Νομικές δυνατότητες επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό

Τη Δευτέρα 17-7-2023 παρήλθε τυπικά η προβλεπόμενη από το νόμο προθεσμία των 60 ημερών για την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως και αιτήσεως αναστολής ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας, κατά της υπ’ αριθμ. 154785/15-5-2023 κανονιστικής απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών.

Υπενθυμίζεται, ότι με την ως άνω απόφαση, η οποία δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 17 Μαΐου 2023 (ΦΕΚ Β΄ 3276/17-5-2023) και συγκεκριμένα, με το άρθρο 2 παρ. 2 αυτής, ορίστηκε, ότι «Με τον όρο προκράτηση νοείται ότι όλα τα στοιχεία της σύμβασης ολικής εκμίσθωσης των Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό αναρτώνται υποχρεωτικώς με ευθύνη των εκμισθωτών ή σε περίπτωση διαμεσολάβησης κατά το άρθρο 13 του ν. 4530/2018 και των φορέων διαμεσολάβησης, στο Ψηφιακό Μητρώο των άρθρων 18 και 20 του ν. 4530/2018, τουλάχιστον δύο (2) ώρες προ της ώρας έναρξης αυτής».

Ο ως άνω ουσιώδης περιορισμός καθιστά ουσιαστικά αδύνατη τη λειτουργία των επιχειρήσεων αυτών και την εξυπηρέτηση των πελατών τους (τουριστών), κάτι που έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στην εξυπηρέτηση της υψηλής τουριστικής κίνησης που καταγράφεται φέτος στη χώρα μας και ιδίως στα δημοφιλή νησιά, με αποτέλεσμα να δυσφημείται ο ελληνικός τουρισμός και να πλήττεται σοβαρά η εικόνα και η φήμη της Ελλάδας ως κορυφαίου τουριστικού προορισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Για τους λόγους αυτούς, δεκάδες επιχειρήσεις του κλάδου προσέφυγαν ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας, καταθέτοντας αιτήσεις ακυρώσεως και αιτήσεις αναστολής κατά της υπ’ αριθμ. 154785/15-5-2023 απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών, προβάλλοντας επτά λόγους ακυρώσεως που τεκμηριώνουν τον προδήλως παράνομο και αντισυνταγματικό χαρακτήρα της.

Κατόπιν των αιτήσεων αυτών, το Συμβούλιο Επικρατείας εξέδωσε προσωρινή διαταγή αναστολής εκτέλεσης της ως άνω απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών.

Η απόφαση αυτή του Συμβουλίου Επικρατείας και η αναστολή εκτέλεσης της απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών ισχύουν μόνο για τις επιχειρήσεις που προσέφυγαν δικαστικά ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας και περιλαμβάνονται στην προσωρινή διαταγή και όχι για όλες τις πληττόμενες επιχειρήσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό. Για τις επιχειρήσεις που δεν έχουν προσφύγει δικαστικά, η απόφαση του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών διατηρεί την ισχύ της, όπως και ο επίμαχος περιορισμός του άρθρου 2 παρ. 2 αυτής, ο οποίος καθιστά ουσιαστικά αδύνατη τη λειτουργία τους.

Πολλές όμως από τις επιχειρήσεις του κλάδου δεν προσέφυγαν εγκαίρως ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας, για διάφορους λόγους, με αποτέλεσμα να χάσουν καταρχήν τη δυνατότητα να επιτύχουν την αναστολή εκτέλεσης της επίμαχης απόφασης. Οι επιχειρήσεις αυτές συνεχίζουν να υπέχουν την υποχρέωση ανάρτησης των συμβάσεων τους στο ψηφιακό μητρώο του ν. 4530/2018, τουλάχιστον δύο ώρες προ της ώρας έναρξης αυτών, και κινδυνεύουν με την επιβολή υψηλών διοικητικών προστίμων σε περίπτωση ελέγχου και διαπίστωσης της παράβασης της εν λόγω υποχρέωσης.

Στην παρούσα μελέτη καταγράφονται οι νομικές δυνατότητες που διαθέτουν πλέον οι επιχειρήσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, μετά την τυπική λήξη της προθεσμίας για την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως και αιτήσεως αναστολής ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας, προκειμένου να προστατεύσουν τα έννομα συμφέροντά τους. Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις που δεν προσέφυγαν εμπρόθεσμα στο Συμβούλιο Επικρατείας, έχουν τις ακόλουθες νομικές δυνατότητες:

1. Κατάθεση αιτήσεως ακυρώσεως και αιτήσεως αναστολής κατά της απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών, παρά την τυπική λήξη της προβλεπόμενης από το νόμο προθεσμίας των 60 ημερών. Πράγματι, παρά την τυπική λήξη της προθεσμίας αυτής, οι επιχειρήσεις του κλάδου διατηρούν ακόμα τη δυνατότητα να προσφύγουν στο Συμβούλιο Επικρατείας, ασκώντας αίτηση ακυρώσεως και αίτηση αναστολής, με αίτημα εκδόσεως προσωρινής διαταγής αναστολής εκτέλεσης της ως άνω απόφασης. Τούτο διότι, σύμφωνα με τη νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας, η προθεσμία για την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως (και αιτήσεως αναστολής) αναστέλλεται κατά τη διάρκεια των δικαστικών διακοπών (από 1 Ιουλίου έως και 15 Σεπτεμβρίου). Επομένως, η προθεσμία για την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως κατά της απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών λήγει ουσιαστικά στο τέλος Σεπτεμβρίου. Μέχρι τότε οι επιχειρήσεις του κλάδου διατηρούν το δικαίωμα να προσφύγουν δικαστικά και να επιτύχουν την αναστολή εκτέλεσης της ως άνω απόφασης. Η δυνατότητα αυτή, βασίζεται μεν σε σχετική νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας και όχι στο νόμο, οπότε δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απολύτως ασφαλής. Πλην, όμως, το πιθανότερο είναι ότι οι αιτήσεις ακυρώσεως που θα ασκηθούν έως το τέλος Σεπτεμβρίου θα κριθούν παραδεκτές από το Δικαστήριο και έτσι θα δοθεί η δυνατότητα στις επιχειρήσεις που θα τις ασκήσουν να επιτύχουν και αυτές την αναστολή εκτέλεσης της απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών και έτσι θα μπορέσουν να δουλέψουν απρόσκοπτα και χωρίς περιορισμούς για το υπόλοιπο της τρέχουσας τουριστικής περιόδου, αλλά και για το επόμενο έτος (2024).
2. Άσκηση αγωγών αποζημιώσεως κατά του Δημοσίου, για την αποκατάσταση της οικονομικής ζημίας και της ηθικής βλάβης που έχουν υποστεί λόγω της εφαρμογής της απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών. Πράγματι, εφόσον η απόφαση αυτή κριθεί τελικώς παράνομη και ακυρωθεί από το Συμβούλιο Επικρατείας (όπως βασίμως εκτιμούμε ότι θα συμβεί), τότε όλες οι επιχειρήσεις εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό, ασχέτως του αν είχαν προσφύγει ή όχι ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας, θα έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν στα αρμόδια κατά τόπο διοικητικά πρωτοδικεία και να ασκήσουν αγωγές αποζημιώσεως κατά του Δημοσίου, με βάση το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα. Με τις αγωγές αυτές μπορούν να αξιώσουν την αποκατάσταση κάθε οικονομικής ζημίας και ηθικής βλάβης που προκλήθηκε σε κάθε μία από αυτές, από την εφαρμογή της επίμαχης απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών. Ενδεικτικά, μπορούν να αξιώσουν αποζημίωση για τη μείωση του κύκλου εργασιών (τζίρου) τους, εφόσον αποδείξουν ότι αυτή οφείλεται στην ως άνω απόφαση, για τα πρόστιμα που τους επιβλήθηκαν λόγω παράβασης της απόφασης αυτής, αλλά και για την προκληθείσα ηθική βλάβη τους (απώλεια της καλής φήμης τους στην αγορά, απώλεια πελατείας, δυσφήμιση έναντι των προμηθευτών, πελατών και συνεργατών τους κλπ.). Απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση των αγωγών αυτών είναι οι πληττόμενες επιχειρήσεις να συγκεντρώσουν όλα τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία, όπως τα συγκριτικά στοιχεία του τζίρου της φετινής τουριστικής περιόδου σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά (2022), τις αποφάσεις προστίμων που τυχόν του επιβλήθηκαν, τα στοιχεία που αποδεικνύουν την απώλεια πελατών, καθώς και κάθε άλλο σχετικό στοιχείο.
3. Υποβολή αναφοράς στην εθνική Επιτροπή Ανταγωνισμού και στις Γενικές Διευθύνσεις Ανταγωνισμού (DG COMP) και Κινητικότητας και Μεταφορών (DG MOVE) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Commission).Οι αναφορές αυτές αναμένονται να ασκήσουν ουσιαστική πίεση προς το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ώστε να το οδηγήσουν τελικά στην ανάκληση της επίμαχης απόφασης. Τις αναφορές αυτές μπορούν να υποβάλουν και τα Σωματεία των επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό. Δηλαδή, δεν απαιτείται να ασκηθούν σε ατομικό επίπεδο, από κάθε επιχείρηση του κλάδου, όπως απαιτείται για τις δύο προαναφερθείσες νομικές ενέργειες. Τέλος, για την υποβολή των αναφορών αυτών δεν προβλέπεται κάποια συγκεκριμένη προθεσμία ή χρονικός περιορισμός, συνεπώς μπορούν να υποβληθούν οποτεδήποτε.

Οι αιτήσεις ακυρώσεως που ασκήσαμε με το συνάδελφο δικηγόρο Αλέξανδρο Ι. Φάρο, για λογαριασμό των επιχειρήσεων εκμίσθωσης Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτων με οδηγό που εκπροσωπούμε νομικά, προσδιορίστηκαν να εκδικαστούν στις 5-12-2023. Λαμβάνοντας όμως υπόψη τους χρόνους που συνήθως απαιτούνται για την έκδοση των αποφάσεων του Συμβουλίου Επικρατείας, το γεγονός ότι η συγκριμένη υπόθεση, λόγω της σπουδαιότητάς της, μπορεί τελικά να παραπεμφθεί προς κρίση στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, αλλά και το γεγονός ότι, προς το παρόν, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δεν δείχνει κάποια πρόθεση για να ανακαλέσει την επίμαχη απόφασή του, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα η εν λόγω απόφαση (και ο ουσιώδης περιορισμός που επιβάλλεται με αυτή) να συνεχίσει να ισχύει, όχι μόνο για την τρέχουσα τουριστική περίοδο (2023), αλλά και για την επόμενη (2024). Επομένως, οι επιχειρήσεις του κλάδου θα πρέπει να εξετάσουν τις διαθέσιμες σήμερα νομικές δυνατότητές τους και να κινηθούν άμεσα για την προάσπιση των εννόμων συμφερόντων τους, προκειμένου να μην βρεθούν προ ιδιαίτερα δυσάρεστων και αναπότρεπτων νομικών και οικονομικών καταστάσεων.