Οι κινήσεις αεροσκαφών στην Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 11,8% το 2023 σε σύγκριση με το 2022, αλλά εξακολουθούν να είναι -8,1% κάτω από τα επίπεδά τους πριν από την πανδημία (2019).
Η έκθεση για την κυκλοφορία των ευρωπαϊκών αεροδρομίων για ολόκληρο το 2023, το δ’ τρίμηνο και τον Δεκέμβριο του 2023 που δημοσιεύθηκε από τον ACI Europe αποκαλύπτει μια δυναμική αεροπορική αγορά, που αναδιαμορφώθηκε από ένα μείγμα διαρθρωτικών αλλαγών, ανθεκτικότητας όσον αφορά στη ζήτηση και σοβαρών γεωπολιτικών εντάσεων.
Η επιβατική κίνηση σε όλο το δίκτυο των ευρωπαϊκών αεροδρομίων το 2023 αυξήθηκε κατά 19% κατά το προηγούμενο έτος, ανεβάζοντας τον συνολικό όγκο σε μόλις -5,4% κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα (2019).
Η αύξηση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διεθνή επιβατική κίνηση (+21%), η οποία αυξήθηκε με σχεδόν διπλάσιο ρυθμό από την επιβατική κίνηση εσωτερικού (+11,7%), με τα αεροδρόμια στην αγορά ΕΕ+1 (+19%) να υπεραποδίδουν από εκείνα στο υπόλοιπο Ευρώπη2 (+16%).
Αεροδρόμια που, παραδοσιακά βασίζονται στην κυκλοφορία αναψυχής και VFR, όπως ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (και με αξιοσημείωτη παρουσία εταιρειών χαμηλού κόστους) ξεπέρασαν τον όγκο τους πριν από την πανδημία (2019), κάτι που οδήγησε τον ΔΑΑ να εμφανίσει αύξηση 10,1%, πάνω από μεγάλα αεροδρόμια, όπως της Κωνσταντινούπολης-Sabiha Gökçen (+4,6%) και του Παρισιού-Ορλί (+1,4%).
Ο Olivier Jankovec, γενικός διευθυντής του ACI Europe δήλωσε: “Αυτή η ισχυρή ανάπτυξη είχε ως αποτέλεσμα τα αεροδρόμια της Ευρώπης να υποδεχθούν 2,3 δισ. επιβάτες πέρυσι – ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα λαμβάνοντας υπόψη τις επικρατούσες πληθωριστικές πιέσεις και τα υψηλότερα αεροπορικά εισιτήρια, καθώς και τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις. Αυτό είναι απόδειξη της προτεραιότητας που δίνουν οι άνθρωποι στα ταξίδια έναντι άλλων μορφών διακριτικών δαπανών – και όντως λέει πολλά για την αξία και τη σημασία της αεροπορικής συνδεσιμότητας”.
Ανάκτηση πολλαπλών ταχυτήτων και οι μεγάλες αποκλίσεις
Πέρα από αυτά τα βασικά αποτελέσματα, το 2023 χαρακτηρίστηκε από άνευ προηγουμένου διακυμάνσεις στην απόδοση της κυκλοφορίας τόσο στις εθνικές όσο και στις μεμονωμένες αγορές αεροδρομίων σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από την πανδημία (2019):
- Εντός των αγορών της ΕΕ+, τα αεροδρόμια της Πορτογαλίας (+12,2%), της Ελλάδας (+12,1%), της Ισλανδίας (+6,9%), της Μάλτας (+6,7%) και της Πολωνίας (+4,5%) είχαν καλύτερες επιδόσεις – ενώ στη Φινλανδία (- Το 29,6%), η Σλοβενία (-26,2%), η Γερμανία (-22,4%) και η Σουηδία (-21%) παρέμειναν πολύ πίσω από την πλήρη ανάκαμψη. Μεταξύ των μεγαλύτερων αγορών της ΕΕ+, τα αεροδρόμια της Ισπανίας (+3%) ήταν τα μόνα που ανέκαμψαν πλήρως, ακολουθούμενα από αυτά στην Ιταλία (-2%), τη Γαλλία (-5,4%), το Ηνωμένο Βασίλειο (-6,4%) – και τα αεροδρόμια στη Γερμανία με μεγάλη διαφορά.
- Στην υπόλοιπη Ευρώπη, τα αεροδρόμια στις αναδυόμενες αγορές του Ουζμπεκιστάν (+110%), της Αρμενίας (+66%) και του Καζακστάν (+51%) σημείωσαν εκθετική αύξηση εν μέρει λόγω των εκτροπών κυκλοφορίας προς/από τη Ρωσία, μαζί με εκείνα στη Η Αλβανία (+117%) και το Κοσσυφοπέδιο (+44%) υποστηρίζουν τις αεροπορικές εταιρείες Ultra Low Cost που αναπτύσσουν γρήγορα τη χωρητικότητά τους. Εν τω μεταξύ, τα αεροδρόμια στη μεγάλη αγορά της Τουρκίας (+2,5%) μόλις ξεπέρασαν τα προ πανδημίας επίπεδά τους.
Στο άλλο άκρο του φάσματος, η ανάκαμψη της επιβατικής κίνησης των αεροδρομίων στο Ισραήλ (-12%) αντιστράφηκε – με την επιβατική κίνηση τους στο δ’ τρίμηνο (-63%) να καταρρέει, ενώ τα αεροδρόμια στην Ουκρανία (-100%) παρέμειναν κλειστά λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου.
Ο Olivier Jankovec σχολίασε: “Το 2023 ήταν επίσης μια χρονιά ανάκαμψης πολλαπλών ταχυτήτων και μεγάλων αποκλίσεων για τα αεροδρόμια της Ευρώπης όσον αφορά στην επιβατική κίνηση. Ενώ πολλοί ξεπέρασαν το προηγούμενο ετήσιο ρεκόρ τους σε όγκους επιβατών, το 57% παρέμεινε κάτω από τον όγκο τους πριν από την πανδημία. Οι γεωπολιτικές συγκρούσεις συνέβαλαν σημαντικά σε αυτήν την ανάκαμψη πολλαπλών ταχυτήτων – επηρεάζοντας κυρίως αεροδρόμια στην Ουκρανία, το Ισραήλ, τη Φινλανδία καθώς και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Ωστόσο, οι διαρθρωτικές αλλαγές που προκλήθηκαν από τον Covid-19 στην αεροπορική αγορά έχουν επίσης σημαντικό αντίκτυπο. Αυτές οι διαρθρωτικές αλλαγές περιλαμβάνουν την εξέχουσα θέση του ελεύθερου χρόνου και της ζήτησης VFR (Visiting Friends & Relatives)3, καθώς και την εμφάνιση της ζήτησης για ταξίδια ‘bleisure’, μαζί με τις εταιρείες Ultra Low Cost που επεκτείνονται επιλεκτικά και τις αερομεταφορείς τακτικών πτήσεων που περιορίζουν τους κόμβους τους και οδηγούν στην ενοποίηση. Ενώ αυτές οι εξελίξεις έχουν γενικά ωφελήσει τα αεροδρόμια σε αγορές που στηρίζονται στον εσωτερικό τουρισμό, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουν επίσης οδηγήσει σε αυξημένες ανταγωνιστικές πιέσεις για τα αεροδρόμια σε όλο το φάσμα”.
Και συνέχισε: “Κοιτάζοντας μπροστά στο 2024, είναι πιθανό να δούμε αυτά τα κενά απόδοσης μεταξύ των αεροδρομίων να μειώνονται – αλλά όχι να κλείνουν, Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις αποτελούν μέρος της νέας μας πραγματικότητας, όπως και οι διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά αερομεταφορών. Τα μεγάλα ερωτηματικά θα αφορούν στις πιέσεις της προσφοράς και την ανθεκτικότητα της ζήτησης για ταξίδια αναψυχής – με την τελευταία να είναι απίθανο να συνεχίσει να αψηφά τα μακροοικονομικά μεγέθη, αλλά να συνδέεται όλο και περισσότερο με αυτά. Πρέπει επίσης να παρακολουθούμε στενά τα επιχειρησιακά ζητήματα, ιδίως τον έλεγχο των συνόρων με την προγραμματισμένη έναρξη του Συστήματος Είσοδος-Εξόδου Schengen το επόμενο φθινόπωρο – για το οποίο πολλά εκκρεμή ζητήματα πρέπει ακόμη να επιλυθούν. Συνεπώς, προς το παρόν διατηρούμε την καθοδήγησή μας για αύξηση κατά 7,2% στην επιβατική κίνηση φέτος σε σύγκριση με το 2023, η οποία θα πρέπει να μας οδηγήσει μόλις +1,4% πάνω από τους όγκους πριν από την πανδημία”.
Πιο αργή η ανάκαμψη σε κόμβους και στα μεγαλύτερα αεροδρόμια
Η επιβατική κίνηση στα “Majors” (τα 5 κορυφαία ευρωπαϊκά αεροδρόμια4) αυξήθηκε κατά 20,8% το 2023 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος – με αποτέλεσμα αυτά τα αεροδρόμια να προσθέσουν εντυπωσιακά 58 εκατ. επιβάτες. Παρά τη σημαντική αυτή αύξηση, τα “Major” παρέμειναν ακόμα -6,5% κάτω από τα προ πανδημίας (2019) επίπεδά τους – κυρίως λόγω της σχετικής αδυναμίας της ασιατικής αγοράς, της αργής επιστροφής των εταιρικών ταξιδιών και του αυστηρού ελέγχου χωρητικότητας των εταιρειών τους.
Το 2023 σημειώθηκαν αλλαγές στη σύνθεση και την κατάταξη των κορυφαίων 5 “πρωταθλητών”:
- Το London-Heathrow αποκατέστησε τη θέση του ως το πιο πολυσύχναστο αεροδρόμιο της Ευρώπης το 2023 – μια θέση που κατείχε η Κωνσταντινούπολη το προηγούμενο έτος. Ο βρετανικός κόμβος υποδέχτηκε 79,2 εκατ. επιβάτες – μια αξιοσημείωτη αύξηση 28,5% σε σχέση με το 2022, γεγονός που του επέτρεψε να πλησιάσει πολύ τον όγκο του πριν από την πανδημία (2019) (-2,1%). Η εξάρτησή της από τη διατλαντική κίνηση έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτή την απόδοση.
- Η Κωνσταντινούπολη ήρθε δεύτερη, φτάνοντας 76 εκατ. επιβάτες – αύξηση 18,3% σε σχέση με το 2022. Ο τουρκικός κόμβος είχε τις καλύτερες επιδόσεις μεταξύ των κορυφαίων 5 πρωταθλημάτων σε σύγκριση με τους όγκους του πριν από την πανδημία (2019), τον οποίο ξεπέρασε σε μεγάλο βαθμό (+11% ). Το 2019, η Κωνσταντινούπολη ήταν το πέμπτο πιο πολυσύχναστο ευρωπαϊκό αεροδρόμιο.
- Το Paris-CDG συνέχισε να διατηρεί την τρίτη θέση με 67,4 εκατ. επιβάτες (+17,3% έναντι του 2022) και παρέμεινε -11,5% κάτω από το επίπεδο πριν από την πανδημία του 2019 (επίπεδο). Τον γαλλικό κόμβο ακολούθησε το Amsterdam-Schiphol (61,9 εκατ. επιβάτες, +17,9% έναντι του 2022 και -13,7% έναντι του 2019).
- Η Μαδρίτη έκλεισε την κορυφαία πεντάδα (60,2 εκατ. επιβάτες και +18,9% έναντι του 2022), πλησιάζοντας πολύ κοντά στο επίπεδο πριν από την πανδημία (2019) (-2,5%). Η έκθεση του ιβηρικού κόμβου στη διατλαντική κίνηση, καθώς και το συγκριτικά υψηλότερο μερίδιο της κίνησης αναψυχής τού επέτρεψαν να ξεπεράσει ξανά τη Φρανκφούρτη το 2023 (59,4 εκατ. επιβάτες , +21,3% έναντι 2022 και –15,9% έναντι 2019).
Η απόδοση της επιβατικής κίνησης του 2023 σε άλλα μεγάλα ευρωπαϊκά αεροδρόμια5 αντανακλά επίσης διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από την πανδημία (2019):
- Εκείνοι που παραδοσιακά βασίζονται στην κυκλοφορία αναψυχής και VFR και με αξιοσημείωτη παρουσία εταιρειών χαμηλού κόστους συχνά ξεπέρασαν τον όγκο τους πριν από την πανδημία (2019): Αθήνα (+10,1%), Λισαβόνα (+7,9%), Πάλμα ντε Μαγιόρκα (+4,7% ), Κωνσταντινούπολη-Sabiha Gökçen (+4,6%), Δουβλίνο (+1,8%) και Παρίσι-Ορλί (+1,4%).
- Ενώ η Ρώμη-Φιουμιτσίνο (-7%) παρέμενε ακόμα κάτω από το επίπεδο πριν από την πανδημία, ο ιταλικός κόμβος είδε την επιβατική κίνηση να αυξάνεται κατά +38% από έτος σε έτος – την καλύτερη απόδοση μεταξύ των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών αεροδρομίων.
- Η Μάλαγα με περισσότερους από 22,3 εκατ. επιβάτες (+12,6%) διακίνησε περισσότερους επιβάτες από τις Βρυξέλλες (-15,8%) και Στοκχόλμη-Αρλάντα (-15%).
Τα μικρότερα και περιφερειακά αεροδρόμια έχουν καλύτερη απόδοση
Σε αντίθεση με τους κόμβους και τα μεγαλύτερα αεροδρόμια, τα μικρότερα και περιφερειακά αεροδρόμια6 ολοκλήρωσαν την ανάκαμψή τους το 2023 – με την επιβατική κίνηση τους να αυξάνεται κατά +17,6% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και να βρίσκεται έτσι στο +3% πάνω από τα επίπεδά τους πριν από την πανδημία (2019).
Αυτή η απόδοση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα αεροδρόμια της ΕΕ+ που εξυπηρετούν τουριστικούς προορισμούς ή/και προσελκύουν χωρητικότητα από αερομεταφορείς εξαιρετικά χαμηλού κόστους, καθώς και αεροδρόμια σε λιγότερο ώριμες αγορές στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Μερικά από αυτά τα αεροδρόμια παρουσίασαν εκθετική ανάπτυξη πολύ πάνω από τα προ πανδημίας τους επίπεδα (2019) – συμπεριλαμβανομένων: Τράπανι (+223%), Περούτζια (+143%), Τίρανα (+117%), Σαμαρκάνδη (+110%), Λοτζ ( +97%), Κουτάισι (+91%), Ζαντάρ (+88%), Ερεβάν (+66%), Μέμινγκεν (+64%), Αλμάτι (+51%), Φουντσάλ (+43%), Σαραγόσα (+ 47%), Πρίστινα (+44%) και Οβιέδο-Αστούριας (+40%).
Κατά τη διάρκεια του 2023 αεροδρόμια που υποδέχονται περισσότερους από 25 εκατ. επιβάτες ετησίως (Ομάδα 1), αεροδρόμια που υποδέχονται μεταξύ 10 και 25 εκατ. επιβάτες (Ομάδα 2), αεροδρόμια που υποδέχονται μεταξύ 5 και 10 εκατ. επιβάτες (Ομάδα 3), αεροδρόμια που υποδέχονται μεταξύ 1 και 5 εκατ.επιβάτες ετησίως (Ομάδα 4) και αεροδρόμια που υποδέχονται μεταξύ 100.000 και 1 εκατ. επιβάτες (Ομάδα 5) ανέφεραν μέση μεταβολή -7,6%, -10,2%, +4,3%, +2,0%, -0,8% αντίστοιχα, σε σύγκριση με την προ -επίπεδα κυκλοφορίας πανδημίας (2019).
Τα αεροδρόμια που ανέφεραν τις καλύτερες επιδόσεις στην επιβατική κίνηση για το 2023 (σε σύγκριση με το 2019) είναι τα εξής:
- Ομάδα 1: Κωνσταντινούπολη (+11,0%), Αθήνα ATH (+10,1%), Λισαβόνα LIS (+7,9%), Πάλμα ντε Μαγιόρκα PMI (+4,7%), Κωνσταντινούπολη SAW (+4,6%).
- Ομάδα 2: Πόρτο OPO (+16,0%), Νάπολη NAP (+14,1%), Μάλαγα AGP (+12,6%), Τενερίφη TFS (+10,5%), Μασσαλία MRS (+6,4%).
- Όμιλος 3: Σότσι AER (+105,7%), Αλμάτυ ALA (+51,2%), Βελιγράδι BEG (+29,0%), Βαλένθια VLC (+16,6%), Παλέρμο PMO (+15,5%).
- Ομάδα 4: Τίρανα TIA (+117,4%), Γιερεβάν EVN (+65,6%), Μέμινγκεν FMM (+64,2%), Πρίστινα PRN (+44,3%), Φουνσάλ FNC (+43,1%).
- Ομάδα 5: Τράπανι TPS (+223,4%), Περούτζια PEG (+142,9%), Σαμαρκάνδη SKD (+109,8%), Κουτάισι KUT (+91,1%), Ζαντάρ ZAD (+88,3%)
1 ΕΕ, ΕΟΧ, Ελβετία και ΗΒ.
2 Αλβανία, Αρμενία, Λευκορωσία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Γεωργία, Ισραήλ, Καζακστάν, Κοσσυφοπέδιο, Βόρεια Μακεδονία, Μολδαβία, Μαυροβούνιο, Ρωσία, Σερβία, Τουρκία, Ουκρανία και Ουζμπεκιστάν.
3 Επίσκεψη φίλων και συγγενών
4 Το 2019: Λονδίνο-Χίθροου, Παρίσι-CDG, Άμστερνταμ-Σίπχολ, Φρανκφούρτη και Κωνσταντινούπολη).
5 Αεροδρόμια με περισσότερους από 25 εκατ. επιβάτες ετησίως (2019).
6 Αεροδρόμια με λιγότερους από 10 εκατ. επιβάτες ετησίως (2019).
Συνεκδότης του TravelDailyNews Media Network από το 1999 που περιλαμβάνει τρεις εκδόσεις για τη Διεθνή αγορά, τις αγορές της Ασίας και του Ειρηνικού και την αγορά της Ελλάδας και της Κύπρου.
Είναι υπεύθυνος για την στρατηγική ανάπτυξη του δικτύου, τις συνέργειες, και τη διεθνή αγορά.
