Η αειφόρος ανάπτυξη του τουριστικού προορισμού απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια των τοπικών φορέων, των επιχειρηματιών και της τοπικής κοινωνίας.
Είναι εμφανές ότι τον τελευταίο καιρό, το ενδιαφέρον των εκπροσώπων, εντός κι εκτός του Τουρισμού, έχει στραφεί στην συμβολή ή ακόμη και στην προσπάθεια προβολής ενός προορισμού στον οποίο λειτουργούν, υπάρχουν, σχεδιάζουν ή και τον διοικούν με τρόπο Αειφόρο.
Προφανώς, για όλους αυτούς αυτή η αναγκαιότητα δεν είναι τυχαία. Είναι ένα αποτέλεσμα το οποίο προκύπτει από μια παγκόσμια τάση των ταξιδιωτών να δίνουν μεγάλη έμφαση, όχι απλά στο κατάλυμα, ούτε καν στην εμπειρία που σχετίζεται με διάφορες δραστηριότητες, όπως η γαστρονομία ή δυνατότητα επίσκεψης σε χώρους πολιτιστικού ενδιαφέροντος, αλλά ο ίδιος ο προορισμός πώς μπορεί να είναι πιο Αειφόρος και άρα να του προσφέρει μια συνολική εμπειρία.
Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι ο χαρακτηρισμός ή τελικά η αξιολόγηση του επιπέδου αειφορίας ενός προορισμού από τον ταξιδιώτη ή κάποιον εξωτερικό και ανεξάρτητο φορέα (παράδειγμα έναν μεγάλο καθετοποιημένο tour operator) δεν είναι μια απλή υπόθεση, ούτε απλά ένα βραβείο ή μιας απλής διαδικασίας προβολής. Είναι σίγουρα πολλά παραπάνω!
Είναι αποτέλεσμα μιας προσπάθειας που πιθανότατα προκύπτει μέσω ενός Στρατηγικού Σχεδιασμού και κάποιων βημάτων τα οποία έρχονται να επιβραβευσουν τελικά έναν προορισμό ως Αειφόρο. Με άλλα λόγια, είναι η αναγνώριση ενός μακροχρόνιου ταξιδιού, μιας προετοιμασίας, για να μπορέσει κάποιος να κατευθυνθεί προς ένα αειφόρο μέλλον..
Ποιος θα μπορούσε όμως να ορίσει τελικά τι είναι ένας Αειφόρος προορισμός και πώς θα μπορούσε κάποιος να κατευθυνθεί προς αυτό το ζητούμενο;
Αυτό λοιπόν, προσπαθεί να κάνει το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφόρου Τουρισμού (GSTC) μέσα από τη δημιουργία κάποιων βασικών κατευθύνσεων, θα λέγαμε, προς ναυτιλομένους, δηλαδή φορείς και υπευθύνους οι οποίοι έχουν την υποχρέωση να διοικήσουν έναν προορισμό, μέσα από τα κατάλληλα όργανα, έτσι ώστε να κάνουν τα απαραίτητα βήματα προς την Αειφορία.
Από πού λοιπόν θα ξεκινούσε κάποιος για να μπορέσει να σχεδιάσει μια τέτοια μετάβαση;
Πριν απαντήσουμε αυτό το ερώτημα, ας ξεκινήσουμε με τις βασικές πληροφορίες σχετικά με τον προορισμό. Το πως ορίζεται ένας προορισμός είναι βασικό στοιχεία αυτής της συζήτησης. Με βάση τον ορισμό από το GSTC, ‘Ένας προορισμός είναι μια γεωγραφική περιοχή που αποτελείται από όλες τις υπηρεσίες και υποδομές που είναι απαραίτητες για τη διαμονή ενός συγκεκριμένου τουρίστα ή τμήματος της τουριστικής αλυσίδας. Οι προορισμοί αποτελούν τις ανταγωνιστικές μονάδες του εισερχόμενου τουρισμού.’
Και σε συνέχεια αυτού, η διαδικασία της αξιολόγησης αυτού προορισμού για το επίπεδο αειφορίας, προφανώς πρέπει να στηρίζεται σε τεκμηρίωση, σε δεδομένα, τα οποία δεν έχουν μια τοπική εφαρμοσιμότητα, αλλά έχουν μια παγκόσμια αναγνωρισιμότητα. Για αυτό το λόγο χρειαζόμαστε Κριτήρια. Κριτήρια που αξιολογούν τελικά ποια είναι η θέση, το “σκορ”, πώς τελικά ένας προορισμός “σκοράρει” απέναντι σε μια διαδικασία που είναι άρτια, που είναι διαφανής, που είναι αναγνωρισμένη σε παγκόσμιο επίπεδο. Επίσης, η διαδικασία αυτή θα πρέπει να είναι προφανώς επαναλήψιμη, ανεξάρτητα από όσους πρόκειται να την εφαρμόσουν εσωτερικά, ως αυτοαξιολόγηση ή εξωτερικά από διάφορους- ονομαζόμενους- φορείς, είτε πιστοποίησης ή ακόμα και προετοιμασίας ενός προορισμού για αξιολόγηση ως προς κάποια Κριτήρια.
Το πρώτο λοιπόν, πράγμα που πρέπει ένας προορισμός να προετοιμάσει σε θέματα αειφορίας ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο : το ανθρώπινο δυναμικό του, τους ανθρώπους που τον διοικούν. Είναι η βασική αρχική διαδικασία προετοιμασίας για ένα μακροχρόνιο ταξίδι, το οποίο χρειάζεται φορείς, ανθρώπους, λειτουργούς, έτσι ώστε να μπορέσουν να φέρουν εις πέρας τις απαιτήσεις αυτού του ταξιδιού της αειφορίας.
Άρα λοιπόν, πρέπει να ετοιμάσουμε την ομάδα από τους ανθρώπους αλλά και το κέλυφος που δια μέσου ενεργούν, αποφασίζουν και διοικούν. Το εκάστοτε αυτό κέλυφος μπορεί να έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά ανάλογα την περίπτωση του προορισμού, δεν είναι ανάγκη να είναι πάντα ένας πολύ πολύπλοκος μηχανισμός (πχ φορέας διαχείρισης και προβολής – DMMO), αλλά σίγουρα θα πρέπει να απαρτίζεται από ανθρώπους με όραμα για το πώς ακριβώς θα λειτουργήσει, μέσα από στρατηγική και εξειδίκευση. Ένας φορέας που στέκεται στο ύψος της αποστολής του, κατανοώντας ότι θα είναι η καρδιά αυτού του μακροχρόνιου ταξιδιού και για αυτό ακριβώς θα πρέπει να είναι και κομμάτι της τοπικής κοινωνίας, κομμάτι της τοπικής επιχειρηματικότητας, μέρος της εκλεγμένης διοίκησης του όποιου προορισμού σε επίπεδο διακυβέρνησης, κομμάτι της επιχειρηματικότητας. Άρα, ένα κομμάτι από την ίδια την κοινωνία, με την απαραίτητη εκπαίδευση, έτοιμο να μπορέσει να προσφέρει. Μόνο αν μια τέτοια ομάδα υπάρχει σε έναν προορισμό, συντεταγμένα, μπορεί να εγγυηθεί ότι η επιτυχία μπορεί να έρθει.
Ο Δρ Ιωάννης ΠΑΠΠΑΣ, Ιδρυτής και CEO της GREEN EVOLUTION AE, Διευθυντής του Παγκόσμιου Συμβουλίου Αειφόρου Τουρισμού (GSTC) για την Μεσόγειο. Είναι Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός, με πάνω από 30 χρόνια εμπειρίας σε διάφορους τομείς της επιστήμης, με επίκεντρο την Αειφορία, στον Τουρισμό, την ενεργειακή και περιβαλλοντική αποδοτικότητα σε υποδομές / κτίρια, τον έλεγχο και παροχή συμβουλών στην πιστοποίηση εταιρειών και στην τεχνολογική εφαρμογή των μεθοδολογιών προσαρμογής και μετριασμού του κλίματος. Είναι επικεφαλής Αξιολογητής του GSTC για Προορισμούς, Επιθεωρητής στα πιο σημαντικά συστήματα πιστοποίησης Αειφόρου Τουρισμού, Καταλύματα, Τουριστικά Γραφεία και Προορισμούς, καθώς και επικεφαλής εκπαιδευτής του GSTC για την Νοτιο-Ανατολική Ευρώπη. Έχει υπάρξει εμπειρογνώμονας σε διάφορα Ερευνητικά Έργα, μέλος ειδικών επιτροπών στην Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον Αειφόρο Τουρισμό και αποτέλεσε ομιλητής σε μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών σεμιναρίων σε φορείς όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το GSTC, η EBRD και η Google.
