Το “καλωσόρισμα” είναι θεμελιώδης αρχή στη φιλοξενία και σημαίνει πολλά σε όλες τις γλώσσες. Συνδέεται με την υποδοχή και δημιουργία ασφάλειας, διευκολύνοντας τη φιλοξενία, την προσφορά φαγητού και στέγης, ενισχύοντας τη σχέση οικοδεσπότη-φιλοξενούμενου.
Μία από τις βασικότερες αρχές του φιλοξενώ και του υποδέχομαι είναι το … Welcome. Το καλωσόρισμα. Καλωσορίσατε μια λέξη που οι άνθρωποι του τουρισμού αλλά και του προορισμού πρέπει να ξέρουν σε όλες τις γλώσσες. Η αλήθεια είναι ότι η λέξη αυτή υπάρχει σε όλες τις γλώσσες και καταδεικνύει πόσο ανθρώπινα βαθιά είναι η σχέση του οικοδεσπότη με τον φιλοξενούμενο. Είναι η στιγμή που συνδέεται με την υποδοχή ενός ξένου, τη δημιουργία αισθήματος ασφάλειας, την δημιουργία μιας ζώνης άνεσης. Σε σύνδεση με την φιλοξενία και την εστίαση, το καλωσόρισμα διευκολύνει την αποδοχή της προσφοράς τροφής και στέγης.
Οι αρχαίοι λαοί της Βαλκανικής ανάμεσά τους οι Έλληνες είναι γνωστοί για τη υποδοχή και την φιλοξενία τους. Στην εποχή του Ομήρου, ο ξένος ήταν αγγελιοφόρος, ταξιδιώτης που προστάτευε ο Ξένιος Δίας και η Αθηνά Ξενία. Οι ξένοι στέλνονται από τους θεούς, γι’ αυτό θεωρούνταν ιεροί και σεβαστοί και παράλληλα υπήρχε θεϊκή απαίτηση για τη φροντίδα τους ενώ η ακατάλληλη μεταχείρισή τους θεωρούνταν αμαρτία. Αυτός είναι και ο λόγος όπου οι θεοί βρίσκονται παρόντες να δουν κατά πόσο υπάρχει σεβασμός από τους οικοδεσπότες στους επισκέπτες. Οι οικοδεσπότες πρέπει να είναι φιλόξενοι στους επισκέπτες και να τους παρέχουν μπάνιο, φαγητό, ποτό, δώρα και ασφαλή συνοδεία στον επόμενο προορισμό τους. Θεωρείται αγένεια να κάνουν αδιάκριτες ερωτήσεις στους καλεσμένους.
Παράλληλα όμως υπάρχει και ο σεβασμός από τους επισκέπτες στους οικοδεσπότες. Οι επισκέπτες πρέπει να είναι ευγενικοί με τους οικοδεσπότες τους και να μην αποτελούν απειλή ή βάρος. Οι επισκέπτες αναμένεται να παρέχουν ιστορίες και νέα από τον έξω κόσμο. Το πιο σημαντικό είναι ότι οι επισκέπτες αναμένεται να ανταποδώσουν εάν οι οικοδεσπότες τους καλέσουν ποτέ στα σπίτια τους. Η Ξενία θεωρούνταν ιδιαίτερα σημαντική στην αρχαιότητα, όταν οι άνθρωποι πίστευαν ότι ανάμεσά τους ανακατεύονταν θεοί. Αν κάποιος είχε φιλοξενήσει άσχημα έναν ξένο, υπήρχε ο κίνδυνος να υποστεί την οργή ενός θεού μεταμφιεσμένου ως ξένος. Η ελληνική πρακτική της θεοξένιας όπως και η ρωμαϊκή ιεροτελεστία του Lectisternium είναι πρακτικές φιλίας επισκεπτών με επικέντρωση στους θεούς ως ιστορικό έθιμο στις υποθέσεις των ανθρώπων που αλληλεπιδρούν με τους ανθρώπους καθώς και των ανθρώπων που αλληλεπιδρούν με τους θεούς. Ένα δημοφιλές θέμα στην κλασική τέχνη, της Αναγέννησης με έργα που απεικονίζουν θεούς ανάμεσα σε οικοδεσπότες και φιλοξενούμενους. Πολλές οι ιστορίες στην Ιλιάδα, την Οδύσσεια, την Αργοναυτική εκστρατεία, στην Βίβλο, το Κοράνι και αλλού.
Ο θεός Δίας είναι μερικές φορές γνωστός ως Ξένιος Δίας στο ρόλο του ως προστάτης των προσκεκλημένων. Η φιλοξενία των ταξιδιωτών γίνεται θρησκευτική υποχρέωση. Οι άνθρωποι δείχνουν την αρετή ή ευσέβειά τους σε έναν ξένο, ο οποίος αργότερα αποδεικνύεται ότι είναι μια συγκαλυμμένη θεότητα προειδοποιώντας τους θνητούς ότι κάθε προσκεκλημένος μπορεί να είναι μεταμφιεσμένη θεότητα καλλιεργώντας έτσι την ιδέα της φιλοξενίας. Δεν είναι τυχαίο ότι στα ελληνικά νησιά στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και νωρίτερα οι επισκέπτες κοιμόντουσαν στα σπίτια των νησιωτών και οι νησιώτες στις ταράτσες και τις αυλές. Το καλύτερο έπρεπε να το απολαμβάνει ο επισκέπτης.
Η φιλοξενία ως πράξη αρετής ακολουθούσε ένα τελετουργικό υποδοχής και ο φιλοξενούμενος, δεχόταν ειδική μεταχείριση με την παραχώρηση ενός χώρου, ενός δωματίου, του ξενώνα. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και σήμερα στα σπίτια μας έχουμε ένα χώρο υποδοχής και όταν περιμένουμε κόσμο κοιτάμε να είναι όλα τακτοποιημένα. Το καλωσόρισμα είναι η πρώτη εικόνα, είναι πολιτισμός. Στο Άγιο Όρος οι ορθόδοξοι χριστιανοί μοναχοί σε υποδέχονται στο αρχονταρίκι, στην αίθουσα δηλαδή υποδοχής, με μια ρακή και ένα λουκούμι. Ενώ στον μουσουλμανικό κόσμο και όχι μόνο επίσης ο ξένος είναι θεόσταλτος και σεβαστός. Η υποδοχή με ένα τσάι πάντα ανοίγει τις καρδιές.
Το καλωσόρισμα είναι μέρος του κύκλου της ζωής, των εποχών είναι με άλλα λόγια μια διεργασία σε πολλά επίπεδα. Σε κάθε περίπτωση τα σημεία-κλειδιά αφορούν το καλωσόρισμα στην χώρα όπου η πρώτη επαφή με τον καιρό, την κουλτούρα και τον πολιτισμό είναι μια δυνατή εικόνα και συναίσθημα, το καλωσόρισμα στον προορισμό, την πόλη ή το χωριό, το καλωσόρισμα στο αξιοθέατο, στην επιχείρηση, στην δραστηριότητα, στην πολιτιστική, κοινωνική ή περιβαλλοντική εμπειρία.
Το καλωσόρισμα στη χώρα ανεξάρτητα από τον τρόπο εισόδου συναρτά μια στιγμή αλήθειας μεταξύ της καλλιεργούμενης προσδοκίας και την αντίληψης για την τρέχουσα πραγματικότητα και καθημερινότητα. Ένα «καλώς ήρθατε στην Ελλάδα» μαζί με ένα χαμόγελο είναι η απλούστερη μορφή μιας προσωπικής επαφής και μπορεί να γίνει από οποιονδήποτε οποιαδήποτε στιγμή. Χρειάζεται καλλιέργεια κουλτούρας στο σύνολο του πληθυσμού.
Το καλωσόρισμα στον επιμέρους προορισμό είναι πιο σύνθετο. Απαιτεί ολοκληρωμένα εργαλεία υποδοχής και ενδελεχούς ενημέρωσης και πληροφόρησης σχετικά όχι μόνο με το τι ισχύει στην χώρα αλλά και τοπικά προκειμένου να διευκολύνεται η διάδραση με την ανθρώπινη κοινότητα. Τα κέντρα τουριστικής πληροφόρησης και τα κέντρα περιβαλλοντικής πληροφόρησης αποτελούν εργαλεία υποδοχής του προορισμού είναι η επί της ουσίας … reception του προορισμού.
Το καλωσόρισμα τέλος σε κάθε μορφή ολοκληρωμένης παροχής υπηρεσίας τόσο στο check-in όσο και στο check-out δίνει την διάσταση του ανθρώπινου ενδιαφέροντος στις πραγματικές ανάγκες αλλά και στην εστίαση για την ικανοποίηση των επιθυμιών. Το καλωσόρισμα περιλαμβάνει όλες τις αισθήσεις σε όλες τις διαστάσεις. Είναι εικόνα, είναι συναίσθημα, είναι κινήσεις των χεριών, είναι μυρωδιές, και δεν χρειάζεται πολλά. Ένα χώρο, μια γωνιά, ένα σκηνικό. Το καλωσόρισμα μπορεί να περιλαμβάνει ένα δωράκι με μια γαστρονομική πολλές φορές προσέγγιση, ένα λικέρ, ένα σοκολατάκι, ένα σημείο που δείχνεις έμπρακτα στον άλλο τον σεβασμό και την ανθρώπινη διάσταση της υποδοχής.
Στο νησί της Χαβάης το καλωσόρισμα μπορεί να είναι μέρος μιας ολόκληρης διαδικασίας της οποίας το επίπεδο επιλέγεις ως επισκέπτης εξαρχής και αποτελεί μια ολοκληρωμένη εμπειρία η οποία παρέχεται ως τουριστική υπηρεσία με τα λουλούδια στο λαιμό και ανάλογη μουσική. Σε ορισμένα ξενοδοχεία το καλωσόρισμα μπορεί να περιλαμβάνει την κλήση όλου του προσωπικού μπροστά στον επισκέπτη προκειμένου να τον γνωρίσουν και να του απευθύνονται με το όνομά του. Ανεξάντλητοι λοιπόν οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να πεις ένα καλώς όρισες. Ένα απλό άνοιγμα της πόρτας στον επισκέπτη, σε ένα εστιατόριο ή σε ένα ξενοδοχείο ή … με ένα μπουκάλι παγωμένο νερό, μπαίνοντας στο όχημα από/προς το λιμάνι/αεροδρόμιο μέσα στο κατακαλόκαιρο η υποδοχή μπορεί να αποτελέσει στοιχείο προστιθέμενης αξίας.
Τα παιδιά σε ένα ξενοδοχείο ή σε ένα αεροπλάνο θέλουν την δική τους υποδοχή με ένα παιδικό παιχνίδι ή την κατεύθυνση σε ένα χώρο με δυνατότητα παιχνιδιού. Ο στόχος είναι πως θα βοηθήσουμε κάθε άνθρωπο να αποκτήσει γρήγορα επαφή με την δική του ζώνη άνεσης. Μπορεί ωστόσο ο επισκέπτης, αν για παράδειγμα είναι ηλικιωμένος, να παραβλέπει το πόσο χαμογελάτε βλέποντας αντί μιας ράμπα εισόδου, δέκα σκαλοπάτια, σκεπτόμενος την δική του άνεση, μέσα από το ζόρι της ανόδου/καθόδου. Στο ίδιο μήκος κύματος μια μητέρα ή μια οικογένεια που πρέπει να φροντίσει τα μωρά θέλει χώρο για να ακουμπήσει τα πράγματά της, χώρο για το καροτσάκι, χώρο άνεσης. Η υποδοχή σημαίνει λοιπόν και πρόβλεψη αναγκών σε ένα επίπεδο .
Μία από τις όμορφες εμπειρίες που είχα σε υποδοχή ήταν ο κ. Μάκης από τα Βλαχάτα Κεφαλονιάς σε μια μικρή οικογενειακή ξενοδοχειακή μονάδα. Όχι μόνο ήταν εγκάρδια αλλά η επιμελής πληροφόρηση για το τι υπήρχε στην γύρω περιοχή καθώς και οι απαντήσεις σε θέματα ειδικού ενδιαφέροντος που έψαχνα όπως όμορφες διαδρομές για μοτοσυκλέτα. Η υποδοχή λοιπόν μπορεί να σημαίνει και μια μικρή ξενάγηση στο χώρο αλλά και πληροφορίες αναλυτικές. Η κουλτούρα της υποδοχής καλλιεργείται στην πράξη και πολλές φορές όταν έρχονται συνεργάτες είναι καλό επίσης να απολαμβάνουν μια υποδοχή με πλήρη ξενάγηση σε όλους τους χώρους καθώς επίσης και γνωριμία με τους συναδέλφους σε όλες τις βαθμίδες. Το καλωσόρισμα βοηθά στην γρήγορη εξοικείωση και σε απαντήσεις πριν δημιουργηθούν πολλές φορές αναπάντητες ερωτήσεις.
Πολλά πανεπιστήμια Τουρισμού και όχι μόνο έχουν θεσμοθετήσει το καλωσόρισμα, την υποδοχή και την ξενάγηση στους χώρους ως μάθημα αλλά και διαδικασία που γίνεται από τους τελειόφοιτους στους νεοεισερχόμενους. Εξάλλου ο Τουρισμός και οι ανθρώπινες σχέσεις δοκιμάζονται στην πράξη, στο πεδίο … Ακόμη θυμάμαι μια ξενοδόχο να προσπαθεί να εξανθρωπίσει ένα ψυχρό απόμακρο πελάτη σε ένα μικρό ξενοδοχείο της ενδοχώρας μετά το καλωσόρισμα … «μου φαίνεστε λίγο καταβεβλημένος από το ταξίδι, να σας ‘σπάσω’ δύο αυγά»
Ρωτάω συχνά παιδιά, μαθητές, σπουδαστές, ομάδες τι είναι τουρισμός, τι είναι καλωσορίζω και τις περισσότερες φορές ψάχνουν να βρουν κάποιον ορισμό να απαντήσουν μιας και αυτό δυστυχώς μαθαίνουν στο σχολείο, να παπαγαλίζουν. Ωστόσο κάποιος ή κάποια από την ομάδα κοιτά απορημένα και χαμογελά. «Να αυτό είναι τουρισμός και υποδοχή, ένα χαμόγελο». Αυτό μάθαμε και στην Έδεσσα γιορτάζοντας χθες με 550 μαθητές της τοπικής κοινωνίας την Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού. Κλείνοντας να πούμε ότι το καλωσόρισμα είναι επαφή με τα μάτια, πρόσωπο με πρόσωπο, υπενθυμίζοντάς ότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε και να προσέχουμε τον Ελληνικό Τουρισμό σαν τα μάτια μας. Η υποδοχή και το Καλώς Όρισες είναι η βάση για ένα καλό ξεκίνημα.
О Δρ.Ευάγγελος Κυριακού είναι Οικονομολόγος –Ειδικός Διαχείρισης Προορισμών και κατάγεται από την Έδεσσα. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Διοίκηση Επιχειρήσεων, έχει Μεταπτυχιακό στην Διοίκηση Τουριστικών Προορισμών & Επιχειρήσεων & Διδακτορικό στην Διαχείριση Προορισμών στο Πανεπιστήμιο Οχρίδας.
Εργάζεται στην Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Έδεσσας ως υπεύθυνος τουρισμού, πληροφορικής περιβάλλοντος. Συμμετέχοντας σε ομάδες εργασίας σχετικές με την έρευνα, τον επιχειρησιακό και στρατηγικό σχεδιασμό, την βιώσιμη τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη καθώς και σε διεθνή, ευρωπαϊκά, διασυνοριακά & εθνικά προγράμματα. Ασχολείται επίσης ως εκπαιδευτής ενηλίκων του εθνικού μητρώου εκπαιδευτών και εισηγητών του εθνικού κέντρου δημόσιας διοίκησης ενώ εκπαιδεύει στελέχη τουρισμού ως πιστοποιημένος εκπαιδευτής και μέντορας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με αρθρογραφία σε περιοδικά. Είναι Μέλος ΔΣ του Αναπτυξιακού Οργανισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Μέλος ΔΣ της Διεθνούς Ένωσης «Νίκου Καζαντζάκη», μέλος στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφόρου Τουρισμού (GSTC). Επίσης είναι μέλος ΔΣ στην Δημοτική Επιχείρηση, αντιπρόεδρος στο ΔΣ των εργαζομένων ΟΤΑ Ν.Πέλλας, μέλος ΔΣ του Συλλόγου Έδεσσας «Μέγας Αλέξανδρος». Μιλάει 4 γλώσσες.
Πιστεύει στη δύναμη της μικρής πόλης ακόμη και του πιο μικρού χωριού της Μακεδονίας, της Ελλάδας και όλων των Βαλκανίων. Αυτό με κατάλληλη ενθάρρυνση και σχεδιασμό, μπορεί να οδηγήσει σε φιλοξενία επισκεπτών, ανάδειξη της τοπικής ταυτότητας, της ιστορίας των ανθρώπων και των ασχολιών τους. Το όραμα του είναι η βιώσιμη ανάπτυξη της κάθε περιοχής με την ανθρώπινη της κοινότητα μέσα από την δημιουργία και ενίσχυση δράσεων, για 365 μέρες τουρισμό με ποιότητα ζωής για τους πολίτες και ποιότητα εμπειρίας στους επισκέπτες.
Περισσότερα www.kiriakou.eu
