Σημαντικά θέματα αναδείχθηκαν στις δέκα ενότητες του 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου Yachting, που έλαβε χώρα στις 17 & 18 Φεβρουαρίου 2023, μεταξύ άλλων κυριότερα: το θέμα ανάγκης επέκτασης δομών και αύξησης των θέσεων ελλιμενισμού, το θέμα των νέων τεχνολογιών στην κατασκευή των σκαφών, το θέμα της εκπαίδευσης και προσέλκυσης στελεχιακού δυναμικού, το θέμα της υποστήριξης της ορθολογικής οικονομικής λειτουργίας των επιχειρήσεων του κλάδου, και το θέμα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνδυάζονται και με τις νέες μορφές ενέργειας και πρόωσης των σκαφών.
Η σημαντική και οικονομικά, και επιχειρηματικά, αλλά και ως στόχευση της τουριστικής προβολής και των πλεονεκτημάτων του θαλάσσιου τουρισμού της Ελλάδος, δραστηριότητας το σκάφους αναψυχής, τόσο του ιδιωτικού, αλλά κυρίως της επαγγελματικής δραστηριότητας, σιγά-σιγά αναγνωρίζεται για την συμβολή της στην «τουριστική βιομηχανία της χώρας» και πρέπει και να παρακολουθείται και να υποστηρίζεται.
Η μεγάλη συμμετοχή στην αρχική υλοποίηση πέρυσι του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Yachting, και εφέτος του 2ου Συνεδρίου, επιβεβαιώνει την σημασία αλλά και τους προβληματισμούς ενός κλάδου με πολυσχιδείς διαστάσεις, με δεκάδες τομείς εργασιακών θέσεων και με πολύ μεγάλες προοπτικές εξέλιξης, ενώ διαπιστώνεται και αρκετή έλλειψη συγκεκριμένων στατιστικών στοιχείων για τις πτυχές της δραστηριότητας .
Σημαντικά θέματα αναδείχθηκαν στις δέκα ενότητες του 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου Yachting, που έλαβε χώρα στις 17 & 18 Φεβρουαρίου 2023, μεταξύ άλλων κυριότερα:
- το θέμα ανάγκης επέκτασης δομών και αύξησης των θέσεων ελλιμενισμού,
- το θέμα των νέων τεχνολογιών στην κατασκευή των σκαφών, το θέμα της εκπαίδευσης και προσέλκυσης στελεχιακού δυναμικού,
- το θέμα της υποστήριξης της ορθολογικής οικονομικής λειτουργίας των επιχειρήσεων του κλάδου,
- το θέμα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνδυάζονται και με τις νέες μορφές ενέργειας και πρόωσης των σκαφών.
Το συνέδριο προσέλκυσε περισσότερους από 150 συνέδρους, με πολυπληθή παρουσία εκπροσώπων αρμόδιων υπουργείων και επαγγελματικών φορέων του τουρισμού και του κλάδου των επαγγελματικών τουριστικών σκαφών.
Την ιδιαίτερη σημασία του yachting ως μορφή θαλάσσιου τουρισμού και τις προοπτικές ανάπτυξής του, εξήραν στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Yachting, όλοι οι εκπρόσωποι της πολιτείας, με πρώτο τον εναρκτήριο χαιρετισμό του υπουργού Τουρισμού κ. Βασίλη Κικίλια. Ο γενικός γραμματέας Λιμένων και Νησιωτικής Πολιτικής του υπουργείου Ναυτιλίας κ Ευάγγελος Κυριαζόπουλος εξήγησε ότι υπάρχει ειδικός σχεδιασμός στο υπουργείο Ναυτιλίας για το θέμα των λιμενικών υποδομών, αλλά όσον αφορά τους τουριστικούς λιμένες υπάρχει συναρμοδιότητα με το υπουργείο Τουρισμού.
Μεταξύ των άλλων χαιρετισμών, ο περιφερειάρχης Αττικής κ. Γιώργος Πατούλης έδωσε έμφαση στον Στρατηγικό Προγραμματισμό της Περιφέρειας Αττικής για τον Θαλάσσιο και Yachting Τουρισμό, αναγνωρίζοντας την ανάγκη λιμενικών υποδομών, την αυξανόμενη ζήτηση και τις δράσεις που έχει ήδη ξεκινήσει η Περιφερειακή Αρχή για την υποστήριξη του κλάδου.
Η κα Ολυμπία Αναστασοπούλου, γενική γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, του υπουργείου Τουρισμού, επιβεβαίωσε τους κύριους άξονες στρατηγικής, την χρονική επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, και την χωρική επέκταση του τουριστικού προϊόντος, και δήλωσε ότι στην καθημερινή της ενασχόλησης στο υπουργείο περιλαμβάνονται θέματα του yachting, κλάδου που συνεισφέρει περίπου 1,5% του ΑΕΠ της χώρας, και σημείωσε ότι στην τελευταία συνεδρίαση της Επιτροπής Τουριστικών Λιμένων, πρόσφατα αντιμετωπίστηκαν θέματα που αφορούσαν 17 λιμένες.
Η πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, κα Άντζελα Γκερέκου, ανέλυσε τις ειδικές πτυχές του προγράμματος τουριστικής προβολής που ειδικότερα υποστηρίζουν την προβολή των δραστηριοτήτων του yachting καθώς και το πώς έχει ενταχθεί στις διάφορες πτυχές της προβολής, ενώ σημείωσε ότι «από το παραδοσιακό, εποχικό “ήλιος και θάλασσα” θα πρέπει πλέον να περάσουμε στο yachting των 365 ημερών».
Άποψη από τις ομιλίες των δέκα πάνελ
Ακολούθησαν χαιρετισμοί των εκπροσώπων πολλών παρόντων θεσμικών και επαγγελματικών φορέων. Μεταξύ αυτών, ο πρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, κ. Γιώργος Πατέρας, επικεντρώθηκε στη σημασία του yachting και ως επαγγελματικού κλάδου, αλλά και ως ιδιωτική δραστηριότητα αναψυχής, και έκανε αναφορά στον μεγάλο αριθμό έλλειψης ναυτικών, ενώ επεσήμανε την ειδική πρωτοβουλία «authentic customer care” sustainable yachting, για την διατήρηση της ποιότητας και διατήρηση της αυθεντικότητας των ελληνικών προορισμών.
Ο κ. Γιώργος Βερνίκος, εκ μέρους ΕΒΕ Πειραιά, ΣΕΤΕ, ΝΕΕ, αναφέρθηκε κυρίως στην ανάγκη υποστήριξης της «βιώσιμης ανάπτυξης» στο πλαίσιο της ανάπτυξης τόσο του τουρισμού γενικότερα και όσο και στον θαλάσσιο τουρισμό. Ο κ. Νίκος Κελαϊδίτης, πρόεδρος του ΗΑΤΤΑ, επεσήμανε ότι πρέπει ο κλάδος να αξιοποιήσει τα χιλιάδες τουριστικά γραφεία που ουσιαστικά είναι «πωλητές» του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, ενώ σημείωσε ότι μπορούν να υποβοηθηθούν από τις Ευρωπαϊκές και διεθνείς συνεργασίες που έχει η Fed HATTA.
Τόσο οι επαγγελματίες όσο και οι εκπρόσωποι των μαρινών συμφώνησαν ότι η Ελλάδα χρειάζεται πολλές ακόμα θέσεις ελλιμενισμού και επίσης πρέπει να αντιμετωπίσει στον σχεδιασμό των θέσεων ελλιμενισμού τις αλλαγές που εμφανίζονται στα σκάφη με τη μεγάλη αύξηση των καταμαράν που χρειάζονται ευρύτερο χώρο για να αγκυροβολήσουν. Εκπρόσωποι εταιρειών διαχείρισης μαρίνων επισήμαναν το συνεχιζόμενο πρόβλημα των πολύπλοκων διαδικασιών για την επενδυτική δραστηριότητα σήμερα, ενώ επισημάνθηκε πάλι το γεγονός ότι ενώ είναι πολλοί χωροθέτημένοι τουριστικοί λιμένες, δεν έχουν προχωρήσει με αρκετή ταχύτητα οι διαγωνισμοί για την παραχώρηση και λειτουργία τους από το ΤΑΙΠΕΔ και τους άλλους κρατικούς φορείς.
Το πάνελ της ενότητας: «Η επόμενη μέρα μετά το Νομοσχέδιο»
(από αριστερά) κ. Λαμπρος Καραγεώργος Συντονιστής, κ. Γιώργος Ανωμερίτης,
κα Τζίνα Πολέμη, κ. Σταύρος Κατσικάδης, κ. Πάρις Λουτριώτης, κ. Γιώργος Πατέρας,
κ. Μιχαλης Σκουλικίδης, κ. Μανώλης Στεφανάκης
Όσον αφορά την διαθεσιμότητα των θέσεων συζητήθηκε και το θέμα της αντιμετώπισης της διάθεσης θέσεων από τους εμπορικούς λιμένες, όπως επίσης και η διαπιστούμενη μεγάλη διαφορά στις χρεώσεις μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών αγκυροβολίων, σε μερικές περιπτώσεις διαφορές που εμφανίζονται σε αγκυροβόλια διαφορετικών κατηγοριών, που είναι γειτονικά μεταξύ τους και δημιουργούνται συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού.
Εκφράστηκε επίσης μεγάλη ανησυχία και επιφυλακτικότητα από πλευράς των διαχειριστών μαρίνων για την ειδική διάταξη στον τελευταίο νόμο που επιτρέπει την τοποθέτηση πλωτών προβλητών, εκφράζοντας τον προβληματισμό τους ότι θα υπάρχουν πρόχειρες λύσεις οι οποίες δεν θα είναι επαρκώς ασφαλείς, και έκανα πρόταση να θεσμοθετηθούν ειδικοί κανόνες περιβαλλοντικής προστασίας και ασφάλειας.
Στις ενότητες που είχαν αντικείμενο σε σχέση με τις κατασκευαστικές αλλαγές στα σκάφη παρουσιάστηκαν ενδιαφέρουσες λύσεις ως προς τον σχεδιασμό του ξενοδοχειακού περιβάλλοντος των σκαφών, όπου Ελληνικές εταιρείες αναγνωρίζονται σε έργα ανακαίνισης, αναμόρφωσης και σχεδιασμού σκαφών. Φαίνεται ότι ήδη επανέρχεται η παρουσία της Ελλάδας στα αναγνωρισμένα ναυπηγεία συντήρησης, επισκευών και μετασκευών κυρίως μεγαλύτερων θαλαμηγών σκαφών. Επίσης συζητήθηκαν οι επιπτώσεις των αλλαγών στις προγραμματιζόμενες αλλαγές στις επιλογές των βιώσιμών καυσίμων και την χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας, όπου επισημάνθηκε ότι το σημερινό δίκτυο δεν θα μπορεί να εξυπηρετήσει ηλεκτρικά σκάφη, ενώ στο εγγύς μέλλον θα πρέπει να δημιουργηθεί και δίκτυο υδρογόνου ως καύσιμο.
Σοβαρό το θέμα της έλλειψης εργατικού δυναμικού, τόσο στελεχών ξηράς και κυρίως πληρωμάτων, και της επαρκούς εκπαίδευσής τους. Διαπιστώθηκε ότι υστερεί η Ελλάδα στον τομέα αυτό, τόσο στην προσέλκυση νέων εργαζομένων όσο και στην εκπαίδευση και κατάρτιση των ήδη απασχολούμενων στελεχών. Επισημάνθηκε ειδικότερα η ανάγκη να υπάρχει πέραν της ναυτικής εκπαίδευσης, γενικότερη εκπαίδευση σε θέματα εξυπηρέτησης και “customer care” καθώς και προτάθηκε να παρέχονται βραχυχρόνιες εξειδικευμένες εκπαιδεύσεις σε ειδικά θέματα, που δεν χρειάζεται να περιέχονται σε «προγράμματα πιστοποίησης» αλλά κυρίως επικαιροποίησης και συμπλήρωσης γνώσεων.
Άποψη της Αίθουσας του Συνεδρίου
Στο καίριο θέμα της οικονομικής λειτουργίας των επιχειρήσεων του κλάδου, επισημάνθηκε από εκπροσώπους διαχειριστριών εταιρειών ότι το «τιμολόγιο» δεν έχει αυξηθεί επαρκώς και δεν έχει ακολουθήσει την αύξηση του λειτουργικού κόστους, ενώ η αγορά σκαφών με τις επιδοτήσεις του ΕΣΠΑ ήταν μεν θετική για την ανανέωση του Ελληνικού στόλου, αλλά κυρίως στήριξε ξένα ναυπηγεία, γιατί η Ελλάδα δεν έχει αντίστοιχο κατασκευαστικό κλάδο.
Τα νέα σκάφη μπορέσανε να στηρίξουνε «χαμηλότερο τιμολόγιο» και έτσι αυξήθηκε ο ανταγωνισμός, ενώ το ΦΠΑ παραμένει υψηλό στην Ελλάδα σε σχέση με τις γειτονικές ανταγωνίστριες χώρες, ακόμη και Ευρωπαϊκές.
Ως προς το ίδιο το προϊόν του yachting, επισημάνθηκε ότι πρέπει να συμπληρωθεί και με δραστηριότητες «εμπειρίας» και να προβάλλονται και αυτές και παρουσιάστηκε ενδιαφέρον παράδειγμα «γαστρονομικής εμπειρίας ελαιο-γνωσίας – olive oil experience».
Ένας σαφής προβληματισμός για την προσέλκυση επενδυτών για λιμενικές δομές, είναι το γεγονός των όρων με τους οποίους θα πρέπει να ολοκληρώνεται η περίοδος παραχώρησης. Επισημάνθηκε ότι τα τελευταία χρόνια της παραχώρησης, ο επενδυτής δεν έχει κίνητρα για να συνεχίσει να επενδύει, ενώ θα έπρεπε να υπάρχει μία πρόβλεψη για το λεγόμενο Residual Value, το οποίο έχει δημιουργήσει η δραστηριότητα της λειτουργίας μιας Μαρίνας.
Εκπρόσωποι επενδυτών και διαχειριστών μαρινών στο συνέδριο, τόνισαν η λειτουργία μιας μαρίνας σε πολλές περιπτώσεις έχει συμβάλλει στην ανάδειξη της περιοχής ως destination, πέραν του ότι έχει συνεισφέρει ιδιαίτερα οικονομικά στην τοπική κοινωνία και αυτά είναι στοιχεία που θα έπρεπε να δώσουν τους υφιστάμενους επενδυτές ένα δικαίωμα προτίμησης. Όμως ο εκπρόσωπος του ΤΑΙΠΕΔ επιφυλάχθηκε για τις νομικές επιπτώσεις αθέμιτου ανταγωνισμού στους διαγωνισμούς.
Εάν θελήσουμε να αξιολογήσουμε από πλευράς αναπτυξιακής του κλάδου, στις συζητήσεις στις ενότητες του συνεδρίου σαφώς αναδείχθηκαν σημαντικά θέματα που χρειάζονται και νομοθετικές παρεμβάσεις τι αποφάσεις πολιτικής καθώς και συνεργασία και έντονη δραστηριοποίηση των επαγγελματιών. Είναι σαφές ότι τόσο η Κυβέρνηση όσο και οι επαγγελματίες έχουν πολύ δρόμο σε περιβάλλον αγαστής συνεργασίας. Τέθηκαν και πολλά συναφή θέματα, όπως η ανάγκη αύξησης των «πυλών εισόδου Schengen», που χρειάζονται συνεργασία συναρμόδιων υπουργείων και φορέων, καθώς και η ανάγκη να προχωρήσει η Ελλάδα ταχύτερα στα θέματα που σχετίζονται με τους περιβαλλοντικούς όρους.
Κοινή ήταν η αναγνώριση ότι ο κλάδος του yachting έχει θετικές προοπτικές και στα μεγάλα και στα μικρά σκάφη, αλλά χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά και χρειάζεται συνέργειες από όλους τους εμπλεκόμενους για να προχωρήσουν και να υλοποιηθούν οι αναγκαίες βελτιώσεις και για να προχωρήσουν θέματα του κλάδου.
Το Συνέδριο οργανώθηκε από την Trinity Εvents και την Boats Advisor Hub&Events, και όλοι οι συμμετέχοντες έφυγαν θετικά διακείμενοι και προσβλέποντας στο 3ο συνέδριο.
[i] Ο Χρήστος Πετρέας είναι Επιστημονικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Τουριστικών Επαγγελματικών Σκαφών Άνευ Πληρώματος – ΣΙΤΕΣΑΠ ενώ έχει συμμετάσχει στην εκπόνηση πολλών έργων μεταξύ των οποίων και εξειδικευμένων σχετικών με διάφορες μορφές θαλάσσιου τουρισμού, τόσο για την Ελλάδα αλλά και για την Κύπρο και την Αλβανία. Έχει διατελέσει Επιστημονικός Σύμβουλος σε δύο Έλληνες υπουργούς τουρισμού, και ασχολείται ιδιαίτερα και με θέματα τουριστικής εκπαίδευσης. Γνωρίζει την ελληνική νησιωτική περιφέρεια, έχοντας διατελέσει σύμβουλος σε νησιωτικά επιμελητήρια, στον Επιμελητηριακό Όμιλο Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών και σε νησιωτικούς δήμους.
Ο Χρήστος Πετρέας είναι συνεργάτης Σύνταξης – Special Features Editor του Travel Daily News Media Network. Ως επιστημονικός / επιχειρησιακός / τουριστικός / στρατηγικός / εκπαιδευτικός / σύμβουλος σε υπουργεία, φορείς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και επιχειρήσεις, επαγγελματικά ασχολείται με θέματα στρατηγικής επιχειρηματικής, τουριστικής και περιφερειακής ανάπτυξης και μάρκετινγκ προορισμών καθώς και ειδικών – εναλλακτικών μορφών, με υπέρ 25ετή εμπειρία στην Ελλάδα και σε ξένες χώρες (Βαλκάνια, Ευρώπη, ΗΠΑ, Αφρική, Μεσόγειο). Έχει σπουδάσει στις ΗΠΑ και έχει εκτεταμένο επιστημονικό, συγγραφικό και αρθρογραφικό έργο, από το 1988 (>200 συγγραφές – εργασίες – δημοσιεύσεις), στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα.
