Σε ό,τι αφορά στη διαχείριση των τουριστικών προορισμών, είναι απαραίτητο να επεκτείνουμε τους στόχους μας πέρα από τις καθιερωμένες πρακτικές. Η συμμετοχή σε εκθέσεις και η φιλοξενία δημοσιογράφων και πρακτόρων αποτελούν σημαντικά μέρη της προώθησης του τουρισμού, αλλά πλέον χρειάζεται να εξελίξουμε τον προσανατολισμό μας για αποτελεσματική διείσδυση στις αγορές ενδιαφέροντος.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, οι προκλήσεις στην Κίνα από τον προβληματικό τομέα ακινήτων, η περιοριστική νομισματική πολιτική στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη και ο επίμονος δομικός πληθωρισμός αποτελούν, σύμφωνα με όλους τους αναλυτές, τις κύριες απειλές της παγκόσμιας οικονομίας για το 2024 με επιπτώσεις στην ενέργεια και τα τρόφιμα, παράγοντες που θα επηρεάσουν αρνητικά την αγοραστική δύναμη, συμπεριλαμβανομένων και των ταξιδιών.
Η MTC Group σταχυολόγησε τα πλέον πρόσφατα στοιχεία που δημιουργούν νέα δεδομένα στην παγκόσμια αγορά ταξιδιών. Και, όπως έχει επισημανθεί σε προηγούμενες εκθέσεις της εταιρείας συμβούλων τουρισμού, η πίεση στο διαθέσιμο εισόδημα απαιτεί αναθεώρηση της μεθοδολογίας προσέγγισης των αγορών αποστολής τουριστών και εγκατάλειψη πρακτικών του παρελθόντος που επιμένουν, σε ορισμένους προορισμούς, να ακολουθούν την πεπατημένη, χωρίς διάθεση ή και γνώση για προσαρμογή στις νέες συνθήκες.
Οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας
Σύμφωνα με έκθεση του Euromonitor International, τα τελευταία στοιχεία ανεβάζουν την ανάπτυξη του ΑΕΠ στο 2,7% το επόμενο έτος, μια αναθεώρηση προς τα κάτω κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες με βάση τις προβλέψεις του δ’ τριμήνου του 2023. Η περιοριστική νομισματική πολιτική θα επιβραδύνει τις καταναλωτικές δαπάνες και τις επιχειρηματικές επενδύσεις, γεγονός που έχει αρνητικές υπολειμματικές επιπτώσεις στις αγορές εργασίας, στον τομέα των υπηρεσιών και στη μεταποίηση.
Η αποκλίνουσα αναπτυξιακή τάση μεταξύ προηγμένων και αναδυόμενων οικονομιών διευρύνεται το 2024. Οι προηγμένες οικονομίες αναμένεται να σημειώσουν αύξηση του ΑΕΠ 1,1% – από 1,4% το 2023 – ενώ οι αναδυόμενες οικονομίες παραμένουν σταθερές στο 4,0%.
Η Ασία-Ειρηνικός συνεχίζει να οδηγεί τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές παρά τις προκλήσεις στην Κίνα. Η Ινδία αναμένεται να είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μεγάλη οικονομία το 2024 με 6,1%. Το Βιετνάμ, οι Φιλιππίνες και η Ινδονησία συμβάλλουν επίσης σε ισχυρές περιφερειακές επιδόσεις, σημειώνοντας αύξηση άνω του 5,0% κάθε επόμενο έτος.
Προηγμένες οικονομίες: Ετήσιες προβλέψεις και αναθεωρήσεις για το πραγματικό ΑΕΠ από το τελευταίο τρίμηνο
| Χώρα / Περιοχή | 2023 | 2024 | 2025 | Αναθεώρηση 2023 | Αναθεώρηση 2024 |
| Προηγμένες οικονομίες | 1,4% | 1,1% | 1,8% | +0,4 | -0,1 |
| ΜΑΣ | 2,0% | 0,8% | 1,8% | +0,8 | 0,0 |
| ευρωζώνη | 0,7% | 1,0% | 1,7% | +0,1 | -0,2 |
| Γερμανία | -0,3% | 0,9% | 1,7% | -0,1 | -0,2 |
| Ηνωμένο Βασίλειο | 0,3% | 0,6% | 1,8% | +0,4 | -0,3 |
| Ιαπωνία | 1,6% | 1,0% | 0,9% | +0,4 | -0,1 |
Πηγή: Euromonitor International Macro Model
Σημείωση: Τα δεδομένα από το 2023 και μετά είναι προβλέψεις, ενημερωμένα στις 5 Οκτωβρίου 2023. Ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης σε ποσοστά.
Αναδυόμενες οικονομίες: Ετήσιες προβλέψεις και αναθεωρήσεις για το πραγματικό ΑΕΠ από το τελευταίο τρίμηνο
| Χώρα / Περιοχή | 2023 | 2024 | 2025 | Αναθεώρηση 2023 | Αναθεώρηση 2024 |
| Αναδυόμενες Οικονομίες | 4,0% | 4,0% | 4,0% | +0,1 | -0,1 |
| Κίνα | 5,0% | 4,7% | 4,3% | -0,3 | -0,1 |
| Ινδία | 6,4% | 6,1% | 6,3% | +0,6 | -0,2 |
| Βραζιλία | 2,6% | 1,5% | 1,9% | +1,0 | +0,1 |
| Μεξικό | 2,8% | 1,8% | 2,2% | +0,8 | +0,2 |
| Τουρκία | 2,8% | 2,4% | 3,2% | +0,3 | -0,7 |
Πηγή: Euromonitor International Macro Model
Σημείωση: Τα δεδομένα από το 2023 και μετά είναι προβλέψεις, ενημερωμένα στις 5 Οκτωβρίου 2023. Ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης σε ποσοστά.
Οι νέες τάσεις τον τουρισμό
Οι περισσότεροι παραθεριστές εγκαταλείπουν τις ξαπλώστρες τους για να βιώσουν εμπειρίες στη φύση, τη γαστρονομία και την ευεξία.
Αυτό είναι το κύριο συμπέρασμα της μελέτης WTM Global Travel Report, που συντάχθηκε σε συνεργασία με διάσημους ερευνητές της Oxford Economics και με δεδομένα της Mabrian, η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα στην διεθνή τουριστική έκθεση του Λονδίνου WTM.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι παραπάνω βιωματικές δραστηριότητες αυξήθηκαν φέτος πάνω από 10% σε σύγκριση με το 2019.
Εν τω μεταξύ, οι παραδοσιακές δραστηριότητες όπως η ηλιοθεραπεία στην ξαπλώστρα στην παραλία ή στην πισίνα ήταν λιγότερο σημαντικές στα κίνητρα των ταξιδιωτών σε σύγκριση με το 2019, αναφέρει η έκθεση.
Επανειλημμένα έχουμε θέσει το θέμα της εγκατάλειψης – τουλάχιστον σε επίπεδο προτεραιότητας – της στρατηγικής που εδράζεται στο δίπτυχο “ήλιος – θάλασσα”. Πολύ περισσότερο που το ίδιο “προϊόν” πωλείται φθηνότερα τόσο από τη γείτονα Τουρκία, την Τυνησία ή την Αίγυπτο, ακόμα και από την Αλβανία που, τελευταία, σημειώνει σημαντική άνοδο στη ζήτηση ταξιδιών αναψυχής.
Υποστηρίξαμε – και συνεχίζουμε να το κάνουμε – την ανάγκη προβολής του δίπτυχου “ποιότητα και ασφάλεια” εφόσον, βέβαια, ως προορισμοί είμαστε διατεθειμένοι να του προσδώσουμε ουσιαστικό περιεχόμενο. Και όχι μόνο:
“Οι προορισμοί που επιθυμούν να επιτύχουν τη σεζόν του 2024 θα χρειαστεί να εργαστούν σκληρά στις αγορές εισερχόμενου τουρισμού τους, προκειμένου να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των ταξιδιωτών, οι οποίοι ανησυχούν όλο και περισσότερο για τις εξελίξεις στην παγκόσμια γεωπολιτική κατάσταση”. Αυτό δήλωσε ο γενικός γραμματέας της Παγκόσμιας Ένωσης Αδελφών Πόλεων για τον Τουρισμού (TCWTF), Hüseyin Baraner, μιλώντας στην Tourexpi, προειδοποιώντας για την τρέχουσα κατάσταση των Ευρωπαίων ταξιδιωτών.
Οι αρνητικά φορτισμένες εικόνες που κάνουν το γύρο του κόσμου στα Μέσα Ενημέρωσης, δεν συμβάλλουν ώστε δυνητικοί πελάτες να μπορούν να μπουν σε ατμόσφαιρα διακοπών, υπογράμμισε. Όπως εκτιμά ο ίδιος, οι μοναδικές παραλίες, τα μέρη με ιστορικό ενδιαφέρον, η εντυπωσιακή γαστρονομία ή φιλοξενία δεν θα είναι αρκετά ώστε να προσελκύσουν την επερχόμενη σεζόν τους ταξιδιώτες.
Συμπέρασμα
Το μάρκετινγκ τουριστικών προορισμών οφείλει να επικαιροποιείται συνεχώς παρακολουθώντας και προσαρμοζόμενο στις διαρκώς μεταβαλλόμενες τάσεις. Και, πέρα από τις παραδοσιακές για την Ελλάδα, αγορές, πρέπει να στραφεί και σε εναλλακτικούς και ανερχόμενους προορισμούς αποστολής τουριστών, όπως αποδείχθηκε παραπάνω από τα οικονομικά στοιχεία. Παράλληλα, είναι αναγκαία η αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, πράγμα που προϋποθέτει επαγγελματική στελέχωση όσων υπηρετούν τον κλάδο της φιλοξενίας και της εστίασης με αντίστοιχα κίνητρα από την κεντρική κυβέρνηση ώστε να υπάρχει η ευχέρεια πρόσληψης υψηλά αμειβόμενου προσωπικού. Άλλωστε αυτό αποτελεί απόρροια και της μετάβασης από τον μαζικό στον επιλεκτικό χαρακτήρα του τουρισμού.
Είναι αυτονόητο ότι η περίφημη βιώσιμη ανάπτυξη, για την οποία πολύς λόγος γίνεται τελευταία, προϋποθέτει την ύπαρξη βιώσιμων επιχειρήσεων παροχής τουριστικών υπηρεσιών. Προϋποθέτει επίσης την ύπαρξη επενδυτικής ταυτότητας χωριστά για κάθε τουριστικό τόπο, λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες και τις προοπτικές ανάπτυξής του. Με την ίδια έννοια απαιτείται και η αποφυγή οριζόντιων ρυθμίσεων , όπως συνέβη με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, που, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, δεν ελήφθησαν υπόψη, ανά περιοχή, τα δεδομένα της προσφοράς σε αντιστοίχηση με τη ζήτηση σε επίπεδο κλινών.
Σε ό,τι αφορά στην ίδια τη διαχείριση των τουριστικών προορισμών, είναι καιρός να υπάρξει διεύρυνση των στόχων πέρα από τις καθιερωμένες μεθόδους, της συμμετοχής σε εκθέσεις, της φιλοξενίας δημοσιογράφων και πρακτόρων χωρίς προσανατολισμό που, πλέον, δεν επαρκούν για την αποτελεσματική διείσδυση στις αγορές ενδιαφέροντος.
Οι καιροί απαιτούν σοβαρότητα, επαγγελματισμό και υιοθέτηση καινοτόμων ιδεών ικανών να προσδώσουν ουσιαστική ώθηση στην ανάδειξη κάθε τόπου υποδοχής τουριστών. Και επίσης, αποφυγή “ασκήσεων επί χάρτου” που, ως μακρόπνοες μελέτες, καθίστανται συνήθως ανεπίκαιρες πριν καν ολοκληρωθούν, λόγω του διαρκώς μεταβαλλόμενου διεθνούς τοπίου. Αντιθέτως, είναι αναγκαία η παρακολούθηση των εξελίξεων ακόμα και σε γεωπολιτικό επίπεδο ώστε η τουριστική προσέγγιση των αγορών να προηγείται της αντίστοιχης πολιτικής, όπως, τουλάχιστον από την πλευρά της εταιρίας μας, συνέβη με την Τουρκία.
Εν κατακλείδι, η δεκαετής οικονομική ύφεση, η πανδημία και η σοβούσα γεωπολιτική και ενεργειακή κρίση ανέδειξαν με τον πλέον περίτρανο τρόπο τη σχέση αξίας – τιμής και την ισορροπία ανάμεσα στην προσδοκία και την ικανοποίηση του επισκέπτη. Εκεί εδράζεται η επιτυχία του τουριστικού μέλλοντος κάθε περιοχής που, δεν πρέπει να αγνοούμε, έχει ως τελικό αποτέλεσμα την ενίσχυση των τοπικών οικονομιών. Και, όλα αυτά, προς όφελος, κυρίως, των ίδιων των κατοίκων. Γιατί, ευχαριστημένοι επισκέπτες σημαίνει ότι είναι ευχαριστημένοι και οι κάτοικοι.
Ο Νότης Μαρτάκης είναι πρόεδρος του ομίλου MTC GROUP και επιστημονικός συνεργάτης της ΚΕΔΕ στα θέματα τουρισμού. Παράλληλα, διδάσκει στη Σχολή Τουρισμού του Μητροπολιτικού Κολεγίου και είναι μέντορας στο Μεταπτυχιακό στη Διεθνή Φιλοξενία, Οργάνωση Εκδηλώσεων και Διοίκηση Τουρισμού(MSC International Hospitality, Events and Tourism Management). O Νότης Μαρτάκης «κουβαλάει στις πλάτες» του τέσσερις και πλέον δεκαετίες εμπειρίας στον τουρισμό. Έχει σχεδιάσει και υλοποιήσει προγράμματα τουριστικού μάρκετινγκ και επικοινωνίας ως σύμβουλος για πολλούς προορισμούς στη Ελλάδα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται κάποια από τα πλέον διάσημα παγκοσμίως νησιά μας, αλλά και σχετικά άγνωστοι προορισμοί. Κάποιοι τον αποκάλεσαν «γκουρού» του τουρισμού.
