Το ελληνικό τουριστικό προϊόν, σε ό,τι αφορά στα ποιοτικά στοιχεία του, χαρακτηρίζεται από μία προσφορά που στηρίζεται -εξαιτίας της ανάλογης ζήτησης- στο πρότυπο “Ήλιος – Θάλασσα” και βασίζεται στα γεωκλιματικά χαρακτηριστικά της χώρας…
Το ελληνικό τουριστικό προϊόν, σε ό,τι αφορά στα ποιοτικά στοιχεία του, χαρακτηρίζεται από μία προσφορά που στηρίζεται<...> -εξαιτίας της ανάλογης ζήτησης- στο πρότυπο “Ήλιος – Θάλασσα” και βασίζεται στα γεωκλιματικά χαρακτηριστικά της χώρας, όπως και στα ιστορικά, πολιτιστικά, κοινωνικά και λοιπά χαρακτηριστικά. Τα παραπάνω στοιχεία είναι από τη μία αυτά που το ανέδειξαν και το βοήθησαν στο να αποτελεί σήμερα τη βαριά βιομηχανία της χώρας, αλλά και εκείνα που το ωθούν στο να εμφανίζει σημάδια μειωμένης ανταγωνιστικότητας (24η θέση στην έκθεση για την ανταγωνιστικότητα των τουριστικών προϊόντων του WEF το 2008 από 22η το 2007), έντονης εποχικότητας και ευκολίας στην υποκατάσταση. Όσο και αντιφατικά αν ακούγονται τα παραπάνω, το τουριστικό προϊόν που προσφέρει η χώρα μας το προσφέρουν και άλλες χώρες της Μεσογείου (π.χ. Τουρκία, Κροατία) σε ανταγωνιστικότερες ως προς την Ελλάδα τιμές (WEF), με αποτέλεσμα να είναι ιδιαιτέρως εύκολο να υποκατασταθεί, μιας και έχει τοποθετηθεί διεθνώς ως προϊόν καλοκαιρινών διακοπών, αλλά και να πλήττεται από φαινόμενα έντονης εποχικότητας.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τουριστικών Μελετών & Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), ο ελληνικός τουρισμός, για να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά του, να αναβαθμίσει και να παγιώσει μία υψηλή θέση στην παγκόσμια αγορά, εκμεταλλευόμενος τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα, θα πρέπει να επενδύσει σε ένα μοντέλο που θα εμπλουτίσει το τουριστικό προϊόν, θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά του και θα διευρύνει την τουριστική περίοδο, αμβλύνοντας ουσιαστικά την εποχικότητα. Μία από τις δράσεις του μοντέλου αυτού είναι και οι ειδικές μορφές τουρισμού.
Οι ειδικές μορφές τουρισμού είναι εκείνα τα τουριστικά προϊόντα που χαρακτηρίζονται από ποικιλία, απευθύνονται σε τουρίστες κάθε οικονομικής δυνατότητας και προσαρμόζονται δυναμικά στις προτεραιότητες και τις απαιτήσεις του, όπως είναι ο θαλάσσιος, ο συνεδριακός, ο εκθεσιακός, ο αθλητικός τουρισμός, ο τουρισμός ευεξίας κ.α. Στόχος της ανάπτυξής τους είναι ο περιορισμός ή και η εξάλειψη της εποχικότητας, μέσω της επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου και η ποιοτική αναβάθμιση και ο εμπλουτισμός του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος.
Η Ελλάδα, στην προσπάθειά της να αναπτύξει ορισμένες από τις παραπάνω ειδικές μορφές, αλλά και τον τουρισμό γενικότερα, έχει να αντιμετωπίσει ορισμένους ανταγωνιστές. Στη μελέτη αυτή, ορίζονται ως ανταγωνίστριες χώρες της Ελλάδας στον τουριστικό τομέα εκείνες που προσφέρουν το ίδιο τουριστικό προϊόν και απευθύνονται στις αγορές του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας και της Ιταλίας και είναι η Ισπανία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Κροατία, η Τουρκία και η Πορτογαλία.
Για την ανάπτυξη των ειδικών μορφών τουρισμού, απαιτείται επίσης η ικανοποίηση κάποιων αναγκαίων συνθηκών (π.χ. συγκοινωνιακές υποδομές, ασφάλεια, υγιεινή), οι οποίες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του τουρισμού γενικά, αλλά και ορισμένων ικανών (π.χ. ποιοτικές τουριστικές υποδομές, διαφήμιση), οι οποίες πρέπει να είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης ειδικής τουριστικής μορφής. Σε αυτή τη βάση, μελετώντας τα διαθέσιμα στοιχεία συμπεραίνεται πως η Ισπανία και η Ιταλία έχουν ικανοποιήσει πλήθος αναγκαίων και ικανών συνθηκών, διαθέτοντας μεταξύ άλλων μεγάλο όγκο ποιοτικών υποδομών (π.χ. γήπεδα γκολφ, χιονοδρομικά κέντρα, κ.α.) και έχουν καταφέρει να αναπτύξουν σε τέτοιο βαθμό τον τουρισμό τους, αλλά και τις ειδικές μορφές τουρισμού, ώστε δίκαια να συγκαταλέγονται στους ηγέτες της τουριστικής βιομηχανίας. Οι υπόλοιπες από τις ανταγωνίστριες χώρες –μεταξύ αυτών και η Ελλάδα- παρόλο που διαθέτουν φυσικά πλεονεκτήματα, δεν παρουσιάζουν ανάλογη δυναμική με τις παραπάνω χώρες στην τουριστική τους ανάπτυξη, γεγονός που καταδεικνύει υστέρηση δράσης από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Ειδικά για τη χώρα μας, η έλλειψη πρωτοβουλίας που διαφαίνεται, είναι το λιγότερο κατακριτέα, αν αναλογιστεί κανείς πως η Ελλάδα διαθέτει –σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες- φυσικά πλεονεκτήματα για σχεδόν κάθε μία από τις ειδικές μορφές τουρισμού.
Σε ό,τι αφορά την στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα μας για την ανάπτυξη των ειδικών μορφών τουρισμού, θεωρείται σκόπιμο να δοθεί αρχικά ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των μορφών εκείνων, για τις οποίες η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις ανταγωνίστριες χώρες, αλλά και ένα ικανό πλήθος υποδομών, ώστε να οδηγηθούμε σε άμεσα αποτελέσματα, με βραχεία και μεσοπρόθεσμη αποκόμιση οφέλους.
Για τον εμπλουτισμό του τουριστικού μας προϊόντος, προτείνεται η επένδυση πρωτίστως στον θαλάσσιο τουρισμό (κρουαζιέρα, γιώτινγκ, ημερόπλοια), ο οποίος, δεδομένου του μήκους της ελληνικής ακτογραμμής, αλλά και του πλήθους και της ποικιλομορφίας των νησιών, εγγυάται υπό προϋποθέσεις αυξημένες αποδόσεις, αλλά και στον συνεδριακό και εκθεσιακό τουρισμό, ως τουριστικά προϊόντα βραχείας και μεσοπρόθεσμης απόδοσης. Παράλληλα, θα πρέπει να αξιοποιηθεί –αυτόνομα ή σε συνδυασμό με άλλες ειδικές μορφές- και ο πολιτιστικός τουρισμός, ο οποίος εξαιτίας της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς που διαθέτουμε ως χώρα, δύναται να αποτελέσει το εφαλτήριο για την προσφορά μίας πληρέστερης και μοναδικής τουριστικής εμπειρίας.
Δευτερευόντως η χώρα μας θα μπορούσε να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού, αξιοποιώντας τις σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις που δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και τη διεθνή διαφήμιση της χώρας μας με την ευκαιρία των αγώνων, καθώς και το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί στην παγκόσμια συνείδηση την κοιτίδα του αθλητικού ιδεώδους.
Ειδικότερα, για την μείωση της εποχικότητας που παρατηρείται στη ζήτηση από τους αλλοδαπούς τουρίστες, δεν προτείνεται τόσο η επένδυση στον χειμερινό τουρισμό, η υψηλή απόδοση του οποίου (με την έννοια της ενασχόλησης με τα χειμερινά σπορ και γενικά τις όποιες δραστηριότητες σχετίζονται με τις κλιματικές συνθήκες της εν λόγω εποχής), ακόμη κι αν πραγματοποιηθούν σημαντικές επενδύσεις, φαντάζει το λιγότερο δύσκολη, αλλά η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και κατά τους φθινοπωρινούς και εαρινούς μήνες, με ταυτόχρονη αξιοποίηση των συγκριτικών τουριστικών πλεονεκτημάτων: μήκος ακτών, καθαρές παραλίες, ασφάλεια.
Η Τατιάνα ελέγχει καθημερινά τη ροή των εισερχόμενων ειδήσεων και επιμελείται την ύλη που δημοσιεύεται στο δίκτυο των TravelDailyNews.
