Στην παρουσίαση της `φλεγόμενης` κατάστασης της παιδείας στην Ελλάδα, με την παράλληλη πρόταση κάποιων λύσεων για την άρση του αδιεξόδου στο οποίο έχει οδηγηθεί η κοινωνία με αφορμή την συζήτηση […]
Στην παρουσίαση της `φλεγόμενης` κατάστασης της παιδείας στην Ελλάδα, με την παράλληλη πρόταση κάποιων λύσεων για την άρση του αδιεξόδου στο οποίο έχει οδηγηθεί η κοινωνία με αφορμή την συζήτηση στη Βουλή<...>για το επίμαχο άρθρο 16, προχώρησε ο κ. Νίκος Σκουλάς, τέως υπουργός και πρόεδρος του εκπαιδευτικού ιδρύματος τουριστικού και ξενοδοχειακού μάνατζμεντ Trinity, με υπόμνημα, που απέστειλλε πριν λίγες μέρες στους 300 βουλευτές της χώρας, σε μια προσπάθεια συμβολής στο διάλογο για την παιδεία.
Κάνοντας μια σύντομη αναφορά στην σημερινή κατάσταση της παιδείας και τα εμπόδια ή διλλήματα, που καλούνται να αντιμετωπίσουν καθημερινά οι νέοι και οι γονείς τους, ο κ. Σκουλάς, μιλώντας ειδικότερα για τον τομέα του τουρισμού επεσήμανε πως είναι θλιβερό το γεγονός ότι σε κανένα κρατικό πανεπιστήμιο της χώρας δεν λειτουργεί ούτε ένα προπτυχιακό τμήμα για σπουδές στο τουριστικό και ξενοδοχειακό μάνατζμεντ, όταν οι επιχειρηματίες μάταια αναζητούν ηγετικά στελέχη με πανεπιστημιακή μόρφωση.
“Η παιδεία“ όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Σκουλάς, “δεν κινδυνεύει από τα μη κρατικά ή, αν προτιμάτε, ιδιωτικά πανεπιστήμια (όπως δεν κινδύνευσε η πρωτοβάθμια και μέση εκπαίδευση από τα ιδιωτικά σχολεία). Κινδυνεύει, πρωτίστως, από τον κακό εαυτό της”. “Τα μη κρατικά πανεπιστήμια όχι μόνο δεν αποτελούν απειλή για τα δημόσια, αλλά αντίθετα τα βοηθούν, αποτελεσματικά, στο ρόλο και την εκπλήρωση της αποστολής τους. `Αλλωστε, ένα δημόσιο πανεπιστήμιο υψηλής ποιότητας που είναι καταξιωμένο και κυρίαρχο στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δεν έχει καμία απολύτως ανάγκη ειδικής μεταχείρισης και ιδιαίτερης νομικής προστασίας με τον αποκλεισμό μη κρατικών πανεπιστημίων” συμπλήρωσε.
Κατά τον κ. Σκουλά η ίδρυση μη-κρατικών πανεπιστημίων υπό αυστηρούς όρους, προϋποθέσεις και κριτήρια λειτουργίας που θα εγγυώνται την ποιότητα των σπουδών τόσο για τα ίδια όσο και για τα δημόσια (στα οποία τώρα, δυστυχώς δεν ισχύουν), πρέπει να επιτραπεί, με ρόλο συμπληρωματικό στην παρεχόμενη δημόσια παιδεία, καλύπτοντας τα κενά, εκεί όπου το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα αδυνατεί ή απουσιάζει (όπως, για παράδειγμα, στον Τουρισμό).
“Πέραν όμως απ’ αυτό, η αναδιάρθρωση, εκ θεμελίων, και η πλήρης αναβάθμιση του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας μας γενικά και της ανώτατης εκπαίδευσης ειδικότερα, αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα” συμπλήρωσε.
Προτάσεις για έξοδο από την κρίση
Ο κ. Νίκος Σκουλάς θεωρεί αυτονόητο ότι πρέπει επειγόντως:
- Η δημόσια παιδεία να χρηματοδοτηθεί γενναία, να εξυγιανθεί, να ενισχυθεί, να αναβαθμιστεί ποιοτικά και να θεσμοθετηθούν υψηλά standards που θα διέπουν τη λειτουργία της.
- Να ενισχυθούν ποικιλότροπα και πολύμορφα τα κρατικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, με επαρκή χρηματοδότηση και αυτονομία στη λήψη αποφάσεων και τη διαχείριση των διοικητικών και ακαδημαϊκών ζητημάτων τους, ώστε να μπορούν να εκπληρώνουν ακώλυτα την αποστολή τους και να λειτουργούν ανταγωνιστικά στο διεθνές περιβάλλον.
- Να διασφαλιστεί η ποιότητα στο σύνολο των προσφερόμενων υπηρεσιών από τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, στις οποίες περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, η διδασκαλία, η έρευνα, η κοινωνική προσφορά και η σύνδεσή τους με τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της αγοράς.
- Τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να απαλλαγούν από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του Υπουργείου Παιδείας, των κομματικών νεολαιών και των συντεχνιακών ομάδων που λειτουργούν «δι’ ίδιον λογαριασμόν» μέσα στα πανεπιστήμια.
- Στην εκλογή των πρυτανικών αρχών να συμμετέχει το σύνολο των φοιτητών και όχι, όπως γίνεται τώρα, μονάχα οι «εντολοδόχοι» εκπρόσωποι.
- Να επιτραπεί η ίδρυση και λειτουργία μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του κράτους και της κοινωνίας, που θα έχουν συμπληρωματικό ρόλο στην παιδεία και την εκπαίδευση, όπως συμβαίνει σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου. Το Harvard, το Yale, το New York University, το Columbia, το Princeton κλπ. είναι μη κρατικά πανεπιστήμια. Η απαγόρευσή τους στην Ελλάδα αποτελεί μια Ευρωπαϊκή πρωτοτυπία.
- Ο συμπληρωματικός και όχι ανταγωνιστικός ρόλος των μη κρατικών ιδρυμάτων αυξάνει τις δυνατότητες επιλογής και ευκαιριών των φοιτητών, ειδικότερα σε γνωστικά αντικείμενα που, συνήθως, είναι έξω από εκείνα που παρέχονται από τα δημόσια πανεπιστήμια.
- Να καθιερωθεί η αρχή της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Υπάρχουν επιτυχή πρότυπα τέτοιων ανεξάρτητων οργάνων για την αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών και της λειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (accrediting bodies), τόσο στη Βόρεια Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Δεν χρειάζεται να εφευρίσκουμε, εκ νέου, τον τροχό με μεγάλο κόστος.
- Να καθιερωθεί επίσης η αρχή της αξιολόγησης των διδασκόντων από άποψη μεθοδολογίας και αποτελεσματικότητας της διδασκαλίας. Η δικαιολογημένη δυσπιστία των εκπαιδευτικών ως προς τη διαδικασία της αξιολόγησης, επιβάλλει να θεσπιστούν αντικειμενικά κριτήρια αξιολόγησης, η εφαρμογή των οποίων θα επιτηρείται από αδιάβλητα όργανα αξιολόγησης. (Όχι πάντως από πολιτικές ηγεσίες ή, ακόμα χειρότερο, από το ιδιαίτερο γραφείο του εκάστοτε Υπουργού Παιδείας). Η αξιολόγηση των διδασκόντων από τους φοιτητές είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται με επιτυχία στο εξωτερικό.
- Να καθιερωθεί η συνεχής αξιολόγηση των φοιτητών με αντικειμενικά και αδιάβλητα κριτήρια, καθώς και υποχρεώσεις για αριστοποίηση της ακαδημαϊκής τους επίδοσης (υποχρεωτική παρακολούθηση, ανώτατο όριο χρόνου σπουδών κλπ.). Η μάθηση διευκολύνεται από τη συνεχή επαφή διδασκόντων και διδασκομένων, την πραγματοποίηση περιοδικών τεστ και την ανάθεση ερευνητικών εργασιών κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής χρονιάς.
- Να καταργηθεί ο μεσαιωνικός θεσμός της «έδρας» και να υποχρεούνται οι καθηγητές να διεξάγουν έρευνες και να κάνουν δημοσιεύσεις. Είναι αδιανόητο να μην παράγεται ερευνητικό έργο στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
- Να δημιουργηθούν ανοιχτές γραμμές επικοινωνίας και αλληλοενημέρωσης μεταξύ όλων των εμπλεκομένων στη διαδικασία προσφοράς ποιοτικής ανώτατης εκπαίδευσης (κράτους, δημοσίων και ιδιωτικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, επιχειρηματικού κόσμου, κοινωνικών φορέων κλπ.).
- Να συνδεθούν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα με την επιχειρηματική και επαγγελματική κοινότητα, η επιστημονική διδασκαλία με την πρακτική εφαρμογή, οι σπουδές με την αγορά εργασίας. Έτσι μόνο θα εξασφαλιστεί η δυνατότητα απασχόλησης και καριέρας για τους απόφοιτους.
