Επιτυχία σημείωσε και η τρίτη διαβούλευση ηλεκτρονικού τουρισμού στη Φλώρινα

Με μεγάλη επιτυχία και με τη συμμετοχή πολλών εκπροσώπων (επιχειρηματιών και φορέων του τουριστικού κλάδου αλλά και της τοπικής κοινωνίας), ολοκληρώθηκε η τρίτη διαβούλευση της ομάδας εργασίας με αντικείμενο τα Ηλεκτρονικά Συστήματα<...>Διαχείρισης & Μάρκετινγκ Τουριστικών Προορισμών στο Αμύνταιο, Φλώρινας, στις 4 Οκτώβρη, 2007. Η διαβούλευση συν-διοργανώθηκε με το κέντρο οργάνωσης και προώθησης τουρισμού inFLORINA, πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της ημερίδας με θέμα «Διαχείριση Προορισμού: Γιατί κάποιοι προορισμοί είναι τόσο πετυχημένοι;» που τελούσε υπό την αιγίδα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φλώρινας.

Συντονιστές της ομάδας αυτής του E-Business Forum είναι οι κύριοι Ευάγγελος Χρήστου (από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου) και Παναγιώτης Κασσιανίδης (από το Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης), ενώ Rapporteurs της ομάδας εργασίας είναι η κυρία Μαριάννα Σιγάλα (από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου) και ο κ. Σπύρος Αβδημιώτης (από το Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης).

Στις εργασίες της τρίτης διαβούλευσης συμμετείχαν περισσότεροι από 100 τουριστικοί επαγγελματίες και εκπρόσωποι της τοπικής τουριστικής βιομηχανίας και αυτοδιοίκησης της Φλώρινας. Τα αποτελέσματα των εισηγήσεων και της διαβούλευσης αυτής κρίθηκαν ιδιαίτερα σημαντικά, διότι όχι μόνο επιβεβαίωσαν τα ως τώρα ευρήματα και συμπεράσματα των δύο προηγούμενων διαβουλεύσεων, αλλά και επειδή εντόπισαν την ύπαρξη και την αναγκαιότητα αντιμετώπισης παρόμοιων ζητημάτων όπως αυτά που είχαν εντοπιστεί και στις δύο προηγούμενες διαβουλεύσεις (στην Κεφαλονιά και στην Ρόδο). Το πόρισμα αυτό είναι αρκετά σημαντικό, γιατί αποδεικνύει την σημαντικότητα ανάπτυξης και διαχείρισης ενός ηλεκτρονικού συστήματος διοίκησης και μάρκετινγκ προορισμών τόσο για τουριστικά ανεπτυγμένες και γνωστές περιοχές, όσο και για ανερχόμενους τουριστικούς προορισμούς, οι οποίοι μπορεί επίσης να επιδιώκουν διαφορετικά μοντέλα τουριστικής ανάπτυξης (όπως για παράδειγμα εναλλακτικό και όχι μαζικό τουρισμό). Με άλλα λόγια, ο αναπτυξιακός ρόλος και οι λειτουργίες ενός ηλεκτρονικού συστήματος διαχείρισης και μάρκετινγκ ενός τουριστικού προορισμού είναι εξίσου σημαντικές για κάθε είδους και μέγεθος τουριστικού προορισμού, καθώς και ανεξάρτητες του μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης που ακολουθείται στον προορισμό.

Οι παρουσιάσεις και οι συζητήσεις που ακολούθησαν στόχευαν στην ανάπτυξη ζητημάτων που σχετίζονται τόσο με τις λειτουργίες, τις υπηρεσίες και τον ρόλο όσο και με την οργανωσιακή μορφή και δομή των ΗΣΔΜΤΠ στην τουριστική ανάπτυξη ενός προορισμού. Στη συλλογή στοιχείων εκ μέρους της ομάδας εργασίας του e-business forum αποφασιστικό ρόλο έπαιξαν οι προσωπικές εμπειρίες και αξιόλογες προσπάθειες των τοπικών παραγόντων και τουριστικών επιχειρήσεων να συντηρήσουν και περαιτέρω να αναβαθμίσουν ένα αρκετά καλό ηλεκτρονικό συστήματα προώθησης του τουρισμού στη Φλώρινα, το www.inflorina.gr. Επίσης, οι παράγοντες που κατά τη γνώμη και την εμπειρία των παρευρισκόμενων βοηθούν ή αναστέλλουν την ανάπτυξη και τη χρήση των ΗΣΔΜΤΠ αναλύονται παρακάτω.

Ο κύριος άξονας των ομιλιών και των ερεθισμάτων που τέθηκαν στη διαβούλευση για την έναρξη και προώθηση του διαλόγου έγιναν από:

• την Δρ. Μαριάννα Σιγάλα (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) «Εφαρμογές Ηλεκτρονικών Συστημάτων Διαχείρισης και Μάρκετινγκ Προορισμών (Destination Management Systems, DMS) και ο ρόλος τουs στην βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη»


• τον Δρ. Ευάγγελο Χρήστου, (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) «Εμπειρίες τουριστών και μάρκετινγκ τουριστικών προορισμών: Η πρόκληση των νέων τεχνολογιών»


• τον κ. Σπύρο Αβδημιώτη, (Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης) «Σχεδιασμός και δημιουργία Δικτυακής Πλατφόρμας Διαχείρισης Προορισμού: Ουτοπία ή ανάγκη;»
.

Οι εργασίες της διαβούλευσης εμπλουτίστηκαν και διανθίστηκαν επίσης και από τις πολύ εύστοχες παρατηρήσεις και παρεμβάσεις των επαγγελματιών της τοπικής τουριστικής βιομηχανίας καθώς και των εκπροσώπων των τουριστικών φορέων της Φλώρινας. Στη διαβούλευση και την ημερίδα συμμετείχαν με πολύ ενδιαφέρουσες εισηγήσεις οι κ.κ.:

• `Ανθιμος Τόρτοκας, Αετόζι Επαύλεις, Αετός, Φλώρινα, Διευθύνων Σύμβουλος inFLORINA
• Αλέξανδρος Κουρής, PRC Group SA, Αθήνα
• Κωνσταντίνος Γώγος, Γενικός Διευθυντής inFLORINA
• Κώστας Κωνσταντινίδης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, Ηλιότοπος, Διοργανωτές Συνεδρίων
• Γιάννης Μπουτάρης, Οινοποιός
• Υπάτιος Μωυσιάδης, Διευθύνων Σύμβουλος – Αντιπρόεδρος www.alltech.gr
• Δημήτριος Μιχαηλίδης, Σύμβουλος Αγροτουρισμού
• Μπριγκίττα Παπασταύρου, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος Αγροτουριστικής Α.Ε.
• Γκαμπριέλα Σάινερ, Υπεύθυνη Πολιτιστικού Τρίγωνου Πρεσπών
• Λάζαρος Γεωργιάδης, Εκπρόσωπος ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ
• Μιχάλης Παπαγιαννάκης, Αρχιτέκτων – Αναστηλωτής
• Γρηγόριος Σιάτσκας, Πρόεδρος Εταιρίας Λιμναίου Τουρισμού
• Χρήστος Μπόσκος, Πρόεδρος Εταιρίας Οικοτουρισμού Βιτσίου

Την ημερίδα συντόνισε με ιδιαίτερη επιτυχία ο κ. Γιάννης Μπουτάρης.

Τα κύρια συμπεράσματα που προέκυψαν από τη συζήτηση και τις παρουσιάσεις και τοποθετήσεις κατά τη διάρκεια της ημερίδας και της διαβούλευσης είναι τα εξής:

• Η ανάπτυξη και η λειτουργία ενός ΗΣΔΜΤΠ χαρακτηρίστηκε ως πολύ σημαντική και αναγκαία για την τουριστική ανάπτυξη και προβολή της Φλώρινας (αλλά και άλλων ανάλογων προορισμών) μια και η τουριστική βιομηχανία της στηρίζεται κυρίως στον ανερχόμενο αγροτουρισμό ή καλύτερα στον τουρισμό της υπαίθρου. Οι κύριοι λόγοι που οδηγούν στο συμπέρασμα αυτό αναφέρονται κυρίως στο προφίλ, τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των επισκεπτών και των επιχειρήσεων του τουρισμού υπαίθρου.
  
  • Αναλυτικά, οι επισκέπτες αυτοί: ταξιδεύουν και οργανώνουν το ταξίδι μόνοι τους και όχι με την αρωγή κάποιου πράκτορα, με αποτέλεσμα να χρειάζονται πρόσβαση σε αρκετές πληροφορίες που αφορούν τον τουριστικό προορισμό και τις τοπικές επιχειρήσεις. Οι επισκέπτες συνήθως απαιτούν να είναι ευέλικτοι στην διοργάνωση του ταξιδιού τους και για τους λόγους αυτούς προτιμούν αλλά και απαιτούν να έχουν τη δυνατότητα να φτιάξουν από μόνοι τους το τουριστικό τους πακέτο. Οι προσέλκυση τέτοιων επισκεπτών σε μια τουριστική περιοχή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προβολή του πολιτιστικού πλούτου και πηγών του προορισμού καθώς και την διοργάνωση διάφορων δραστηριοτήτων (π.χ. τρύγος, δοκιμή κρασιών κλπ.) και γεγονότων (π.χ. πανηγύρια). Τέλος, ο επισκέπτης για να προγραμματίσει το ταξίδι του χρειάζεται πληροφορίες για μια γκάμα και ποικιλία τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών, π.χ. όχι μόνο πληροφορίες για τα τοπικά οινοποιεία, αλλά και για παραδοσιακά καταλύματα, εστιατόρια, αγροτικά προϊόντα, κλπ.
  • Οι αγροτουριστικές επιχειρήσεις αποτελούν κατά κύριο λόγο μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες δεν διαθέτουν συνήθως την απαραίτητη οικονομική και οργανωσιακή δομή ώστε να αναπτύξουν και να υιοθετήσουν από μόνες τους ηλεκτρονικές εφαρμογές για την προβολή και διανομή του προϊόντος τους. Επίσης, λόγω της πολυσύνθετης φύσης και σύστασης του αγροτουριστικού προϊόντος, είναι προτιμότερο η ενημέρωση και η εξυπηρέτηση του επισκέπτη να γίνεται από ένα ενιαίο φορέα και «εκπρόσωπο» του τουριστικού προορισμού. Το ρόλο αυτό του ενιαίου φορέα αναγνώρισαν οι περισσότεροι συμμετέχοντες στη διαβούλευση, οι οποίοι και τόνισαν την ανάγκη ο φορέας αυτός: α) να υποστηρίξει και να προωθήσει και την συνεργασία αλλά και τον συντονισμό των διάφορων ομάδων συμφερόντων της τοπικής τουριστικής βιομηχανίας, β) να ηγηθεί της δημιουργίας και διαχείρισης διάφορων γεγονότων (π.χ. συνέδρια για τοπικά προϊόντα, όπως διοργανώνονται συνέδρια για το ντοματάκι της Σαντορίνης) τα οποία μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Στόχος του φορέα αυτού θα πρέπει να είναι και η δραστηριοποίηση και ευαισθητοποίηση όλων των τοπικών φορέων, επαγγελματιών και κατοίκων που μπορούν να συμβάλουν και να συνεισφέρουν. Τέλος, ο φορέας αυτός δεν μπορεί να είναι κανείς άλλος από ένα ολοκληρωμένο Οργανισμό Διαχείρισης Προορισμού (ΟΔΠ) (Destination Management Organisation), η αναγκαιώτητα του οποίου έχει τονιστεί και έχει διαπιστωθεί σε πολλούς γνωστούς και άγνωστους τουριστικούς προορισμούς.
• Επισημάνθηκε από όλους τους συμμετέχοντες ο συντονιστικός και συνεργατικός ρόλος του ΟΔΠ στην τοπική οικονομία και στην τουριστική βιομηχανία, και τονίστηκε ότι για να μπορέσει ο οργανισμός αυτός να αναλάβει και καθήκοντα σχετικά με τη διοίκηση του προορισμού (π.χ. διαχείριση φέρουσας ικανότητας), ο οργανισμός αυτός θα πρέπει να κατέχει την υπόσταση ή τουλάχιστον να εμπεριέχει τη συμμετοχή ενός δημόσιου φορέα. Επίσης αναγνωρίστηκε ότι και η συμμετοχή και ενεργή δραστηριότητα ιδιωτικών φορέων στον οργανισμό αυτό είναι απαραίτητη. Λόγω του είδους της τουριστικής ανάπτυξης στη Φλώρινα, τονίστηκε επίσης, και ο ρόλος του οργανισμού αυτού για την προώθηση της περιβαλλοντικής συνείδησης και συμπεριφοράς τόσο των κατοίκων όσο και των επισκεπτών της περιοχής (ώστε να διαφυλαχθούν οι τουριστικοί πόροι της περιοχής).
• Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η παρέμβαση του κ. Κουρή, διευθύνοντα σύμβουλου της PRC Group SA, και υπεύθυνου για το έργο του σχεδιασμού της στρατηγικής του τουριστικού μάρκετινγκ της Ελλάδας, ο οποίος και αυτός με τη σειρά του επεσήμανε την έλλειψη ΟΔΠ στην Ελλάδα και την ανάγκη δημιουργίας του. Για το λόγο αυτό ανέπτυξε μια αναλυτική πρόταση στρατηγικού σχεδιασμού τουριστικού μάρκετινγκ της Ελλάδας, η οποία εμπεριέχει προτάσεις και πολιτικές για την ενίσχυση και την υποστήριξη δημιουργίας ΟΔΠ. Τέλος, ο κ. Γώγος, Γενικός Διευθυντής inFLORINA, τόνισε ότι για την επίτευξη του τελευταίου σημαντικό είναι οι διάφοροι τοπικοί φορείς και ενώσεις να στοχεύουν και στην αξιοποίηση των διάφορων ευρωπαϊκών προγραμμάτων που επίσης αποσκοπούν στην ενίσχυση του έργου και λειτουργίας ΟΔΠ. Το παράδειγμα και οι δράσεις του inFLORINA αποτελούν χαρακτηριστική βέλτιστη πρακτική ανάλογων ενεργειών, το οποίο και άλλοι προορισμοί μπορούν να υιοθετήσουν στο μέλλον.
• Ως σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία και την αποτελεσματική δράση ενός ΗΣΔΜΤΠ και ενός ΟΔΠ εντοπίστηκε η ανάγκη δημιουργίας ενός στοχευμένου brand name και τουριστικής εικόνας του προορισμού. Ο κ. Κουρής (από την PRC Group SA) παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας του προγράμματός του, τονίζοντας ότι η Ελλάδα σαν τουριστικός προορισμός πάσχει τόσο από την προσφορά ενός τουριστικού προϊόντος που να προσφέρει επιπρόσθετη αξία στον επισκέπτη όσο και από την έλλειψη κατάλληλης τοποθέτησης (positioning) του τουριστικού της προϊόντος στις αντιλήψεις των επισκεπτών. Για την επίτευξη του παραπάνω (δηλ. τόσο της ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος, τις ωφέλειες – αξία που αυτό θα προσδίδει στον επισκέπτη, όσο και για την τοποθέτησή του στην τουριστική αγορά) θα πρέπει να αναλάβει ενεργό ρόλο ένας ΟΔΠ, ο οποίος και θα μπορεί να έχει μια ολιστική προσέγγιση για την τουριστική ανάπτυξη του προορισμού αλλά παράλληλα και το συντονιστικό ρόλο μεταξύ των συμφερόντων των διάφορων ομάδων και φορέων στον προορισμό.
• Από τη διαβούλευση προέκυψε ότι οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τόσο την υιοθέτηση όσο και τη λειτουργία ενός ΗΣΔΜΤΠ από τις τουριστικές επιχειρήσεις είναι: α) οι γνώσεις και οι τεχνολογικές ικανότητες των τουριστικών επιχειρήσεων, β) η τεχνολογική τους υποδομή (π.χ. η ύπαρξη υπολογιστών και η σύνδεση με το διαδίκτυο), γ) το κόστος της εφαρμογής σε σχέση με τα αντιληπτά οφέλη που μπορεί να αποφέρει, δ) το επιχειρησιακό μοντέλο του ΗΣΔΜΤΠ, π.χ. την ύπαρξη προμηθειών επί των πωλήσεων, συνδρομή καταχώρησης κλπ., ε) η δυνατότητα της πλατφόρμας να συνδεθεί και να ολοκληρωθεί με ήδη υπάρχουσες ηλεκτρονικές εφαρμογές των επιχειρήσεων, στ) η ευκολία χρήσης και εκμάθησης της πλατφόρμας από τις επιχειρήσεις, ζ) η αξιοπιστία, εμπιστοσύνη και καλή συνεργασία και επικοινωνία με τον φορέα υλοποίησης, όπου για παράδειγμα στην περίπτωση του inFLORINA οι παράγοντες αυτοί δρουν καταλυτικά στην συνέχιση και επέκταση της προσπάθειας του φορέα. Με βάση τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι οι παράγοντες επιτυχίας ενός ΗΣΔΜΤΠ δεν είναι μόνο τεχνολογικοί, αλλά και επιχειρηματικοί και οργανωσιακοί. Για τους λόγους αυτούς οποιοδήποτε πλάνο και σχεδιασμός δημιουργίας ενός ΗΣΔΜΤΠ θα πρέπει να εμπεριέχει όχι μόνο μια τεχνο-οικονομική μελέτη αλλά και μια μελέτη για την οργανωσιακή υποστήριξη των χρηστών της (π.χ. τεχνολογική και οργανωσιακή εκπαίδευση των τουριστικών επιχειρήσεων).
• Τέλος, έγινε κατανοητό από τους συμμετέχοντες στη διαβούλευση ότι τόσο στην υιοθέτηση όσο και τη λειτουργία – χρησιμοποίηση ενός ΗΣΔΜΤΠ από τις τουριστικές επιχειρήσεις και τους εμπλεκόμενους φορείς, είναι δυνατό να προκύψουν επιχειρηματικά εργαλεία που μπορεί να διευκολύνουν αφενός την επιχειρηματική απόφαση, αφετέρου να μας προειδοποιήσουν έγκαιρα, για επικείμενη εμπορική πτώση του προϊόντος. Αναλυτικότερα, με την ευκαιρία της βράβευσης του προορισμού της Φλώρινας ως τον καλύτερο αναδυόμενο προορισμό οικοτουριστικής υφής στην Ευρώπη, συζητήθηκε το λεπτό όριο της ακμής ωρίμανσης και παρακμής του προσφερόμενου προϊόντος, υπό το πρίσμα:
  
  • 1. Των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, όπου συζητήθηκε εκτενώς ορισμός της έννοιας «παρακμή» ενώ η ομάδα προχώρησε στον προσδιορισμό των τομέων εμφάνισης των πρώτων συμπτωμάτων της (δραματική πτώση του αριθμού και της σύνθεσης των τουριστών, μείωση της μέσης τιμής διανυκτερεύσεων, μείωση της τουριστικής δαπάνης, εμφάνιση έντονης εποχικότητας, πτώση της ποιότητας του προϊόντος, περιβαλλοντικές πιέσεις και υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας). Επίσης, συζητήθηκε και έγινε κατανοητό ότι οι προορισμοί θα πρέπει να στοχεύουν στην παραγωγή προϊόντων που να συναντούν την τουριστική ζήτηση και στον επακριβή προσδιορισμό των στρατηγικών τουριστικής ανάπτυξης έτσι ώστε να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία για όλο το σύστημα.
  • Της ανάγκης ορθολογιστικής διαχείρισης της γνώσης. διάσταση που συζητήθηκε επίσης, εκτενώς και αξιολογήθηκε από τους συμμετέχοντες. Τονίστηκε ότι θεωρείτε πολύ σημαντικό στοιχείο του ενεργητικού ενός οργανισμού και αυτό διότι προχωρά στην καταγραφή των γνώσεων (ρητών και σιωπηρών- εμπειρίες-) που προσδιορίζουν το προϊόν και επομένως επιτρέπουν: α. την κατανόηση των επιμέρους στοιχείων από το συνθέτουν και β. της διασύνδεσης του με την τουριστικής αγορά. Στο σημείο αυτό οι τοπικοί φορείς συμφώνησαν στο ότι “καμία τουριστική αξία δεν παράγεται/ προωθείται ορθώς, από τον οργανισμό, εφόσον πρώτα δεν γίνει κατανοητό από τον ίδιο τον οργανισμό, πώς το προϊόν ή υπηρεσία θα γίνει ελκυστικό ή ελκυστικότερο (να εκληφθεί δηλαδή από τον υποψήφιο αγοραστή ως μοναδικό και πολύτιμο), και με ποιόν ακριβώς τρόπο θα προσφερθεί στον καταναλωτή”.
    Τέλος, αναφορικά με τα αναπτυσσόμενα μέσω των ΗΣΔΜΤΠ επιχειρηματικά εργαλεία, τονίστηκε ότι: α) το παραγόμενο προϊόν είναι ευθέως ανάλογο τόσο με την ποιότητα του μέσου (συστήματα Η/Υ και λογισμικό) όσο και με τα δεδομένα που εισάγονται σε αυτό και β) η διαχείριση των νέων τεχνολογιών θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ακολουθούμενες πολιτικές που χαράσσουν οι φορείς και όχι οι πολιτικές να διαμορφώνονται από τις υποδείξεις συναφών εργαλείων.

Εν κατακλείδι, οι εργασίες της τρίτης διαβούλευσης της ομάδας του e-business forum στα Ηλεκτρονικά Συστήματα Διαχείρισης και Μάρκετινγκ Τουριστικών Προορισμών ήταν μια ευχάριστη και χρήσιμη εμπειρία για όλους τους συμμετέχοντες. Κοινή ευχή και σκοπός όλων είναι τα συμπεράσματα της διαβούλευσης να προβληματίσουν και να εφαρμοστούν όσο γίνεται περισσότερο από τους αρμόδιους φορείς και τουριστικούς επαγγελματίες της Φλώρινας, αλλά και άλλων τουριστικών προορισμών.