Την αντίρρηση της για τις μεγάλες τουριστικές επενδύσεις στην Κρήτη και ειδικότερα στην περιοχή της Σητείας, εξέφρασε η `Οικοκρήτη`(Παγκρήτιο Δίκτυο Περιβαλλοντικών Οργανώσεων) σε παρέμβαση της στην ημερίδα για τις μεγάλες […]
Την αντίρρηση της για τις μεγάλες τουριστικές επενδύσεις στην Κρήτη και ειδικότερα στην περιοχή της Σητείας, εξέφρασε η `Οικοκρήτη`<...>(Παγκρήτιο Δίκτυο Περιβαλλοντικών Οργανώσεων) σε παρέμβαση της στην ημερίδα για τις μεγάλες τουριστικές επενδύσεις στην Ανατολική Κρήτη, Σητεία, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2006.
Συγκεκριμένα, στην παρέμβαση της ανέφερε τα ακόλουθα:
“Παρόλο που οι επενδυτές θέλουν να εμφανίζονται ως φιλικοί προς το περιβάλλον και ότι επιζητούν την συναίνεση της τοπικής κοινωνίας, διαβάζοντας τις Μελέτες που παρουσιάζουν δεν μπορούμε να μείνουμε απαθείς τουλάχιστον μπροστά στα τρία παρακάτω, πολύ σοβαρά κατά τη γνώμη μας, προβλήματα:
Πρώτον. Οι επενδυτές στο Κάβο Σίδερο ισχυρίζονται ότι η πρότασή τους αποτελεί σχέδιο αειφόρου ανάπτυξης. Χρησιμοποιούν όμως έναν ορισμό της αειφόρου ανάπτυξης, προσαρμοσμένο στα σχέδιά τους. Καταστρατηγούν, όπως θα δούμε παρακάτω, σημαντικές αρχές, όπως την ανάγκη για ήπια μεγέθη, την θεμελιώδη αρχή της προφύλαξης, τη διατήρηση μέσα στο χρόνο σταθερής περιβαλλοντικής κατάστασης (επάρκεια, διαθεσιμότητα και ποιότητα φυσικών πόρων), καθώς και οικονομικής (εισόδημα, απασχόληση) και κοινωνικής και πολιτιστικής ευημερίας (μόρφωση, υγεία, ποιότητα ζωής, δεσμοί συνοχής, ταυτότητα).
Δεύτερον. Σύμφωνα με τη Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για την Απερήμωση, η Κρήτη κατατάσσεται στα πιο ευαίσθητα οικοσυστήματα. Η Ελλάδα έχει κυρώσει τη Σύμβαση, έχει καταρτίσει το `Ελληνικό Σχέδιο Δράσης κατά της Ερημοποίησης` και έχει δημιουργήσει την `Εθνική Επιτροπή για την καταπολέμηση της Απερήμωσης`. Θεωρούμε δεδομένο ότι η εγκατάσταση γηπέδων γκολφ σε περιοχές με υψηλό δείκτη κινδύνου ερημοποίησης και ξηροθερμικό κλίμα όπως της Κρήτης και ακόμα περισσότερο της Ανατολικής Κρήτης, είναι από πολλές απόψεις απαράδεκτη και επικίνδυνη. Η αφαίρεση της πολύτιμης φρυγανώδους βλάστησης που συγκρατεί το λιγοστό έδαφος και η αντικατάστασή της με γρασίδι είναι μια πρακτική που εγγυάται την διάβρωση και την απερήμωση των, κατά τα άλλα, προστατευόμενων περιοχών.
Τι θα γίνει όταν στην πρώτη ευκαιρία, π.χ. κρίση στον τουρισμό ή στην οικονομία, σταματήσουν να αρδεύουν τα γήπεδα γκολφ; Ο άνεμος και η βροχή γρήγορα θα ξεπλύνουν το χώμα. Όμως το έδαφος σε αυτά, τα ευαίσθητης ισορροπίας οικοσυστήματα, είναι πολύτιμο: Όπως είναι γνωστό για να δημιουργηθεί ένα εκατοστό εδάφους χρειάζονται 500 έως 1.000 χρόνια. Κάθε διαδικασία που συμβάλει στη απώλεια εδάφους είναι εγκληματική. Οι ανάγκες των γηπέδων γκολφ σε υδατικούς και εδαφικούς πόρους είναι τεράστιες και οι επενδυτές το γνωρίζουν καλά. Γι` αυτό παρουσιάζουν στις μελέτες τους τις ανάγκες σε νερό μειωμένες στο μισό και ισχυρίζονται ότι θα αρδεύουν τα γήπεδα με νερό από σταθμό αφαλάτωσης. Μόνο που το νερό αυτό είναι πολύ ακριβό, ενεργοβόρο και εμπεριέχει τον κίνδυνο αλάτωσης του εδάφους. Και ποιος θα είναι σε θέση να ελέγχει την προέλευση και την ποιότητα του νερού άρδευσης;
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι τα γήπεδα γκολφ είναι εξ ορισμού αισθητικά, πολιτισμικά και περιβαλλοντικά ξένο σώμα προς το κρητικό τοπίο και ειδικότερα της Ανατολικής Κρήτης. Η ενσωμάτωση της περιοχής γηπέδου γκολφ στο υφιστάμενο τοπίο είναι αντιστροφή του ίδιου του συγκριτικού πλεονεκτήματος του τοπίου της Σητείας, από πολλές απόψεις.
Τρίτον. Οι επενδύσεις στο Κάβο Σίδερο, όπως σε άλλες περιοχές, είναι ασύμβατες με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Κρήτης. Το Πλαίσιο αυτό προβλέπει για την περιοχή του ακρωτηρίου διαχειριστικά σχέδια προκειμένου να προστατευθεί, ενώ για τις περιοχές νοτιότερα του Natura, προβλέπει ήπια τουριστική ανάπτυξη. Όμως οι προτεινόμενες επενδύσεις δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να χαρακτηριστούν ήπια ανάπτυξη. 11.000 κλίνες και οι ανάλογες υποδομές σε ένα Δήμο 2.500 κατοίκων είναι βέβαιο ότι ανατρέπουν το πληθυσμιακό μοντέλο και τον χαρακτήρα του Δήμου, διαλύουν τις παραγωγικές σχέσεις και κυρίως την αγροτική οικονομία και καταστρέφουν ανεπανόρθωτα το περιβάλλον.
Τα παραπάνω αποτελούν μια σύνοψη των αντιρρήσεών μας, επικεντρωμένη στα πιο βασικά ζητήματα. Το δίκτυο Οικοκρήτη έχει καταθέσει ήδη την ένστασή του στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της επένδυσης στο Κάβο Σίδερο στην οποία έχει επισημάνει όλα τα σημεία στα οποία υπάρχουν σοβαρά νομικά, θεσμικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα.
Τίθεται όμως το ερώτημα: Μήπως παρά τα πολλά και μη αναστρέψιμα προβλήματα που οι επενδύσεις αυτές θα φέρουν στον τόπο μας, έχουμε να ωφεληθούμε σε κάτι; Μήπως θα ωφεληθούμε οικονομικά; Η απάντηση είναι πολύ απλή: Ο τουρισμός κλειστού τύπου, όπου όλα είναι προπληρωμένα από τους πελάτες στη χώρα διαμονής τους, όπου οι επενδυτές εισάγουν όλον τον εξοπλισμό, αρκετά από τα είδη διατροφής, την τεχνολογία και τα αναλώσιμα, ελάχιστα έχει να προσφέρει στην τοπική οικονομία. Εκτός αυτού, η ανάπτυξη που προτείνεται από τα επενδυτικά σχέδια θα εκτρέψει την περιοχή σε ένα μοντέλο δραστηριοτήτων που είναι έξω από την φυσική και ιστορική κλίμακα της περιοχής και που ενέχει, εκτός των άλλων κινδύνων, τον επιχειρηματικό κίνδυνο μιας επένδυσης που υπόκειται στις διακυμάνσεις του διεθνούς ανταγωνισμού και που σε περίπτωση επιτυχίας ή αποτυχίας θα έχει φέρει μη αναστρέψιμες διαφοροποιήσεις στην περιοχή.
Αλλά και ένα άλλο ερώτημα: Τι προτείνετε τελικά; Είστε ενάντια σε κάθε ανάπτυξη; Τι άλλο θα μπορούσε να γίνει για να αναπτυχθεί η περιοχή; Κι εδώ η απάντηση έρχεται αβίαστα με βάση πάντα τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης:
Η βιώσιμη ανάπτυξη επιδιώκει τη μετάβαση και τη διατήρηση μέσα στο χρόνο σταθερής επάρκειας, διαθεσιμότητας και ποιότητας των φυσικών πόρων, που θα εξασφαλίζουν ευημερία με επαρκές και σταθερό εισόδημα, απασχόληση, μόρφωση, υγεία, ποιότητα ζωής, κοινωνικούς δεσμούς συνοχής και προστασία της τοπικής ταυτότητας. Η διατήρηση υγιούς περιβάλλοντος, επάρκειας φυσικών πόρων και πολιτιστικής ταυτότητας, τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον, είναι αναγκαίες συνθήκες για τη στήριξη της ανθρώπινης δραστηριότητας, για την ποικιλία επιλογών και για τη δίκαιη κατανομή του κόστους και της ωφέλειας σε άτομα και ομάδες.
Η επίτευξη της βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης στη περιοχή μας, μια περιοχή με εξαιρετικής σημασίας φυσικό και πολιτισμικό πλούτο, απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό με γνώμονα την αρχή της προφύλαξης, ο οποίος οφείλει να λάβει υπ` όψη του τις διεθνείς συμβάσεις, τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, και το εθνικό δίκαιο.
Αυτές οι αρχές και οι συμβάσεις δεν αποτελούν εμπόδιο, αλλά εφόδιο για το μέλλον. Δεν χρειάζεται να τις καταπατήσουμε για να επιτύχουμε την ευημερία, αλλά να τις τηρήσουμε και να τις υπερασπιστούμε. Και αυτό πρέπει να το κάνουμε με τις δικές μας δυνάμεις και τις δικές μας επιλογές. Υπάρχουν ισχυρές προοπτικές ήπιας και υγιούς ανάπτυξης και κυρίως: 1) στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα με την ανταγωνιστική ποιότητα, την καθαρότητα, την ταυτότητα και την ποικιλία των προϊόντων του τόπου μας μέσα από την εφαρμογή ορθής γεωργικής πρακτικής και βιολογικών καλλιεργειών και 2) στον τουρισμό με την ανάπτυξη μικρών και μεσαίων αγροτουριστικών μονάδων και ποιοτικού, θεματικού τουρισμού μέσα από την προστασία και ανάδειξη του τοπίου και του φυσικού περιβάλλοντος και του πολιτιστικού πλούτου.
Πριν από κάθε επενδυτικό σχέδιο είναι απαραίτητο να προηγηθούν μελέτες που θα βγάλουν συμπεράσματα όπως ειδική περιβαλλοντική μελέτη, και Τοπικών Σχεδίων Πολεοδόμησης και Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΣΧΟΑΠ) χωρίς να προκαθορίζονται από συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια και οι οποίες θα θέσου τους όρους με τους οποίους μπορούν να γίνονται επενδυτικά σχέδια. Προς αυτή τη κατεύθυνση είναι πολύ σημαντικό να αξιοποιηθεί η πολύ σημαντική εμπειρία της περιοχής που αποκτήθηκε μέσω του Οργανισμού Ανάπτυξης Σητείας και που ενδεχόμενα δεν έχει αξιολογηθεί όσο θα έπρεπε”.
