική εμπειρία.
Ένα παράδειγμα που αναφέρεται συχνά είναι η Βενετία, όπου η μαζική εισροή τουριστών έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στις υποδομές της πόλης και έχει οδηγήσει σε μείωση του μόνιμου πληθυσμού της. Παρόμοια προβλήματα έχουν παρατηρηθεί και σε άλλους δημοφιλείς προορισμούς όπως η Βαρκελώνη, το Άμστερνταμ και η Σαντορίνη.
Η Φέρουσα Ικανότητα ως Κλειδί για τη Διαχείριση του Υπερτουρισμού
Η φέρουσα ικανότητα ενός προορισμού, δηλαδή ο αριθμός των τουριστών που μπορεί να φιλοξενήσει χωρίς να υποβαθμιστούν οι φυσικοί πόροι και οι υποδομές, είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στη συζήτηση για τον υπερτουρισμό. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Τσάρτας, η φέρουσα ικανότητα δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται στατικά, αλλά δυναμικά. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι διαφοροποιημένες ανάγκες και χαρακτηριστικά κάθε προορισμού. Για παράδειγμα, η φέρουσα ικανότητα ενός μικρού νησιού διαφέρει σημαντικά από αυτήν ενός μεγάλου αστικού κέντρου.
Επιπλέον, η φέρουσα ικανότητα πρέπει να αξιολογείται με τη βοήθεια σύγχρονων εργαλείων παρακολούθησης και μέτρησης, που μπορούν να προσφέρουν πιο ακριβή δεδομένα για την τουριστική πίεση σε πραγματικό χρόνο. Αυτό θα επιτρέψει στους αρμόδιους φορείς να λαμβάνουν πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με την ανάπτυξη του τουρισμού και τη διαχείριση των πόρων.
Η Σημασία της Καινοτομίας στη Διαχείριση του Τουρισμού
Ένας άλλος βασικός παράγοντας στη διαχείριση του υπερτουρισμού είναι η καινοτομία. Η τουριστική βιομηχανία έχει αποδείξει ότι μπορεί να προσαρμοστεί γρήγορα στις αλλαγές, αναπτύσσοντας νέες μορφές τουρισμού και υιοθετώντας νέες τεχνολογίες. Ο καθηγητής Τσάρτας επισημαίνει ότι η Ελλάδα, ως τουριστικός προορισμός, έχει καταφέρει να πρωτοπορήσει σε πολλούς τομείς, όπως ο εναλλακτικός τουρισμός και ο βιώσιμος τουρισμός. Η καινοτομία, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι το κλειδί για τη δημιουργία ενός βιώσιμου και ανθεκτικού τουριστικού προϊόντος.
Στο πλαίσιο αυτό, οι σύγχρονες τεχνολογίες μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο, είτε μέσα από την ανάπτυξη ψηφιακών πλατφορμών που βοηθούν στη διαχείριση των τουριστικών ροών, είτε μέσω της δημιουργίας νέων προϊόντων και υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης τουριστικής αγοράς. Οι startup επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της τουριστικής τεχνολογίας είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πώς η καινοτομία μπορεί να συνδεθεί με τον τουρισμό, δημιουργώντας συνέργειες που ευνοούν τόσο τους τουρίστες όσο και τους τοπικούς επιχειρηματίες.
Η Κλιματική Κρίση ως Ευκαιρία και Πρόκληση για τον Τουρισμό
Η κλιματική κρίση αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει ο τουριστικός τομέας τα επόμενα χρόνια. Η αλλαγή του κλίματος έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει τους τουριστικούς προορισμούς, με συνέπειες που κυμαίνονται από ακραία καιρικά φαινόμενα μέχρι την αλλαγή των τουριστικών ροών. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο καθηγητής Τσάρτας, η κλιματική κρίση μπορεί επίσης να προσφέρει νέες ευκαιρίες για τον τουρισμό, ειδικά σε περιοχές όπως η Μεσόγειος.
Για παράδειγμα, η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να οδηγήσει σε παράταση της τουριστικής περιόδου, επιτρέποντας στους προορισμούς να επεκτείνουν τη σεζόν τους και να προσελκύσουν τουρίστες και εκτός των παραδοσιακών μηνών αιχμής. Αυτό, σε συνδυασμό με τη στροφή προς πιο βιώσιμες μορφές τουρισμού, μπορεί να βοηθήσει στην εξισορρόπηση των τουριστικών ροών και στη μείωση της πίεσης που ασκείται σε συγκεκριμένες περιόδους και προορισμούς.
Η Ανάγκη για Ολοκληρωμένη Διαχείριση και Πολιτικές Βιωσιμότητας
Συνοψίζοντας, ο υπερτουρισμός είναι ένα σύνθετο πρόβλημα που απαιτεί ολοκληρωμένες λύσεις και στρατηγικές διαχείρισης. Οι προορισμοί που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερτουρισμού πρέπει να εφαρμόσουν αυστηρές πολιτικές διαχείρισης, που θα βασίζονται στη φέρουσα ικανότητα, τη βιωσιμότητα και την καινοτομία. Οι πολιτικές αυτές πρέπει να περιλαμβάνουν τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, από τις τοπικές αρχές και τις τουριστικές επιχειρήσεις μέχρι τους ίδιους τους τουρίστες.
Ο καθηγητής Τσάρτας υπογραμμίζει ότι η διαχείριση του τουρισμού δεν μπορεί πλέον να επικεντρώνεται μόνο στην αύξηση των αριθμών, αλλά πρέπει να δίνει προτεραιότητα στην ποιότητα της τουριστικής εμπειρίας και στη διατήρηση των πόρων που καθιστούν έναν προορισμό ελκυστικό. Το μέλλον του τουρισμού εξαρτάται από την ικανότητα των προορισμών να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του υπερτουρισμού με έξυπνες και καινοτόμες λύσεις.
Η Βίκυ είναι συνιδρυτής της Travel Media Applications και υπεύθυνη για την αρχισυνταξία των TravelDailyNews Greece & Cyprus και TravelDailyNews International.
Στην εταιρεία έχει αναλάβει την οικονομική διεύθυνση.
