Ο υπουργός Τουριστικής ανάπτυξης, `Αρης Σπηλιωτόπουλος, παρευρέθη στα εγκαίνια του Συνεδριακού Κέντρου Elounda Hotels & Resorts του Ομίλου Σ. Κοκοτού, στην Κρήτη. Ο υπουργός αναφέρθηκε στην ιστορία του τουρισμού στη χώρα, καθώς και στη τρέχουσα κυβερνητική τουριστική πολιτική: “Η πραγματική αιτία για να παρευρεθώ σήμερα εδώ είναι η εκτίμηση που τρέφω στο πρόσωπο, την προσωπικότητα…
Ο υπουργός Τουριστικής ανάπτυξης, `Αρης Σπηλιωτόπουλος, παρευρέθη στα εγκαίνια του Συνεδριακού Κέντρου Elounda Hotels & Resorts του Ομίλου Σ. Κοκοτού, στην Κρήτη. Ο υπουργός αναφέρθηκε στην ιστορία του τουρισμού στη χώρα, καθώς και στη τρέχουσα κυβερνητική τουριστική πολιτική:
“Η πραγματική αιτία για να παρευρεθώ σήμερα εδώ<...> είναι η εκτίμηση που τρέφω στο πρόσωπο, την προσωπικότητα, τη διαδρομή και την προσφορά του Σπύρου Κοκoτού. Και νομίζω ότι, κάποια στιγμή, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε όχι μόνο το τόσο σημαντικό έργο που έκανε, αλλά, κυρίως, το άπιαστο
όνειρο που κατάφερε, να γίνει η Ελούντα μύθος και να καταταγεί στους σημαντικότερους προορισμούς σε διεθνές επίπεδο. Ο Σπύρος Κοκoτός κατάφερε να προσελκύσει επισκέπτες οι οποίοι, όχι απλώς αύξησαν την περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη του τόπου, γιατί είναι υψηλού εισοδήματος, αλλά έγιναν και πρεσβευτές της σύγχρονης εικόνας της Ελλάδος. Και, μέσα από αυτήν την διαδρομή και την προσφορά, εμείς καλούμαστε να αντλήσουμε κρίσιμα διδάγματα και συμπεράσματα, προκειμένου να βρεθούν και άλλοι άξιοι μιμητές. Προκειμένου να δούμε ποιος είναι ο προορισμός όχι μόνο του ελληνικού τουρισμού, αλλά της Ελλάδας.
Γιατί, αν αυτή η χώρα θέλει να σταθεί ανταγωνιστικά στα πόδια της τα επόμενα χρόνια, αν θέλει να ανταπεξέλθει στον ολοένα και πιο σκληρό ανταγωνισμό, είναι υποχρεωμένη να επενδύσει στην τουριστική ανάπτυξη, στις υποδομές, στη ναυτιλία, στην παιδεία και στον πολιτισμό.
Είθισται σε αυτή την χώρα, κάθε φορά, να βλέπουμε με δέος και με σεβασμό τους εκπροσώπους της βιομηχανίας. Και πράγματι, προσφέρουν πάρα πολλά και σημαντικά στην ανάπτυξη της χώρας. Όμως, η προσφορά της παραδοσιακής βιομηχανίας -και του ΣΕΒ που την εκπροσωπεί- περιορίζεται στο 3-6% του ΑΕΠ. Όταν, όμως, μιλούμε για τον ελληνικό τουρισμό, πρέπει να συνειδητοποιούμε ότι μιλούμε για
εκείνον τον τομέα της οικονομίας που προσφέρει 18,5% στην παραγωγή του εθνικού εισοδήματος. Και αυτό είναι τόσο σημαντικό, γιατί με αυτό κάνουμε τη δουλειά μας εμείς οι πολιτικοί. Γιατί οι πολιτικοί δεν κάνουν τίποτα περισσότερο από το να καλούνται να επιτελέσουν μία σημαντική αποστολή.
Να κάνουν σωστή αναδιανομή του εισοδήματος προκειμένου να αμβλύνουν τις κοινωνικές αντιθέσεις. Και για να είναι οι πολιτικοί χρήσιμοι και όχι μόνο αρεστοί, δεν μπορούν να κάνουν πολιτικές με δανεικά και να είναι ευχάριστοι υποθηκεύοντας το μέλλον της νέας γενιάς. Πρέπει τα συρτάρια να είναι γεμάτα και τα συρτάρια είναι γεμάτα όταν υπάρχουν παραγωγικοί τομείς που προσφέρουν στην οικονομία.
Έτσι, λοιπόν, ο τουρισμός έρχεται να πεί ότι είναι ο παραγωγικότερος και ο σπουδαιότερος κρίκος της οικονομικής αλυσίδας. Είναι αυτός που προσφέρει εργασία περίπου σε ένα εκατομμύριο Έλληνες. Είναι αυτός που δίνει την δυνατότητα η, μικρή στην έκταση, Ελλάδα να μπορεί να έχει φίλους παντού. Γιατί ο ελληνισμός είναι δυνατός όταν έχει πολλούς και καλούς φίλους, όταν έχει σημαντικούς πρεσβευτές.
Και, βεβαίως, πρεσβευτές είναι οι άλλοι, όχι μόνο λόγω της παράδοσης, της ιστορίας μας και της αρχαίας κληρονομιάς μας, αλλά, κυρίως, γιατί έχουν τη δυνατότητα μέσω του τουρισμού να μαθαίνουν τη σύγχρονη Ελλάδα και να φεύγουν, εκπροσωπώντας το σύγχρονο ελληνικό πνεύμα. Έτσι, λοιπόν, όσοι υπηρετούν τον τουρισμό στην πραγματικότητα υπηρετούν την Ελλάδα και την προκοπή της στο μέλλον. Είναι αυτοί που δίνουν οικονομικό οξυγόνο στη χώρα για τα επόμενα χρόνια.
Και τώρα, θα με ρωτήσετε πως περιμένω τα επόμενα χρόνια. Όταν, λοιπόν, ξεκινήσαμε την προσπάθεια αυτή πριν από ένα χρόνο, ήρθαμε αντιμέτωποι με μία κατάσταση που θέλαμε ρεαλιστικά να την καταγράψουμε. Πρώτον, διαπιστώσαμε ότι η χώρα μας έκανε μία σωστή και φιλότιμη προσπάθεια, όμως η
προσπάθεια αυτή γινόταν με το μοτίβο `ήλιος και θάλασσα`. Ο ήλιος και η θάλασσα είναι τα σημαντικότερα όπλα που έχει η χώρα μας μαζί με την ιστορία μας, όμως είχαμε πια διαπιστώσει ότι είχε αρχίσει να αγγίζει την κορυφή. Ό,τι είχε να μας δώσει μας το έδωσε και δεν μπορούσε η προβολή
της χώρας μας να συνεχιστεί κάτω από μία καμπάνια μονομερή, μόνο με το μότο του ήλιου και της θάλασσας, που δεν μας έδινε τη δυνατότητα να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της αγοράς που γινόταν συνεχώς πιο απαιτητική και ζητούσε ολοένα και πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες. Δεύτερον, διαπιστώσαμε ότι ήμαστε στην τρίτη χρονιά από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, όπου αντιλαμβάνεστε ότι υπάρχει ο κανόνας ότι οι χώρες που φιλοξενούν τους Ολυμπιακούς Αγώνες για τα επόμενα τρία χρόνια παρουσιάζουν μία αύξηση στη ροή των επισκεπτών και στον τέταρτο χρόνο παρουσιάζουν στασιμότητα.
Διανύαμε, λοιπόν, το τέταρτο έτος μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και υπήρχε μία τάση των Ευρωπαίων να επισκεφθούν μία άλλη ήπειρο, την Ασία, και να ζήσουν μία καινούργια εμπειρία. Και τρίτον, και σημαντικότερο, βλέπαμε να εκδηλώνεται μία παρατεταμένη οικονομική ύφεση, η οποία είχε ως αποτέλεσμα, λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης των Ηνωμένων Πολιτειών, να κάνει εξαιρετικά φθηνό το δολάριο, και συνεπώς τους δολαριακούς προορισμούς, και εξαιρετικά ακριβό το ευρώ. `Aρα, εμείς, ως χώρα, δεν ήμαστε ανταγωνιστικοί σε σχέση με άλλες αγορές ακόμα και στην περιοχή μας. Όσες αγορές, λοιπόν, δεν δούλευαν με ευρώ, έγιναν ξαφνικά πιο ελκυστικοί, σε οικονομικό επίπεδο, προορισμοί και στο σύνολο οι δολαριακοί προορισμοί πολύ πιο ελκυστικοί σε σχέση με τους ευρωπαϊκούς προορισμούς.
Βλέποντας, λοιπόν, αυτές τις τρείς καταστάσεις, ήμαστε υποχρεωμένοι να επαναπροσδιορίσουμε, για πρώτη φορά, την στρατηγική μας. Να μην λειτουργήσουμε με το τακτικίστικο επίπεδο που λειτουργούσαμε τα προηγούμενα χρόνια, αλλά να χαράξουμε μία στρατηγική με αρχή, μέση και τέλος, που θα έχει συγκεκριμένους σταθερούς, στόχους που δεν θα αλλάζουν από χρονιά σε χρονιά.
Και έτσι, η στρατηγική μας είχε τα εξής πόδια. Πρώτον, στοχεύσαμε στη δημιουργία και την κινητροδότηση νέων εξιδικευμένων υπηρεσιών και προϊόντων. Φύγαμε από το μονοσήμαντο `ήλιος και θάλασσα` και προχωρήσαμε στην προβολή εννέα νέων εξειδικευμένων προϊόντων, κατά τέτοιο τρόπο, που να μπορούμε να επικοινωνούμε το συγκεκριμένο προϊόν σε συγκεκριμένη χώρα, ανάλογα με τις προτιμήσεις της χώρας αυτής, με τον συγκεκριμένο επικοινωνιακό τρόπο, προκειμένου να γίνουμε αποτελεσματικοί. Δεν μπορούσαμε, για παράδειγμα, να πουλάμε τον ήλιο και τη θάλασσα στην Κίνα, γιατί οι κινέζοι δεν ενδιαφέρονται για τον ήλιο και τη θάλασσα. Οι κινέζοι ενδιαφέρονται για την κουλτούρα και τον πολιτισμό. Και από την άλλη πλευρά, δεν μπορείς να μιλάς στους Ισπανούς για τον Παρθενώνα, γιατί οι Ισπανοί θέλουν να διασκεδάσουν και να ξενυχτήσουν. Αν αυτά δεν τα
συνυπολογίσεις και αν δεν δημιουργήσεις εξειδικευμένα τουριστικά προϊόντα, τότε, εκ των πραγμάτων, φεύγεις πίσω από έναν εξειδικευμένο, σε διεθνές επίπεδο, ανταγωνισμό που γίνεται ολοένα και πιο σκληρός. Έπρεπε να δημιουργήσουμε καινούργια προϊόντα, καθώς βλέπαμε ότι ο χώρος του οικονομικού ανταγωνισμού είναι αρκετά σφιχτός. Αυτό γιατί δεν θα μπορούσαμε ποτέ, σε οικονομικό επίπεδο, να ανταγωνιστούμε ούτε την Τουρκία ούτε την Κροατία. Αν, όμως, αλλάξουμε χώρο και πάμε στο `γήπεδο` της δημιουργίας νέων προϊόντων, που κατ`αποκλειστικότητα εμείς έχουμε, τότε αποκτάμε συγκριτικό οικονομικό πλεονέκτημα γιατί έχουμε τουριστικά προϊόντα με μεγαλύτερη εισοδηματική ελαστικότητα.
Για παράδειγμα, υπάρχει μία παγκόσμια τάση για αναζήτηση ποιότητας σε συνεδριακά κέντρα, σε χώρους σπα, στον πράσινο τουρισμό, στα οικολογικά ξενοδοχεία, στα οικολογικά κάμπινγκ και στις οικολογικές μαρίνες. Ο πράσινος τουρισμός εμφανίζεται να είναι το μέλλον και όλο περισσότεροι αναζητούν αυτά τα προϊόντα. Οι χώρες, λοιπόν, που θα συνειδητοποιήσουν ότι αυτό είναι το μέλλον και η προοπτική και μπουν στο χώρο αυτό πρώτες, θα ξεφύγουν από το ασφυκτικό πλαίσιο του οικονομικού ανταγωνισμού, θα
αποκτήσουν συγκριτικό πλεονέκτημα και θα επιβιώσουν τα επόμενα χρόνια.
Έτσι, λοιπόν, αρχίσαμε να μιλάμε για πρώτη φορά για οικολογικό τουρισμό. Να λέμε ότι το περιβάλλον δεν είναι αντίθετη έννοια με την οικονομική ανάπτυξη, όπως πίστευαν παλαιότερα, αλλά είναι χώρος που μπορεί να κινηθεί παράλληλα με την οικονομική ανάπτυξη, όταν σε αυτή υπάρχει ο σεβασμός στην παράδοση, στην αρχιτεκτονική και στην αυθεντικότητα. Όταν βλέπουμε χώρες που βιάστηκαν και έτρεξαν να επενδύσουν, καταλαβαίνουμε ότι έκαναν λάθος. Βλέπουμε, λοιπόν, γύρω μας ότι το μειονέκτημά μας, που δεν επενδύσαμε όπως άλλες χώρες, είναι σήμερα το πλεονέκτημά μας. Εμείς δεν καταστρέψαμε τις παραλίες μας, όπως έκαναν οι Ισπανοί, ούτε δημιουργήσαμε εξαόροφες πολυκατοικίες και τις πουλήσαμε, βαφτίζοντάς τες παραθεριστικές κατοικίες. Εμείς χάσαμε τότε το `τρένο` της οικονομικής ανάπτυξης.
Αυτό, λοιπόν, το μειονέκτημα, μας έχει γίνει σήμερα πλεονέκτημα. Γιατί ο κόσμος πια στρέφεται στο αληθινό, το αυθεντικό, το γνήσιο. Θέλει χώρους που σέβονται τον καταναλωτή και τον πολίτη. Δεν είναι χώροι υπόγειοι για να εκμεταλλευτούν κάθε τετραγωνικό ακόμα και κάτω από την γη. Είναι χώροι υπέργειοι, έχουν μπροστά τη θέα, έρχεσαι σε επαφή με την φύση, βλέπεις τη θάλασσα και, κυρίως, βλέπεις ότι η ποιότητα ξεχειλίζει σε κάθε έκβαση αυθεντικότητας. Βλέπεις την παράδοση να συναντά το μοντερνισμό και τα δύο μαζί να παντρεύονται σε ένα γνήσιο μείγμα ελληνικής παρουσίας. Αν επενδύσουμε σε αυτόν τον τομέα, τότε δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα.
Πέρα από αυτό, σημαντικό είναι να αναδείξουμε την ποιότητα σε κάθε έκβαση της δραστηριότητάς μας. Ποιότητα, φίλες και φίλοι, δεν είναι μόνο να ανακαινίζεται ένα ξενοδοχείο, να είμαστε σε έναν αυτόματο πιλότο, να βλέπουμε κάθε χρόνο μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες περισσότερους επισκέπτες και
να λέμε γιατί να επενδύσουμε στην επιχείρησή μας. Γιατί αυτό κάποια στιγμή τελειώνει, όπως έγινε σε όλη την ευρωπαϊκή οικονομία.
Πρέπει λοιπόν να δούμε πώς μπορούμε να νοικοκυρέψουμε την επιχείρησή μας. Οι νοικοκύρηδες είναι αυτοί που θα επιβιώσουν τα επόμενα χρόνια. Αυτοί που είχαν τη σωφροσύνη να επενδύσουν τη στιγμή που είχαν τα κεφάλαια και δεν αφέθηκαν στον αυτόματο πιλότο.
Ποιότητα είναι, πάνω απ`όλα, η συμπεριφορά μας. Είναι η καθημερινότητά μας. Είναι ένα σύνολο δραστηριοτήτων. Δεν φτάνει να έχεις ένα όμορφο ξενοδοχείο, πρέπει και ο Δήμος ο οποίος φιλοξενεί το ξενοδοχείο αυτό, ο οποίος εισπράτει χρήματα από τα τέλη παρεπιδημούντων, να κάνει σωστά τη δουλειά του. Να φροντίσει να είναι καθαρή η περιοχή, να είναι προσβάσιμη, η Πολιτεία να φροντίσει να έχουμε σωστές υποδομές, σωστά αεροδρόμια, σωστά οδικά δίκτυα και, από την άλλη πλευρά, εάν και εφόσον αυτά γίνουν, ποιότητα σημαίνει να έχουμε το χαμόγελο της φιλοξενίας. Ποιότητα είναι να εγκαταλείψουμε τη λογική της αρπαχτής. Ποιότητα είναι να ξεφύγουμε από αυτά που έζησαν το καλοκαίρι ένα ζευγάρι Ρώσων επισκεπτών που πλήρωσαν 950 ευρώ σε ένα ταβερνάκι της Ιθάκης για να φάνε ένα ψάρι και μια μερίδα
πατάτες. Διότι αυτό δεν προσβάλει μόνο τη νοημοσύνη μας, προσβάλει την Ελλάδα. Είναι έγκλημα εναντίον της εικόνας της Ελλάδας.
Ποιότητα όμως, από την άλλη πλευρά, είναι να στοχεύουμε σε συγκεκριμένες κατηγορίες. Ποιότητα είναι να στοχεύουμε όχι μόνο στους τουρίστες, αλλά στους επισκέπτες. Θα μου πείτε πως διαχωρίζεται η μία κατηγορία από την άλλη. Ο τουρίστας είναι αυτός που άγεται και φέρεται από τον μεγάλο tour
operator, μαντρώνεται σε ένα ξενοδοχείο, πολλές φορές αγνοεί το που βρίσκεται, δεν έρχεται σε καμία επαφή με την τοπική κοινωνία και, όταν φεύγει, έχει καταναλώσει υπέρμετρα περιβαλλοντικούς πόρους -που δεν είναι άπειροι-, έχει επιβαρύνει τις υποδομές μας -που είναι συγκεκριμένες- χωρίς να έχει επιφέρει κανένα οικονομικό όφελος στην τοπική κοινωνία και, κυρίως, επειδή δεν ήρθε σε όσμωση με
την τοπική κοινωνία, δεν φεύγει με την υπόσχεση να επιστρέψει. Δεν φεύγει ως πρεσβευτής της Ελλάδος. Ο επισκέπτης, από την άλλη πλευρά, είναι αυτός ο οποίος έχει κρίση, έχει άποψη, ξέρει γιατί επισκέπτεται, για παράδειγμα, την Ελούντα, ξέρει ποιες είναι οι υπηρεσίες που προσφέρει, ανατρέχει στο διαδίκτυο, βλέπει ότι το συγκεκριμένο spa, για παράδειγμα, έχει έρθει πρώτο στον
κόσμο, του αρέσει αυτό που του προσφέρει. Έρχεται, καταναλώνει, φεύγει και, κυρίως, φεύγει με την υπόσχεση ότι θα επιστρέψει αφού, βεβαίως, έχει αφήσει στην περιοχή ένα σημαντικότατο εισόδημα για την περιφερειακή και την τοπική της ανάπτυξη. Σε αυτή λοιπόν την κατηφορία στοχεύουμε. Και, για να το πω με οικονομικούς όρους, στοχεύουμε στο να κλείσουμε την ψαλίδα μεταξύ ροής επισκεπτών και αύξησης του εισοδήματος για τη χώρα. Δεν έχει νόημα τα 14 εκατ. επισκεπτών να τα κάνουμε 15 ή 16, όταν το εισόδημα για τη χώρα παραμένει στάσιμο. Σε τέτοια περίπτωση, απλώς ζημιώνουμε το περιβάλλον χωρίς κανένα απολύτως όφελος. `Αρα, στόχος μας είναι να αυξήσουμε το εισόδημα και να κάνουμε ποιοτικότερη τη σύνθεση των επισκεπτών της χώρας μας.
Πέρυσι είχαμε 6% αύξηση στους επισκέπτες και στο εισόδημα είχαμε άυξηση της τάξης του 3%. Φέτος ήταν μια δύσκολη χρονιά για όλες τις χώρες της ευρωζώνης όμως, είμαστε η μοναδική χώρα της ευρωζώνης η οποία, όχι απλώς δεν είχε υποχώρηση, αλλά είχε και οριακή αύξηση και κυριότερα, είχε
σημαντικότατη αύξηση στο εισόδημα. Η αύξηση των επισκεπτών φέτος ήταν γύρω στο 2.5% και το εισόδημα αυξήθηκε κατά 8.5%. Αυτό βεβαίως επετεύχθη και για έναν ακόμη λόγο. Διότι, για πρώτη φορά, ανοίξαμε με μεγαλύτερη μεθοδικότητα, αναδυόμενες αγορές. Κακά τα ψέματα κυρίες και κύριοι. Όλα αυτά σωστά που κάνουμε –και η στρατηγική σωστή και η δημιουργία νέων προϊόντων και επενδύσεις θα γίνουν– όμως πρέπει να ανοίξουμε τις αγορές μας. Που σημαίνει μεγαλύτερη και πιο εξειδικευμένη εξωστρέφεια.
Να φύγουμε από τις γνωστές παραδοσιακές εκθέσεις με τα μεγάλα περίπτερα όπου οι νομαρχίες έχουν τις πραμάτειες τους και να πάμε σε πιο εξειδικευμένες, κλαδικές εκθέσεις. Να προωθήσουμε τα προϊόντα μας σωστά και να δώσουμε την κατάλληλη έμφαση στις αναδυόμενες αγορές. Αφού στις παραδοσιακές αγορές, λόγω του ευρώ, έχουμε κάμψη και αφού η επόμενη χρονιά –με ρώτησε και ο Σπύρος ο Κοκοτός πως
τη βλέπει – θα είναι μια δύσκολη χρονιά εξαιτίας της οικονομικής κρίσης η οποία δεν ξέρουμε πόσο θα διαρκέσει, είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι. Αλλά, από την άλλη πλευρά, πρέπει να συνυπολογίσουμε την παρατεταμένη αυτή οικονομική κρίση. Βλέπουμε ότι η στερλίνα έχει χάσει σημαντικό κομμάτι της αγοραστικής της δύναμης έναντι του ευρώ, βλέπουμε τις συναλλαγματικές διαφοροποιήσεις που γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και άρα, από τη στιγμή που είμαστε χώρα της ευρωζώνης και από τη στιγμή που έχουμε να αντιμετωπίσουμε κρίση, πρέπει να πευθυνθούμε σε νέες αγορές. Αγορές όπως οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ρωσία, όπως η Ουκρανία, εξειδικευμένες αγορές οι οποίες περιμένουν από εμάς να τις προσεγγίσουμε με εξειδικευμένα προϊόντα, με προϊόντα σαν κι αυτά που σήμερα εγκαινιάζουμε και, κυρίως, με σωστή μεθοδολογία προσέγγισης.
Αν όλα αυτά τα κάνουμε και κυρίως, αν διδαχτούμε, θα το πω για ακόμη μια φορά, από την εμπειρία των σωστών λειτουργών –και δεν λέω επαγγελματιών– του χώρου, όπως ο Σπύρος ο Κοκοτός, τότε και η επόμενη χρονιά θα μας κάνει υπερήφανους γιατί θα καταφέρουμε αυτό που καταφέραμε και φέτος: να δείξουμε ότι ο ελληνικός τουρισμός είναι ο μοναδικός στην Ευρώπη που αντέχει.
Θα αντέξουμε και την επόμενη χρονιά. Και θα πάμε καλά και την επόμενη χρονιά εάν δουλέψουμε όλες και όλοι μαζί. Με στρατηγική, με συννένωση δυνάμεων και προσπαθειών, με εξειδίκευση και σωστή επικοινωνία”.
Η Βίκυ είναι συνιδρυτής της Travel Media Applications και υπεύθυνη για την αρχισυνταξία των TravelDailyNews Greece & Cyprus και TravelDailyNews International.
Στην εταιρεία έχει αναλάβει την οικονομική διεύθυνση.
