Μειωμένη η ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού

Επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης μετά τη σημαντική ανάκαμψη που κατεγράφη ύστερα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, απώλειες στα μερίδια αγοράς του στις παραδοσιακές αγορές προέλευσης επισκεπτών, αλλά και αξιοσημείωτη<...> αύξηση στα αντίστοιχα μερίδια αγοράς στις υπερπόντιες αγορές – η οποία, ωστόσο, δεν αντισταθμίζει τις απώλειες των παραδοσιακών αγορών, παρουσιάζει ο Ελληνικός Τουρισμός, σύμφωνα με μελέτη της GBR Consulting, που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο εκδηλώσεων της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων.

Πιο συγκεκριμένα, η απώλεια του μεριδίου αγοράς στις κύριες χώρες-πηγές του Ελληνικού Τουρισμού ανέρχεται σε 7% στο σύνολο (από 3,0% σε 2,8%) και 9% στο top 20 των Ευρωπαϊκών χωρών-πηγών (από 3,9% σε 3,6%). Από την άλλη πλευρά στις υπερπόντιες χώρες-πηγές παρατηρείται σημαντική αύξηση μεριδίου αγοράς που πλησιάζει το 50% – πλην όμως αφ’ ενός η βάση εκκίνησης είναι πολύ χαμηλή και τα στοιχεία των 2 τελευταίων ετών δείχνουν να αναστρέφεται η αυξητική τάση από ΗΠΑ, που ήταν ο κύριος τροφοδότης της σχετικής αύξησης.

Από τα στοιχεία της έρευνας παρατηρείται υστέρηση της ανάκαμψης του ελληνικού τουρισμού, αλλά και απώλεια δυναμισμού μετά το 2005, όταν μάλιστα η Ελλάδα παρουσιάζει και την εντονότερη (χειρότερη) εποχικότητα σε σχέση με τους άμεσους ανταγωνιστές της.

Η παρατηρούμενη απώλεια ανταγωνιστικότητας οφείλεται στην μη προσαρμογή του ελληνικού τουριστικού προϊόντας στις σύγχρονες τάσεις της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς: Οι τάσεις αυτές που οδηγούν στην απομάκρυνση από το μοντέλο ‘Ήλιος και Θάλασσα’ είναι:

• Η γήρανση του πληθυσμού που όμως παραμένει υγιής και ενεργός και διατεθειμένος να ταξιδέψει και μάλιστα με τις ανέσεις του.
• Η υψηλή συγκέντρωση πλούτου στις μέσες και ανώτερες ηλικίες που έχουν ήδη αναθρέψει τα παιδιά τους και απολαμβάνουν την ‘πολυτέλεια για τον εαυτό τους’.
• Η ζήτηση για τουριστικές υπηρεσίες από Αναπήρους.
• Η πολύ μεγαλύτερη δαπάνη των οικογενειών για τα παιδιά.
• Η Μετατόπιση από το ομογενοποιημένο τουριστικό προϊόν των δεκαετιών 50 έως και 80 στη σύγχρονη πραγματικότητα των ατομικών επιθυμιών και συμπεριφορών.
• Η αναζήτηση εμπειριών και όχι απλά εικόνων ή αξιοθέατων.
• Οι τουρίστες είναι όλο και πιο έμπειροι και πολυταξιδεμένοι.
• Η ανάπτυξη του e-commerce, ιδιαίτερα στις τουριστικές αγορές που έχει φέρει πραγματική επανάσταση στον τρόπο που οι τουριστικές επιχειρήσεις προσεγγίζουν την πελατεία τους.
• Η ανάπτυξη του slow travel.
• Η ανάπτυξη των Αεροπορικών Εταιριών Χαμηλού Κόστους.
• Τέλος, οι παρατηρούμενες περιβαλλοντικές αλλαγές που έχουν μετατρέψει τα καλοκαίρια των βόρειων χωρών σε ήπια ή ζεστά και των μεσογειακών χωρών σε υπερβολικά ζεστά και η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί.

Ο πελάτης είναι πλέον «ενεργός» τουρίστας, μία δυνατότητα που βασίζεται σε πληθώρα διεθνών τάσεων όπως η άμεση πρόσβαση σε πηγές πληροφοριών μέσω του διαδικτύου, η μείωση του κόστους των αερομεταφορών (low-cost carriers), η αύξηση εν δυνάμει προορισμών παγκοσμίως.

Προκειμένου ο Ελληνικός Τουρισμός να διατηρήσει και αναπτύξει το μερίδιο αγοράς του, θα πρέπει να εφαρμόσει στρατηγική που να ανταποκρίνεται στις διεθνείς τάσεις και το προσφερόμενο προϊόν να προσαρμοστεί ανάλογα, π.χ. με Προσβάσιμους προορισμούς για αναπήρους και ηλικιωμένους, με δραστηριότητες για τα παιδιά, με προσέλκυση Αεροπορικών Εταιριών Χαμηλού Κόστους, με ανάπτυξη υπηρεσιών υψηλού επιπέδου και προσωποποιημένης εξυπηρέτησης (personalised service), με στρατηγική internet κλπ. Απαραίτητη είναι και η ανάπτυξη ειδικών προϊόντων που θα απευθύνονται σε ξεχωριστά τμήματα (segments) της αγοράς. Τα ειδικά προϊόντα συμβάλλουν στην άμβλυνση της εποχικότητας και συνοδεύονται από υψηλότερη τουριστική δαπάνη, αποφέροντας υψηλότερα έσοδα από το παραδοσιακό τουριστικό προϊόν.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γίνει καθορισμός συγκεκριμένων στόχων όσον αφορά στο μέγεθος και την ποιότητα του Εισερχόμενου Τουρισμού και αντίστοιχα άρτια εναρμόνιση του παρεχόμενου προϊόντος με την Στρατηγική Μάρκετινγκ.

Είναι προφανές από τα παραπάνω ότι, μεσομακροπρόθεσμα, το ζητούμενο δεν είναι η μονομερής μεγιστοποίηση του αριθμού των εισερχόμενων τουριστών, αλλά η επίτευξη της χρυσής τομής ανάμεσα στο «άριστο» μείγμα Εισερχόμενου Τουρισμού (Αριθμός Τουριστών x Δαπάνη ανά Τουρίστα) αφενός, και η οικολογική / κοινωνική προσαρμογή αφετέρου.